به‌طورقطع نظام بانکی یکی از مهمترین اجزای ساختار اقتصادی کشور است و می‌توان گفت تا وقتی نظام بانکی اصلاح نشود هیچ‌چیز اصلاح نمی‌شود. این همان حرفی است که رئیس‌جمهور محترم 21 مردادماه سال جاری در همایش تبیین سیاست‌های اقتصادی دولت برای خروج از رکود مطرح کرد، البته انتقاد از عملکرد نظام بانکی منحصر به رئیس‌جمهور نیست و بسیاری از مسئولان عالی‌رتبه نظام، نمایندگان مجلس، اقتصاددانان و... مشکلات موجود در نظام بانکی را گوشزد کرده‌اند.
این وضعیت به‌قدری جدی شده است که حتی رهبر انقلاب در دیدار با رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت به یکی از معضلات مهم نظام بانکی اشاره کردند و فرمودند: «بنگاه‌داری بانک‌ها یکی از مشکلات جدی کنونی کشور است. دولت باید این موضوع را به‌طور جدی پیگیری و حل کند، زیرا بانک‌ها باید در خدمت تولید باشند و اگر در خدمت تولید قرار گیرند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.»
افزایش انتقادات از نظام بانکی کشور به این دلیل است که به‌مرور همه مسئولان، دولتمردان، کارشناسان و مردم فهمیده‌اند که یکی از مهمترین مشکلات کشور عملکرد نامناسب بانک‌هاست. در واقع علیرغم همه تلاش‌هایی که در سال‌های گذشته توسط کارمندان خدوم شبکه بانکی انجام شده است، اما به دلیل عدم وجود سیاست‌گذاری مناسب هم‌اکنون شاهد مشکلات متعددی اعم از ابهامات شرعی عمده معاملات بانکی، استخر نمودن وجوه و استفاده از حساب‌داری بانک‌داری ربوی، تبدیل وکالت به مالکیت در استفاده از منابع مالی، شرکت‌داری گسترده و ورود و به فعالیت‌های سوداگرانه مانند حوزه‌های زمین و مسکن و ارز، حجم گسترده تسهیلات غیرجاری و تسهیلات کلان به اشخاص مرتبط، عدم اختصاص سپرده‌های قرض‌الحسنه (اعم از جاری و پس‌انداز) به تسهیلات قرض‌الحسنه، کاهش شدید تسهیلات به بخش کشاورزی، عدم مسئولیت‌پذیری و عدم شفافیت عملکرد بانک‌ها و... در شبکه بانکی هستیم.
بدیهی است که بدنه نظام بانکی به‌ویژه کارمندان زحمت‌کش شعب بانک‌ها هیچ نقشی در پیدایش وضع موجود نداشته‌اند و آن‌ها در طول دوران خدمتشان به بهترین وجه ممکن سیاست‌های بانک مرکزی و یا مقامات بانکی را اجرا کرده‌اند و اگر وضع موجود بحرانی به نظر می‌رسد علت را باید در سیاست‌گذاری‌ها و عملکرد بانک مرکزی و مدیران ارشد بانک‌های دولتی و خصوصی جستجو کرد.
در روزهای گذشته شاهد هستیم که مدیران ارشد نظام بانکی و مسئولان اقتصادی کشور، با وجود آنکه به‌خوبی به مشکلات موجود و علل پیدایش آن‌ها واقف‌اند، به‌ناحق انتقادات وارده به نظام بانکی را متوجه کارمندان خدوم شبکه بانکی می‌کنند و از این بابت از آنان پوزش می‌خواهند که بسیار تعجب‌برانگیز است. برای مثال در پاسخی که وزارت اقتصاد به نامه مجمع کارآفرینان در 27 مهرماه داده است، آمده: «علیرغم حجم وسیع انتقادات وارده، نظام بانکی کشور عملکرد قابل‌توجهی در رشد و تعالی کشور بر عهده داشته و استفاده از عباراتی مانند خدعه گری و دور زدن قوانین شایسته پرسنل خدوم نظام بانکی نمی باشد.» و یا در همان روز دکتر قاسمی مدیرعامل محترم بانک خصوصی پاسارگاد و دبیر کمیسیون اقتصاد کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام، در نشست هم‌اندیشی بانک‌داری الکترونیک سخنانی با این مضمون بیان داشتند، متأسفانه این روزها هجمه‌های زیادی به نظام بانکی می‌شود که من به‌عنوان یک شهروند از این بابت متأسفم و از کارکنان نظام بانکی عذرخواهی هم می‌کنم.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که کارمندان نظام بانکی نه در پیدایش وضع موجود نقشی داشته‌اند و نه در برون‌رفت از آن تأثیر چندانی می‌توانند داشته باشند. به نظر می‌رسد پیش از آنکه نظام بیمار بانکی مشکلات بیشتری برای کشور ایجاد کند، بهتر است مسئولان اقتصادی کشور، هرچه زودتر برای درمان نظام بانکی کشور راه‌حلی ارائه کنند.
سید مهدی بنی‌طبا، کارشناس اقتصادی
5086529
مهمترین اخبار اقتصادی
