در روزهای گذشته بازهم مدارس استان خوزستان به‌دلیل غلظت ریزگردها تعطیل بود. تعطیلی‌های پیاپی مدارس در خوزستان برای دانش‌آموزان و معلمانشان درد‌سر‌ساز شده. افزایش گردوغبار در خوزستان اصلی‌ترین دلیل تعطیلی مدارس در سال‌های اخیر بوده است. در دو روز گذشته شدت گردوغبار، مدارس و دانشگاه‌های هشت شهر خوزستان را به تعطیلی کشانده. معلمان خوزستانی از این وضعیت راضی نیستند و افت تحصیلی دانش‌آموزان را تأیید می‌کنند. به گفته یکی از آنها، مدارس در استان خوزستان دو برابر مدارس دیگر استان‌ها تعطیلی دارد. آن‌طور که مسئولان محلی می‌گویند در برخی موارد با وجود بحرانی‌بودن هوا مدارس تعطیل نمی‌شوند و در ماه‌های اخیر فقط در موارد فوق‌اضطراری این تصمیم گرفته شده است. با نزدیک‌شدن به پایان سال تحصیلی بسیاری از دانش‌آموزان خوزستانی به‌دلیل تعطیلی‌های پیاپی آمادگی لازم برای امتحانات پایان دوره را ندارند. آموزش‌وپرورش خوزستان اما در اقدامی تصمیم دارد کلاس‌های جبرانی دانش‌آموزان را از صدا‌و‌سیمای این استان برای دانش‌آموزان پخش کند. 

پخش کلاس‌های جبرانی از تلویزیون

آموزش‌و‌پرورش استان خوزستان که با گزارش مدیران مدارس، از وضعیت تحصیلی و آمادگی دانش‌آموزان برای برگزاری امتحانات پایان ترم با‌خبر شده، تصمیم دارد با استفاده از معلمان مجرب کلاس‌های درس را از مدرسه به تلویزیون و خانه دانش‌آموزان بیاورد. کلاس‌های جبرانی قرار است در ساعات مشخص و برای رده‌های سنی متفاوت از شبکه استانی خوزستان پخش شود تا شاید جبران عقب‌ماندگی در سال تحصیلی به‌دلیل تعطیلی‌های ناشی از آلودگی هوا انجام شود. کلاس‌های جبرانی‌ای که برای دانش‌آموزان خوزستانی در نظر گرفته شده از ساعت 17 روز یکشنبه آغاز شده و تا 22 اردیبهشت‌، پیش از شروع امتحانات به ‌صورت روزانه ادامه دارد. تمرکز این برنامه‌ها بیشتر بر نیمه دوم کتاب، یعنی زمانی است که گردوغبار موجب شد دانش‌آموزان از درس‌ها عقب بیفتند. محمد تقی‌زاده، مدیرکل آموزش‌وپرورش خوزستان، امیدوار است که پخش این برنامه‌های آموزشی از تلویزیون بخشی از مشکلات درسی ناشی از تعطیلی‌های مکرر در پی وقوع پدیده ریزگردها را حل کند. او می‌گوید: با انجام تفاهمنامه آموزش‌وپرورش با صداوسیمای مرکز استان مقرر شد برنامه‌های آموزشی از تلویزیون درباره دروسی مانند ریاضی، فیزیک، شیمی، ادبیات و عربی برای دانش‌آموزان دوره اول و دوم متوسطه پخش ‌شود. با تصمیم آموزش‌وپرورش خوزستان اگرچه شاید بخشی از عقب‌ماندگی درسی دانش‌آموزان برطرف شود اما کیفیت کلاس‌های پخش‌شده از تلویزیون نمی‌تواند به اندازه کلاس‌های تشکیل‌شده در مدرسه به این دانش‌آموزان کمک کند. با توجه به تداوم گردوغبار در روزهای اخیر امکان برگزاری کلاس‌های فوق‌برنامه در مدارس از سوی معلمان و مدیران غیر‌ممکن شده است. مدیرکل آموزش‌وپرورش خوزستان اما پخش تلویزیونی را تنها چاره مسئولان آموزش‌وپرورش می‌داند. او درباره اطلاع‌رسانی به دانش‌آموزان می‌گوید: آموزش‌وپرورش در‌این‌زمینه برای مدارس پیامک ارسال کرده است. امیدواریم دانش‌آموزان از پخش این برنامه‌ها استقبال کنند و این برنامه بتواند بخشی از مشکلات درسی آنها را حل کند. 

تعطیلی‌مداوم و افت‌تحصیلی دانش‌آموزان

احمد رئیسی، معلم خوزستانی است. 13 سال است که در یکی از دبیرستان‌های پسرانه اهواز تدریس می‌کند اما سه سال اخیر را بدترین سال‌های دوره تدریسش می‌داند. می‌گوید در این سال‌ها شرایط مدارس از همیشه سخت‌تر بود. «کلاس‌ها یکی در میان تعطیل است، ما باید طبق تقویم آموزش تدریس را در زمان مشخصی تمام کنیم اما تعطیلی‌های پیاپی مانع این موضوع شده، فشردگی روزهای پایانی سال برای اتمام کتاب و مطالب روند پیشرفت تحصیلی را متوقف کرده است.»

