دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت بنا به مصوبه هیات دولت در سال 62 تاسیس شد و مقر ابتدایی آن در جده بود و از اواخر دهه هفتاد و همزمان با آغاز حضور گسترده ایرانیان در عمره مفرده به مکه مکرمه منتقل شده است.
رضایی متولد سال 40، دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت و با سابقه کاری سی ساله در موسسه نمایشگاه های فرهنگی وزارت ارشاد و سازمان حج و زیارت است.
او تاکید دارد که دفتر نمایندگی پیشانی فعالیت های مرتبط با حج در عربستان است و پشت سر آن، حمایت ها و هماهنگی های بعثه، ستادهای مکه و مدینه، عمره سعادت و تمام واحد عملیاتی حج و زیارت را باید دید.
در روزهای آخرین بازگشت حجاج از مکه مکرمه و مدینه منوره با مسوول نمایندگی سازمان حج و زیارت به گفت و گو نشستیم.
سوال : دفتر نمایندگی ایران چند روز سال در مکه مکرمه فعالیت می کند؟
دفتر نمایندگی در طول سال برای پیگیری مربوط به حج و عمره در عربستان فعال است؛ در واقع الان که حج رو به پایان است، مقدمات عمره در حال فراهم شدن است و در خلال فصل عمره، برنامه ریزی های مربوط به حج صورت می گیرد.
سوال : آیا در فاصله بین عمره و حج، شما مراجعه کننده ایرانی هم داشته اند؟
نه، کار تسویه حساب و عقد قراردادهای جدید طی این مدت در دستور کار است؛ البته اگر بیماری در بیمارستان یا زندانی ای وجود داشته باشد، امور مربوط به آن ها را پیگیر هستیم.
سوال : هتل دارالهادی چه وضعیتی در طی این مدت دارد؟
هتل دارالهادی دارای حدود هزار اتاق و تاسیسات وسیعی است که در این مدت تعمیرات و بازسازی آن ها اجرا می شود. طی این مدت هیچ مسافری در این جا حضور ندارند و عوامل فنی مشغول بازدید از بخش های مختلف هستند. یکی از مهم ترین کار ها در این مدت، درج فراخوان برای شرکت های سعودی است تا تدارکات مورد نیاز برای عمره طی آن تامین شود.
سوال : مناقصه ها شبیه ایران برگزار می شود؟
اطلاعیه ای منتشر می شود، حدود 80 تا 100 شرکت معتبر در فراخوان شرکت می کنند و آن ها نمونه های خود را برای 122 کالای مورد نیاز عرضه می کنند. ضوابط هم جمع میان مقررات ایران و عربستان است.
سوال : در مورد تجهیزات چطور؟
برخی از تجهیزات از اروپا و ترکیه و مابقی از ایران تامین می شود؛ مثلا انواع کباب پز ها فقط در ایران ساخته می شود که از آن جا منتقل می شود.
سوال : در مورد قراردادهای مسکن به چه نحوی عمل می شود؟
کمیته ای مسوول انتخاب مسکن مورد نیاز در حج و عمره را دارد که پس از تایید آن ها، دفتر نمایندگی قراردادهای لازم را عقد می کند.
سوال : آیا می شود گفت که تمامی قرارداد ها و روابط مربوط به حج و عمره از ناحیه دفتر نمایندگی در عربستان انجام می گیرد؟
تمامی قرارداد ها به جز یک قرارداد اصلی که سالانه نوشته شده و مشخص کننده چارچوب کار میان ایران و عربستان بوده و رئیس سازمان حج و زیارت و وزیر حج آن را امضا می کنند و ضوابط و مقررات عمره هم در آن موجود است ، در عربستان امضا می شود.
برخی از این قراردادها شامل اسکان، نقل و انتقال، آشپزخانه ها و بخشی از امور پزشکی و دریافت مجوز ها است که همگی از طریق دفتر نمایندگی منعقد می شود. مثلا در بحث نقل باید 18 نوع قرارداد بسته شود.
