گوناگون 11:06 - 02 تیر 1397

شماره جدید ماهنامه حکمت و معرفت منتشر شد

به گزارش خبرگزاری مهر، در شماره‌ی ۱۴۷ ماهنامه‌ی اطلاعات حکمت و معرفت، ابتدا «منیره پنج­تنی» در سخن دبیر، گزارش کوتاهی از وضعیت پدیدارشناسی در ایران داده و نتیجه‌ی مشاهدات میدانی‌­­اش در چند بند همراه با برخی پرسش­‌های حاصل از چنین وضعیتی­ ارائه کرده است و  سپس با برشمردن نیازهای ناشی از وضعیت مذکور به دلایل و ضرورت شکل­‌گیری این دفتر و نحوه‌ی انتخاب مقالات پرداخته است. شایان ذکر است که این دفتر آغازگر چندین دفتر درباره‌ی پدیدارشناسی در ماهنامه‌ی اطلاعات حکمت و معرفت به دبیری منیره پنج­تنی است.

چیستی و زمینه‌­های شکل­‌گیری جنبش پدیدارشناسی 

در بخشی از سخن دبیر با عنوان «مسأله­‌ای به‌ ­نام پدیدارشناسی» چنین آمده است: «درباره‌ی پدیدارشناسی کتاب­ها و مقالات بسیاری ترجمه و تألیف شده است و شاید درباره‌ی مقدمات و آشنایی با این جنبش فلسفی به اندازه‌ی کافی مطالب درآمدگونه منتشر شده باشد. ما هم در سه شماره‌­ای که با عنوان «فلسفه‌ی معماری: پدیدارشناسی مکان» در ماهنامه‌ی حکمت و معرفت داشتیم تا اندازه‌­ای به این موضوع پرداختیم. شاید بتوان گفت عمده‌­ترین تفاوت پدیدارشناسی با دیگر جنبش­‌های فلسفی این باشد که فقط در فلسفه نمانده و راهش را به سوی حوزه‌­های دیگر از هنر، روان­شناسی، علوم تربیتی و اجتماعی گرفته تا پزشکی و پرستاری و معماری گشوده است و خروجی­‌اش به اشکال مختلف منتشر شده است.»

پنج­تنی در ادامه پس از توصیف وضعیت پدیدارشناسی در ایران بر این نظر است که ترجمه‌­ها و تفسیرهای مختلف و تنوع در کاربرد پدیدارشناسی در حوزه‌­های متعدد، در مواردی سبب تشتت آراء شده است. او بر این نظر است که چنین وضعیتی نیازها و پرسش­هایی را پدید می‌­آورد که به­‌طور مستقیم به شکل­‌گیری چندین دفتر پدیداشناسی در ماهنامه‌ی اطلاعات حکمت و معرفت مربوط می‌­شود.

دفتر نخست «چیستی و زمینه­‌های شکل­گیری پدیدارشناسی ۱» نام دارد. هفت دفتر دیگر عبارتند از: پدیدارشناسی آلمانی، پدیدارشناسی فرانسوی، پدیدارشناسی هنر، پدیدارشناسی ادبیات، پدیدارشناسی اخلاق، پدیدارشناسی در حوزه‌ی علوم تجربی و علوم انسانی. علاوه بر این هفت دفتر، در نهایت و پس از انتشار تمام این مجموعه، شماره‌ی پایانی به «ما و پدیدارشناسی» اختصاص خواهد یافت که علاوه بر نگاه انتقادی به نسبت میان پدیدارشناسی با جامعه‌ی دانشگاهی و به­ویژه پژوهشگران و مترجمان این حوزه، به دلایل اقبال به این جنبش بیرون از فلسفه، اختلاف نظرها و در مواردی تشتت و عدم انسجام و یکدستی در ترجمه و تألیف خواهد پرداخت و در واقع شماره‌ی آخر بیشتر به نقد و آسیب­شناسی پدیدارشناسی در ایران اختصاص خواهد داشت.

اولین دفتر این مجموعه‌ی پدیدارشناسی «چیستی و زمینه‌­های شکل­‌گیری جنبش پدیدارشناسی۱» نام دارد. منیره پنج­تنی بخشی از مهم­‌ترین دغدغه­‌های دفتر نخست را چنین برشمرده است: چیستی پدیدارشناسی، بررسی برخی از زمینه‌­های شکل­‌گیری پدیدارشناسی در تاریخ فلسفه، خاستگاه‌­های اصلی جنبش تاریخی پدیدارشناسی، پدیدارشناسی به مثابه‌ی فلسفه‌ی اولی و مبانی روش­شناختی پدیدارشناسی.

دفتر نخست مشتمل بر چهارده مقاله و یک گفت­وگوست که در دو شماره‌ی پیاپی تیر و مرداد ۹۷ منتشر می­شوند. بر این اساس شماره‌ی نخست دفتر اول در تیر ماه ۱۳۹۷ مشتمل بر هفت مقاله است و شماره‌ی دوم دفتر نخست در مرداد ماه ۹۷، خاستگاه­های شکل­گیری پدیدارشناسی را از دکارت تا هوسرل بررسی می­‌کند.