تصور همه درباره واکنش دانش‌آموزان به تعطیلی مدارس این است که آنها از این موضوع استقبال می‌کنند. خیال می‌کنیم دانش‌آموزان در روزهای تعطیل دنبال تفریح می‌روند؛ از اینکه مجبور نیستند وقتی را در مدرسه بگذرانند، احساس خوبی دارند. رئیسی اما می‌گوید این کلیشه دیگر برای دانش‌آموزان خوزستان صدق نمی‌کند. «تعطیلی برای دانش‌آموزان خوشایند است اما وقتی تعداد تعطیلی‌ها در مدارس بیش از حد طبیعی است، نه دانش‌آموزان از آن استقبال می‌کنند و نه معلمان. دانش‌آموزان زیادی هستند که با اعلام تعطیلی به‌دلیل گردوغبار ناراحت می‌شوند.»

او تعطیلی‌های پیاپی را به ضرر دانش‌آموزان می‌داند. رئیسی می‌گوید: فرهنگ مطالعه اختیاری در کشور ما وجود ندارد. وقتی مدرسه تعطیل باشد دانش‌آموزان سراغ مطالعه نمی‌روند و همین باعث افت تحصیلی شدید در مدارس می‌شود. هفته گذشته بود که مدیرکل آموزش‌وپرورش خوزستان از ارتقای هشت‌پله‌ای خوزستان در رتبه کنکور خبر داده بود. او البته گفته بود که ارتقای هشت‌پله‌ای رتبه کنکور خوزستان با وجود مشکلات و شرایط استان طبیعی نبود و قابل مقایسه با دیگر استان‌های کشور نیست. به گفته رئیسی اما ارتقای رتبه کنکور در خوزستان با افت تحصیلی در برخی مدارس این استان تداخلی ندارد. «افت تحصیلی بیشتر در دانش‌آموزان مقاطع دبستان و راهنمایی اتفاق می‌افتد، درحالی‌که دانش‌آموزان متوسطه با درنظرگرفتن قبولی دانشگاه تلاش بیشتری برای جبران عقب‌ماندگی تحصیلی می‌کنند.» او می‌گوید: «بیشتر معلمان و مدیران از افت تحصیلی دانش‌آموزان مقاطع دبستان و راهنمایی با‌خبرند اما این آمارها به این دلیل که ممکن است افت تحصیلی را بازهم افزایش دهد، به صورت رسمی اعلام نمی‌شود.»

کانون‌های جدید گرد‌وغبار، تداوم آلودگی

آلودگی در خوزستان اگرچه در سال‌های اخیر به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها تبدیل شده است اما فعالان محیط‌زیست معتقدند راهکارهای ارائه‌شده مانند مالچ‌پاشی و نهال‌کاری برای شرایط زیست‌محیطی فعلی در خوزستان مانند تسکین‌های موقت عمل می‌کند، نه درمان قطعی و دائمی. چندی پیش فعالان محیط‌زیست اهواز، خواستار تأمین حقابه و جلوگیری از تخریب تالاب بامدژ، سومین تالاب با‌اهمیت خوزستان شدند؛ تالابی که به گفته آنها در صورت عدم توجه، به یکی از کانون‌های جدید گردوغبار در خوزستان تبدیل خواهد شد. بامدژ یکی از چشم‌نوازترین مناظر اطراف اهواز است که در سال‌های اخیر با چالش‌هایی مواجه بوده است. تصرف اراضی تالابی و تبدیل‌کردن آن به زمین‌های کشاورزی بیشترین تخریب‌ها را برای سومین تالاب با‌اهمیت استان به همراه داشته است. زهکش «خارور»، برداشت بی‌رویه از منابع موجود، ورود آلاینده‌ها و پساب‌های کشاورزی، شامل کودهای حیوانی و شیمیایی و سموم، همچنین ورود آلاینده‌ها، پساب‌ها و پسماندهای شهری و تخصیص اراضی حاشیه‌ای تالاب به کشاورزی در نتیجه کم‌آبی از دیگر عوامل تهدیدکننده این تالاب هستند، تا جایی که مدیر انجمن مهرورزان زمین نسبت به تخریب تالاب بامدژ هشدار داده و گفته است: در صورت تخریب این تالاب، شهرستان اهواز به وسیله کانون‌های گردوغبار محاصره می‌شود. 

شهرام دهکردی می‌گوید: تالاب بامدژ به‌دلیل نزدیکی به اهواز می‌تواند تأثیر زیادی بر دما و مطبوع‌شدن هوای این کلانشهر آلوده داشته باشد. به گفته اهالی در این فصل برای آبگیری سد شاوور آب ورودی به تالاب کم می‌شود. بخش‌هایی از تالاب توسط روستاییان تخریب شده و بخش‌هایی نیز برای کشاورزی تصرف شده و گندم‌کاری و ساختمان‌سازی در تالاب کاملا واضح است. 

او تالاب بامدژ را یکی از بهترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر دانست و افزود: حقابه این تالاب تأمین نشده و تالاب رو به خشکی می‌رود، کانالی موسوم به «خارور» نیز از میان آن می‌گذرد که زهاب‌های کشاورزی را جمع‌آوری می‌کند و این کانال، مانع آبگیری تالاب می‌شود.

۴۷۲۳۵