18سوال : نوع قرارداد یا 18 شرکت؟
18 نوع قرارداد با 6 شرکت. در عربستان 20 شرکت دارای مجوز فعالیت در زمینه حمل و نقل بوده و آن ها دارای 25 هزار دستگاه اتوبوس هستند. اما هیچ کدام از این شرکت ها نمی توانند همه خدمات مورد نیاز ما را به تنهایی تامین کنند و ما هم نمی خواهیم چنین کاری انجام دهیم تا احیانا کارمان دچار مشکلی شود.
سوال : حساب بانکی ایران در عربستان هم متعلق به دفتر نمایندگی است؟
بله، این حساب در بانک الاهلی مکه است. این بانک دارای بیشترین شعب بوده و وزارت حج عربستان هم تاکید دارد که حساب ها در این جا وجود داشته باشد. تقریبا مشابه بانک ملی ایران است و این حساب از ابتدای فعالیت دفتر نمایندگی، باز شده است.
سوال : درباره وضعیت حقوقی زائران ایران، دفتر نمایندگی چه مسوولیتی بر عهده دارد؟
در کلیت موضوع، این مساله به سفارت و کنسول گری ارتباط پیدا می کند و به مجرد ضرورت اقدامی، موارد از طریق ستاد ها به کنسولگری منتقل می شود تا پیگیری های لازم صورت گیرد؛ اما مشخصا ما وکیلی را به خدمت گرفته ایم که دادخواست ها و دفاعیه ها را توسط وی تنظیم می شود.
سوال : برای دو زندانی مکه و مدینه هم، همین گونه عمل شده است؟
بله، وکیلی که در مدینه، مکه و جده دارای دفتر است، برای دفاع از حقوق ایرانی های زندانی به خدمت گرفته شده است.
سوال : ما با چند شرکت عمره گزار در عربستان کار می کنیم؟
در موسم عمره کار ها در بخش مسکن، نقل بین شهری، صدور روادید و... از طریق شرکت های عمره انجام می شوند که هفت شرکت طرف قرارداد ما هستند و دفتر نمایندگی در بخش تغذیه و تدارکات، نقل های درون شهری و هماهنگی با این شرکت ها فعالیت می کند.
سوال : با توجه به محدودیت های که در انتهای فصل عمره گذشته بر کارهای اجرایی و فرهنگی ایران اعمال شد، پیش بینی شما برای عمره دوره جدید چیست؟
برخی مضیقه ها در ماه های پایانی عمره دوره قبل اعمال شد و وزارت حج عربستان معتقد بود که اقدامات ایران، جز وظایف شرکت های طرف قرارداد است. در حالی که ما به این موضوع اعتراض داشتیم و در تمام ملاقات هایی که طی این مدت با مسوولان سعودی صورت گرفته، این موضوع را مطرح و دنبال کرده ایم و آن ها هم بخش هایی از نکات ما را پذیرفته اند؛ ما همچنان بر باز بودن دفا تر حج و زیارت در جده و مدینه و مکه اصرار داریم تا بتوانیم سطح خدمت رسانی خود را حفظ کنیم.
سوال : طبق برنامه ریزی ها فرصت زیادی تا شروع فصل جدید عمره باقی نمانده است. ما دقیقا منتظر چه پیامی از طرف سعودی هستیم تا کار ها را دنبال کنیم؟
طرف سعودی تاکنون پاسخ منفی در این ارتباط نداده است و برنامه ریزی های ما بر همین منوال است؛ در آخرین دیدار ها با وزیر حج عربستان و شرکت های عمره گزار مجددا این استدلال مطرح شد که بقیه ملیت ها می توانند با استفاده افراد و اتباع هم زبان با خود امور اجراییشان را به پیش ببرند.
سوال : چرا به ایران مجوز کار نداده اند؟
این نیازمند موافقت نامه ای است که میان وزرای کار دو کشور بسته شود.
