پای صحبت هر حج رفته‌ای درباره خرید که بنشینید، صحبت‌هایش را با جنس‌های بنجل درجه 3 چینی و قیمت‌های بی‌جهت بالا شروع می‌کند و اینکه چرا باید پول‌مان را در این بازارها تلف کنیم، درحالی‌که همان کالاها در کشور خودمان با کیفیت بهتر و قیمت پایین‌تر پیدا می‌شوند. با این همه باز هم بعضی‌ها اصرار دارند که حتما بخشی از سوغاتی‌هایشان را از کشور عربستان بیاورند. برای کم‌شدن مشکلات این نوع خرید ریزه‌کاری‌هایی وجود دارد که اگر به آنها واقف باشید، می‌توانید همان خرید محدود را هم به درستی مدیریت کنید و بدون اینکه لطمه زیادی به زیارت و برنامه‌های دعایتان وارد شود، تکلیف خرید را مشخص کنید. برای اینکه بدون برنامه در بازارها نچرخید، قبل از هر چیز باید هدف‌ خرید را انتخاب کنید. معمولا 2 حالت بیشتر وجود ندارد، حجاج یا می‌خواهند برای خودشان خرید کنند یا برای اقوام سوغات بیاورند. در هر کدام از این موارد سناریوی خرید متفاوت است.

• در داخل خارجی خرید کنید!

اگر اصراری به خرید اجناس بی‌کیفیت چینی از مکه و مدینه ندارید و از سوی دیگر نمی‌خواهید از بازارهای تهران و شهر خودتان هم خرید کنید، فروشگاه‌های شاهد بهترین گزینه هستند. این مراکز که در سالن ترانزیت خروجی فرودگاه‌ها قرار دارند، مخصوص آن‌ دسته از زائرانی هستند که نمی‌خواهند وقت‌شان را برای خرید در ایام حج تلف کنند و علاوه بر این، نمی‌خواهند هزینه‌ای هم برای حمل‌ونقل کالاها از مکه به مدینه و بعد ایران پرداخت ‌کنند. اکثر اجناس فروشگاه‌های شاهد به دلار مشخص شده‌اند ولی با ارزهای رایج دیگر هم قابل خریداری هستند. برای خرید این کالاها که برعکس نمونه‌های مشابه خارجی همگی دارای کارت ضمانت و گارانتی هستند، تا یک‌ماه بعد از بازگشت به ایران می‌توانید با پر کردن اظهارنامه گمرکی به این فروشگاه‌ها مراجعه کنید. بد نیست بدانید سال گذشته 35هزار نفر از حجاج از همین فروشگاه‌ها خرید کردند.

• اگر می‌خواهید برای خودتان خرید کنید

توصیه تکراری و البته بسیار ضروری تمام مسئولان کاروان از همان لحظه‌ای که برنامه حج‌تان قطعی می‌شود، این است که چمدان‌ها را موقع برگشت سنگین نکنید و فقط اگر چیزی واقعا مورد نیازتان بود که در داخل کشور پیدا نمی‌شد، به فکر خرید بیفتید. پس بهتر آن است که بودجه‌ای را که برای خرید اختصاص داده‌اید، صرف اجناسی کنید که واقعا کیفیتی بهتر از کالاهای وطنی دارند و به قول معروف مفت گران نیستند. در این حالت باید دور مراکز خرید ارزان‌قیمت که طبیعتا کیفیت بالایی هم ندارند، خط بکشید و وقت‌تان را بیهوده در شلوغی آنها تلف نکنید. توصیه این است که برای کسب اطلاعات درست، سعی کنید با راننده تاکسی‌های مکه و مدینه به زبان عربی یا انگلیسی ارتباط برقرار کنید.

در این صورت می‌توانید آمار دست اولی از مراکز خرید معتبر و غذاخوری‌های خوب و مناسب خانواده به‌دست آورید اما اگر چنین امکانی ندارید، از ایرانی‌های ساکن آنجا هم می‌توانید اخبار موثقی بگیرید. پاساژ طیبه واقع در شمال مسجد‌النبی، پاساژ الجزیره در جنوب‌شرق مسجدالنبی و فروشگاه القمّه از بازارهای خوب و متنوع مدینه هستند که با وجود قیمت‌های نسبتا بالا از کیفیت خوبی هم برخوردارند.

امتیاز این مراکز خرید در اطمینانی است که از اصل بودن اجناس دارید. علاوه بر این، محدودیتی هم در نوع کالا وجود ندارد و می‌توانید از لباس و کیف و کفش تا لوازم برقی و خانه در آنها پیدا کنید. در مراکز خرید هم اگر بتوانید با فروشنده‌ها به عربی یا انگلیسی صحبت کنید، راهنمایی‌های بهتری می‌گیرید. حدود قیمت در این بازارها از 80ریال عربستان به بالاست و معمولا جنسی با قیمت پایین به چشم‌تان نمی‌خورد.

• اگر می‌خواهید برای سوغات خرید کنید

اگر اصرار به خرید در طول ایام حج دارید، فروشگاه‌های «تاپ‌تن top ten» که تمام محصولات‌شان به قیمت 10 ریال عربستان است یا فروشگاه‌های «باوارث»، تقریبا بهترین پیشنهادها برای خرید سوغاتی هستند. در این بازارها با صرف 100ریال عربستان می‌توانید برای حدود 15نفر سوغات بخرید. البته بیشتر اجناس این مراکز با جنس مرغوب در ایران وجود دارند.

نکته اینکه بیشتر فروشگاه‌های شهر مدینه، حجاج را به‌طور رایگان با وسیله نقلیه از هتل یا مسجدالنبی تا مرکز خرید می‌برند و برمی‌گردانند. بین این فروشگاه‌ها، «الساحه» و «مدینه مول» برای خرید لباس‌های بچگانه و زنانه مناسب هستند. در مقابل، تنوع لباس‌های مردانه و پسرانه در مکه بیشتر است و می‌توانید از فروشگاه‌های «باوارث»، «باوارث بلازا» و مجمع «اریام‌الدولی» خرید کنید. اگر فقط به فکر خرید لباس و کفش و ساعت برای سوغات نیستید، می‌توانید در مکه سری به سوپرمارکت زنجیره‌ای «نوری» بزنید. انواع مواد خوراکی با قیمت مناسب در این مغازه موجود است که به‌عنوان نمونه زیتون آن برای سوغاتی مناسب است. با این حال توصیه این است که اگر قصد خرید سوغات به تعداد زیاد دارید، از ایران خرید کنید یا حداقل خرید در عربستان را برای افراد درجه یک خانواده محدود کنید.

با این کار، هم پول کمتری از کف‌تان می‌رود، هم وقت‌تان بیهوده هدر نمی‌شود و هم مشتری اصلی جنس‌های درجه‌چندم چینی نمی‌شوید. فراموش نکنید که دعای خیر شما برای عزیزان‌تان در حرمین شریفین و مسجدالنبی، بهترین سوغاتی است که می‌توانید برای دوستان و آشنایان‌ بیاورید.