شماره‌ی اول دفتر نخست در تیرماه ۹۷ مشتمل بر هفت مقاله است. نخستین مقاله با عنوان « مفهوم پدیدارشناسانه‌ی پدیدار» به قلم محمدجواد صافیان است. مؤلف در این مقاله می­کوشد معنای پدیدارشناسانه‌ی پدیدار را بررسی کند و معنای این واژه را از معانی غیرپدیدارشناسانه تفکیک کند. صافیان در این مقاله ابتدا معنای پدیدارشناسانه‌ی تفکر را نزد هوسرل و هایدگر بررسی کرده است تا از این مسیر به تفاوت معنای پدیدار نزد این دو فیلسوف برسد. او مقایسة معنای پدیدارشناسانه پدیدار نزد هوسرل و هایدگر را به مثابه‌ی راهی برای درک معنای این  مفهوم و تمییز آن از معانی غیرپدیدارشناسانة پدیدار می­داند.

«پدیدارشناسی: «راه» تفکر و تحقیق» عنوان مقاله‌ی دوم است. دغدغه‌ی اصلی مرضیه پیراوی­ ونک تفکیک پدیدارشناسی به مثابه‌ی راه از پدیدارشناسی به مثابه‌ی روش است. به  زعم نگارنده‌ی این مقاله  پدیدارشناسی در اصل «راه»ی برای اندیشیدن است و فراتر از یک مکتب فلسفی یا یک روش پژوهش است. پیراوی ونک طریق پدیدارشناسی را تلاشی قاطعانه برای غنابخشیدن به جهان تجربه آدمی می­داند و با دغدغه­ای هستی‌شناسانه، پدیدارشناسی را به مثابه‌ی گام‌هایی از «راهِ» تفکر( نه روش) بررسی می‌کند و تفاوت­های راه و روش را با تکیه بر پدیدارشناسی توصیف می­کند.

علی نجات­غلامی در سومین مقاله با عنوان «پدیدارشناسی به مثابه‌ی فلسفه‌ی اولی» می‌کوشد معنای فلسفه‌ی اولی را از منظر پدیدارشناسی با ارجاع به اندیشه­های ادموند هوسرل توصیف کند. مؤلف دلیل دشواربودن فهم پدیدارشناسی را «عدم درک معنای فلسفی این مفهوم سابق بر کاربست آن به عنوان روش» می­داند. در نهایت می­‌توان گفت هدف اصلی مقاله این است که مواضع اصلی جنبش پدیدارشناسی را به­‌ویژه در نسبت با دو رویکرد پوزیتیویسم و تاریخی­انگاری تبیین کند. اهمیت این دو رویکرد از این منظر است که آن­ها به نوعی مبنای روش­‌شناختی علوم طبیعی و علوم انسانی را تشکیل داده اند.

مقاله‌ی چهارم «نخستین زمینه­‌های ظهور پدیدارشناسی: نسبت میان ظهور و هستی» خوانشی پدیدارشناسانه بر مناقشه‌ی میان افلاطون و ارسطو و پروتاگوراس به قلم مهدی صاحبکار است. مؤلف برای بررسی نسبت میان ظهور و هستی از رساله‌ی ثئای­تتوس افلاطون آغاز کرده است و پس از بررسی این مسئله در آرای ارسطو خوانشی پدیدارشناختی در باب نسبت این دو مفهوم ارائه کرده است. مؤلف با برجسته‌کردن مفهوم شهود این پرسش را طرح می­‌کند که سوبژکتیویته چگونه باید نقش دهندگی خود را ایفا کند و در عین حال امکان عیان شدن خودِ پدیدارها را فراهم کند.

«پدیدارشناسی» عنوان مقاله‌ی پنجم و ترجمه‌ی مدخلی با همین نام از واژه­نامه‌ی تاریخی فلسفه است که زیر نظر یواخیم ریتر تألیف شده و حامد صفاریان آن را از آلمانی به فارسی برگردانده است. مدخل پدیدارشناسی این واژه­نامه از سه بخش اصلی  تشکیل شده است که عبارتند از ۱) از لامبِرْت تا بْرِنتانو ۲)  هوسّرل ۳) اندیشمندانِ پس از هوسرل، تا هایدگر و یاسپرس در آلمان و ریکور و مرلوپونتی در فرانسه. صفاریان در این دفتر بخش نخست مدخل پدیدارشناسی را ترجمه کرده و دو بخش دیگر به قلم همین مترجم در دفترهای بعدی منتشر خواهد شد.

مقاله‌ی ششم «روش پدیدارشناسی» به قلم جوئل اسمیت و ترجمه‌ی مریم خدادادی است. مؤلف مقاله­اش را با توضیح مختصری در خصوص پژوهش‌های منطقی هوسرل به عنوان زادگاه پدیدارشناسی آغاز می­کند و سپس به تأثیر این دیدگاه بر پدیدارشناسی هایدگری و بسط پدیدارشناسی اگزیستانسیالیستی فرانسوی می­پردازد و در ادامه مقاله‌اش را به بحث دربارة موضوع و روش پدیدارشناسی متمرکز می­کند. اسمیث توصیف دقیق از نحوه­های نمود یافتن چیزها را یکی از مهم­ترین وظایف پدیدارشناسان می­داند و برای توضیح آن به تفاوت پدیدارشناسی هوسرل و هایدگر در روش پدیدارشناسی می­پردازد. 