سوال : در مصوبات کمیسیون مشترک دو کشور، بحثی در این مورد انجام نشده است؟
نه، مطلبی در این باره نیامده است. البته چون در طی سال های اخیر برای ساماندهی نیروی کار در عربستان، مدتی است که قوانین تازه ای در حال اجرا شدن است و بدون ویزای کار، کارکردن این جا ممنوع است. ایرانی ها در این جا مقیم نیستند ولی با توجه به حضور 800 هزار عمره گزار در سال برای مراجعات پزشکی، وضعیت فرودگاه، کفن و دفن، تصادفات و... آنها ضروری است که افرادی برای رتق و فتق این امور حضور داشته باشند.
سوال : آن ها استدلال ما را می پذیرند؟
این موضوع با وزیر حج و امیر مدینه مطرح شده و آن ها بر این نکته صحه می گذارند.
سوال : اعمال ممنوعیت ها از چه طریقی به ما اعلام می شود؟
از طریق پلیس و اخیرا سفیر جمهوری اسلامی با معاون وزیر کشور هم دیدار داشته و امیدواریم این موضوع به صورت مناسبی حل شود.
ظاهرا یک کمیسیون مشترکی بین ایران و عربستان در سال های گذشته وجود داشته که برخی توافقات مربوط به حج هم در آن جا صورت گرفته است.
کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و عربستان چند سالی است که دیگر فعال نیست و سفیر جدید ایران در ریاض هم به دنبال فعال سازی مجدد آن است.
سوال : موضوع 50 درصد حمل و نقل هوایی که می بایست در اختیار طرف سعودی قرار بگیرد، از جمله مصوبات آن کمیسیون است؛ با توجه به نحوه خدمت رسانی شرکت هواپیمایی سعودی، آیا برنامه ای برای بازنگری در این مبحث وجود ندارد؟
تا الان خطوط سعودی بزرگ ترین شرکت هواپیمایی عربستان بوده است، اما برای آن که بتوانیم رقابتی میان شرکت های سعودی به جهت افزایش خدمت رسانی به حجاج ایرانی انجام دهیم، درصدد هستیم از شرکت های دیگر هم استفاده کنیم و رایزنی های اولیه این موضوع در حال انجام است و ان شاالله در آینده نتایج آن اعلام خواهد شد.
سوال : شرکت مطوفین که در ایام حج نام آن شنیده می شود، دقیقا چه خدماتی به حجاج ایرانی ارائه می دهد؟
در عربستان پنج شرکت مطوفین حضور دارد که فعالیت اصلی آن تسهیل امور برای حجاج کشورهای مختلف است؛ هر موسسه ای متولی امور حجاج چند کشور است، مثلا موسسه جنوب شرق آسیا، 300 هزار حاجی آن منطقه را تحت پوشش دارد یا موسسه ترکیه و اروپا و آمریکا و استرالیا مربوط به حجاج آن مناطق است و یا تمامی کشورهای عربی یک موسسه دارند. ایران هم دارای یک موسسه مجزاست.
سوال : این ها مشابه همان شرکت های طرف قرارداد در عمره هستند؟
اندکی متفاوت است؛ در گذشته، افراد به صورت خودجوش و انفرادی ارتباط گرفته و خدمات مورد نیاز خود را در عربستان تامین می کردند. از حدود 30 سال پیش عربستان تصمیم گرفت تا این گروه های خدمت رسان را در موسسه ای تجمیع کند و از این طریق موسسات زیر نظر وزارت حج تشکیل شد.
سوال : این موسسات طایفه ای هستند؟
خیر، اما مثلا ممکن است هندی تبار ها یا ترک ها در یکی از این کارگزاری ها سازمان دهی شده اند که به آن ها موسسات طوافه می گویند و هر چهار سال یک بار با انتخابات، هیات مدیره هایشان انتخاب می شوند.
عمده کار آن ها شامل تحویل گرفتن ویزا و نقل و انتقال و به ویژه امور مربوط به چادر ها، آب و... در ایام تشریق و مشاعر مقدسه است که با هماهنگی و توافق انجام می شود.
از وقتی که برای مصاحبه با ما اختصاص دادید تشکر می کنیم.
اجتمام**1666**1436
4988182