شواهد تاریخی و ایران

حال با توجه به تجربه دو کشور یاد شده و البته شوکه شدن بازارها در بازگشت زودهنگام آنها به بازار نفت، نوبت به ایران یعنی کشوری که همواره بازار جهانی نفت را غافلگیرکرده است، می رسد.

به گفته آنتوان هالف، رئیس بازار نفت آژانس بین المللی انرژی، با توجه به شواهد یادشده هیچ تردیدی نیست که ایران می تواند دوباره بازارهای بین المللی را شگفت زده کرده، بسرعت تولیداتش را روانه بازارهای تقاضای منطقه و فرا منطقه ای کند.

این درحالی است که این موسسه واقعا اعتقاد ندارد صنعت نفت ایران به دلیل تحریم های کشورهای غربی دچار خسارت های جبران ناپذیری شده و ایران نمی تواند برای رفع آنها بسرعت اقدام کند.

سال گذشته براساس آمارها و تحلیل های انجام شده از سوی موسسات وود مکنزی و استاندارد چارتر، ایران دست کم یک سال برای رسیدن به سطح تولید قبلی خود زمان لازم دارد تا از 8/2 میلیون بشکه تولید فعلی خود به حدود چهارمیلیون بشکه تولید روزانه برسد.

در این بخش به نمودار تولید نفت روزانه ایران می رسیم که داستان متفاوتی را حکایت می کند.

این اشتباه بزرگی است که گفته های وزیر نفت ایران، بیژن نامدار زنگنه را که در اولین واکنش پس از انتشار بیانیه مشترک ایران و کشورهای غربی گفته ایران بسرعت می تواند به تولید قبلی خود برسد و سهم خود را از بازار جهانی دوباره به دست آورد، نادیده بگیریم؛ چون همان طور که قبلا نیز اشاره شد ایران می تواند با تولیدات خود بازار را شوکه کند و تاثیر قابل ملاحظه ای در قیمت بازار بگذارد.

ادوارد پیباس، تحلیلگر و کارشناس نفتی در شرکت بی ان پی در لندن می گوید: توصیه من به تمام تولید کنندگان نفت و حاضران در بازار انرژی این است که توانایی این تولید کننده قدیمی نفت را دست کم نگرفته و برای ورود قدرتمند آن به بازارهای بین المللی که بدون تردید تاثیرگذار در قیمت هاست از همین امروز چاره اندیشی کنند.

این تحلیلگر نفتی در ادامه می گوید: به عقیده من ایران برای دسترسی به 7/3 میلیون بشکه تولید نفت تنها به شش ماه زمان نیاز دارد تا سهم خود را پس گرفته و جایگاه واقعی را در اوپک به دست آورد.

تحریم های غرب علیه صنعت نفت ایران توانست تنها نزدیک به 800هزار بشکه از تولید روزانه نفت این کشور را کاهش دهد اما شواهد از بازگشت زودهنگام ایران به بازار نفت پس از تحریم ها است.

ونزوئلا

پس از سقوط تولید نفت در این کشور طی سال 2003 میلادی تنها طی مدت 4 ماه ونزوئلا توانست دوباره تولید نفت را حدود 2 میلیون بشکه افزایش دهد.

در نمودار بالا توانایی تولید شرکت نفت دولتی ونزوئلا در سال 2002 میلادی، یعنی بالاترین میزان تولیدش را داریم که این میزان دستخوش کاهشی ناگهانی به دلیل اعتصاب کارکنان شده است.

براساس گزارش ها، پس از خسارت دیدن تجهیزات و دستگاه های پالایشگاهی و تجهیزات استخراج نفت به دلیل آتش سوزی ناشی از درگیری های اعتصاب سراسری در آمریکای جنوبی، بازار تولید نفت جهان فقط برای چهار ماه با کاهش نزدیک به دو میلیون بشکه ای مواجه شد.

این اتفاق درست زمانی افتاد که مسئولان سازمان انرژی جهانی در سال 2003 میلادی انتظار داشتند برای مدت طولانی تری این تولید کننده از میدان تولید خارج شود و شاهد نوسانات عرضه و تقاضا باشند.

پس از ناآرامی های این کشور و سرنگونی دولت تولید نفت لیبی به حداقل خود در میانه سال 2011 میلادی رسید اما کمتر از 6 ماه دوباره لیبی تولید نفت خود را به سطح قبلی افزایش داد.

لیبی

دومین کشور مورد بررسی، لیبی است که سال 2011 میلادی با گسترش ناآرامی ها و در نهایت سرنگونی سرهنگ معمرقذافی برای مدتی از چرخه تولید نفت در بازارهای بین المللی دور شد. نمودار زیر روند کاهش و در نهایت بازگشت این کشور به تجارت انرژی بین المللی را نشان می دهد؛ هرچند در این نمودار می بینیم پس از دوره ای ثبات دوباره تولید نفت این کشور دستخوش کاهش شده است. اما نکته، بازگشت دوباره تولید نفت لیبی به تولیدات بین المللی در مدتی کوتاه بوده است که باعث ثبات در وضعیت فعلی تولید نفت آن کشور نیز شده است. در آن تاریخ، تحلیلگران بازار انرژی همگی اظهار کردند این کشور برای بازگشت دوباره به سطح قبلی تولید خود نیازمند نزدیک به دوسال زمان است؛ در حالی که لیبی توانست تنها پس از گذشت شش ماه دوباره سطح قبلی تولید نفتش را از بازارهای بین المللی بازپس گیرد.