هفتمین و آخرین مقاله با عنوان «دیدگاه هوسرل درباره‌ی فلسفه‌ی اولی» به قلم رابرت ساکالوفسکی هوسرل­شناس و ارسطوشناس معاصر است که «محسن صابر» به فارسی برگردانده است. مؤلف در این مقاله می­کوشد مهم­ترین مسائل فلسفی این دو فیلسوف را برجسته کند. ساکالوفسکی در این مقاله با بهره­‌گیری از دانش فلسفی­‌اش درباره سنت ارسطویی به بررسی معنا، اهمیت و ابعاد فلسفه اولی نزد هوسرل می‌پردازد. نکته‌ی بسیار مهمی که ساکالوفسکی بر آن تأکید می­‌کند این است که اهمیت هوسرل به­‌خاطر ارائه‌ی برخی تحلیل­‌های ارزشمندش مانند توصیفات تحلیلی‌ا­ش از مقوله‌­مندی، ادراک، زمانمندی، حافظه، بدنمندی، و منطق نیست؛ بلکه به زعم او دلیل پایداری آثار هوسرل این است که آن تحلیل­‌ها خود فلسفه را حفظ می‌­کنند. مؤلف بر این نظر است که هوسرل معنای ورود به حیات فلسفی را شفاف ساخته است و فلسفه اولی را به­مثابه یک فعالیت نظری بسط داده و فلسفه را احیا کرده است. در واقع ساکالوفسکی بر این نظر است که هوسرل از عهده‌ی اکتشاف مجدد و حفظ فلسفه برآمده است.

بخش دوم ماهنامه ادب و هنر نام دارد و مشتمل بر چهار مقاله است که به ترتیب عبارتند از: «تفسیر هنر» به قلم نوئل کرول و با ترجمه انشاءالله رحمتی. «طنزپردازی و نقیضه گویی در ترجمه های میرزا حبیب اصفهانی به قلم مریم ط. قشقایی.  «نقد وبررسی شعر«قایق» نیما یوشیج از منظر فرمالیستی و اگزیستانسیالیستی» به قلم ریحانه واعظ شهرستانی، محمد رضا واعظ شهرستانی و آخرین مقاله با عنوان «عقل و اخلاق» به قلم کارلا بگنولی است که زهره سعیدی و ناظر محسن جوادی به فارسی ترجمه کرده­اند.

بخش سوم با عنوان «اندیشه و نظر» مشتمل بر یک مقاله با عنوان «سمنتیک توحید الهی به ترتیب نزول آیات» به قلم سید سلمان صفوی است.

بخش چهارم با عنوان کتاب مطلبی با عنوان «نوادر لبخند» به قلم سید مسعود رضوی آغاز شده است. سپس منیره پنج­تنی، دبیر بخش کتاب، برای بررسی «نظریه‌ی ذهن جسمانی و نظریه‌ی مفهومی استعاره» ده عنوان کتاب مربوط به این موضوع را در گفت­وگو با جهانشاه میرزابیگی مترجم این آثار با عنوان «ده کتاب درباره نظریه ذهن جسمانی و نظریه مفهومی استعاره» بررسی کرده است. این آثار عبارتند از: استعاره­هایی که با آن­ها زندگی می­کنیم، قلمرو تازه‌ی علوم شناختی، فلسفه‌ی جسمانی: ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشه‌ی غرب، ریاضیات از کجا می­آید؟ استعاره: مقدمه­ای کاربردی،   استعاره­ها از کجا می­آیند؟ شناخت بافت در استعاره، زبان، ذهن و فرهنگ: مقدمه­ای کاربردی و مفید، مولکول تا استعاره: نظریه‌ی نورونی زبان، زیبایی‌شناسی فهم انسان: معنای بدن، بدن در ذهن: مبانی جسمانی معنا، تخیل و استدلال. تمام این کتاب­ها را نشر آگاه از سال ۱۳۹۴ تا کنون منتشر کرده است.

بخش پنجم و پایانی نشریه با عنوان گزارش به دبیری منوچهر دین‌­پرست، به گزارش برخی از وقایع حوزه‌ی اندیشه در یک ماه گذشته اختصاص دارد.

شماره‌ی ۱۴۷ ماهنامه‌ی اطلاعات حکمت و معرفت به سردبیری و مدیرمسئولی انشاءالله رحمتی در تیرماه ۹۷ با بهای ۵۰۰۰ تومان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت.


9819371
 
پربازدید ها
پر بحث ترین ها
صفحه اصلی | درباره‌ما | تماس‌با‌ما | تبلیغات | حفظ حریم شخصی

تمامی اخبار بطور خودکار از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود و این سایت مسئولیتی در قبال محتوای اخبار ندارد

کلیه خدمات ارائه شده در این سایت دارای مجوز های لازم از مراجع مربوطه و تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد.

کلیه حقوق محفوظ است