به گزارش ایسنا، در اواسط دهه 1960، مسئولان شوروی تصمیم گرفتند بنای یادبود با عظمتی به عنوان بزرگداشت کسانی که در زمینه فضانوردی تلاش کرده‌اند بسازند. پس از چندین جلسه بالاخره به این نتیجه رسیدند نمادی از یک موشک در حال پرواز با روکشی از تیتانیوم، تندیس تسیولوفسکی و دو نقش برجسته تندیس مانند از برنز ساخته شود. برای محل این مجموعه هم زمینی در منطقه ودنخا در نظر گرفته شد. قبل از شروع به کار، به ذهن یکی از طراحان رسید این مجموعه به جای ساخت بر روی محلی تپه مانند در طرح اولیه، بر روی ساختمانی بنا گردد که از آن بتوان به عنوان یک موزه کوچک بهره جست تا در فضای خالی زیر مجسمه‌ها، چیزی شبیه به موزه برای سفینه، لباس فضایی و وسایل مربوط به نخستین فضانوردان شوروی بوجود آید. این طرح در سال 1965 به سرگئی پاولویچ کارالیف سرپرست امور فضایی آن روزگار در شوروی پیشنهاد شد. کارالیف از آن استقبال کرد و گروهی را به سرپرستی تیخانراووف مسئول طرح نمود. اما خودش نتوانست گشایش این موزه را ببیند، چون سال بعد در حین یک عمل جراحی به جهان ابدی سفر کرد.
با مرگ کارالیف کار مربوط به موزه هم از تب و تاب افتاد. در سال 1969 دولت شوروی دستور داد تا به ساخت بنا و جمع آوری اشیاء نمایشی موزه سرعت بیشتری داده شود. اما به دلایل مختلف کار به تاخیر افتاد و بالاخره تنها در سال 1981 یعنی بیستمین سالگرد سفر یوری گاگارین به فضا این موزه توانست آماده پذیرایی از علاقمندان باشد.
موزه یادمان‌های فضایی سرانجام در روز 12 آوریل 1981 همزمان با بیستمین سالروز پرواز نخستین انسان به فضا، گشایش رسمی یافت و درهای آن بر روی علاقمندان به تاریخ کیهان‌نوردی باز شد.
پس از آن، موزه یادمان‌های فضایی به عنوان یکی از نمادهای پیشرفت‌های علمی و فنی شوروی به جهان‌گردان خارجی و داخلی نشان داده می‌شد. از این موزه روزانه صدها جهانگرد خارجی، روس‌هایی که از شهرهای دیگر به مسکو می‌آیند و حتی ساکنان مسکو بازدید دارند. بر روی سقف این موزه نمادی از پرواز نصب شده: موشک و شعله‌ای که از انتهای آن خارج می‌شود. این نماد، 107 متر ارتفاع دارد و رویه آن را از تیتانیوم ساخته‌اند.
در پایین این موشک و شعله آن، نقش برجسته-مجسمه فلزی که سمبل مهندسان و کارشناسان، دانشمندان و دیگر عوامل پشت صحنه کیهان‌نوردی و بالاخره گاگارین دیده می‌شود. در جلوی سکوی موشک، مجسمه‌ای از تسیالکوفسکی پدر کیهان‌نوردی روسیه نصب شده است. این مجسمه و ساختمان موزه در بلندی قرار دارد و با چند پله به انتهای خیابان کوتاهی ختم می‌گردد که آن را «خیابان فضانوردان» می‌نامند و در آغاز به تندیس‌هایی از کارالیف و کلدیش، دانشمندان نام آور موشکی و فضایی روسیه و مجسمه‌هایی از گاگارین، ترشکوا، لئونف و کماروف مزین است.
در سال‌های بعد از فروپاشی به دلیل قطع کمک‌های مناسب دولتی، موزه به تدریج در حال فرسودگی بود. به ویژه که محیط اطراف آن کیوسک‌هایی مثل قارچ سبز شد که به فروش چیزهای مختلف از کتاب و روزنامه گرفته تا لباس زیر مشغول بودند و موزه به رغم عظمت ساختمان آن، در ورای این بازارچه کثیف گم شده بود. در اوایل قرن بیست و یکم شهرداری مسکو تصمیم به بازسازی موزه و گسترش فضای آن گرفت و مبلغ قابل توجهی را از بودجه شهرداری به این کار اختصاص داد. با آغاز به کار بازسازی موزه، کیوسک‌ها توسط ماموران شهرداری جمع شد. ساختمان جدید موزه در سال 2009 افتتاح شد و دارای سالن‌های متعدد و امکانات بسیار جالبی است که به مراتب بر جذابیت آن افزوده و به عنوان یک مرکز با جذابیت‌های گردشگری و آموزشی استفاده می‌شود.
ساختمان داخلی موزه شامل یک سالن ورودی است که در آن بخشی برای تحویل پالتو و وسایل غیرضروری(در موقع بازدید) غرفه فروش وسایل و سوغاتی‌های فضایی از قبیل مدال، پوستر، تمبر، کتاب و غیره وجود دارد. در سالن مستطیل شکل ورودی، هر از چندگاه یک بار، به مناسبتی (مثلاً سالگرد یک واقعه مهم فضایی و یا زادروز یک دانشمند و یا فضانورد) نمایشگاهی موقتی برپا می‌شود.
در سالن‌های بعدی لباس مخصوص راهپیمایی در فضا و بعضی یادمان‌های فضایی مثل کتاب روزنامه‌هایی که خبرهای فضایی را به چاپ رسانده‌اند و یا مجسمه چیزهای دیگر مربوط به فضانوردان در ویترین‌های مختلف گذاشته شده است.
در انتهای سالن اول، مجسمه عظیمی به ارتفاع حدود سه متر از یوری گاگارین با لباس فضایی دیده می‌شود که سمبل‌های نجومی ماههای سال در پشت او به شکل یک دایره قرار دارند. نورپردازی خاص سالن نشانه‌ای از اسرار آمیز بودن فضا است.
نمونه‌ای از اسپوتنیک-1 به سقف آویزان است. نمونه‌های دیگری از اولین سفینه‌های فضایی در دو طرف این سالن چیده شده است: سفینه اسپوتنیک-2 که «لایکا» اولین موجود زنده را به فضا برد. مجسمه دو سگ به نام‌های «بلکا» و «استرلکا» که در نخستین سال‌های تحقیقات فضایی به مدار زمین سفر کردند. در سمت راست، نمونه سفینه لونا-9 قرار دارد که توانست به آرامی در سطح ماه فرود آید و اولین عکس‌ها را از قمر زمین ارسال کند.
بنا به گفته رئیس موزه, روی هم رفته در موزه حدوداً 70 هزار اشیاء نمایشی البته از کوچکترین تا بزرگترین وجود دارد. که در زمان‌های مختلف بخش‌هایی از آنها به نمایش گذاشته می‌شود و قسمت‌های دیگر – به دلیل کوچک بودن فضای موزه- در انبار نگهداری می‌شود.
لوناخود-1 در کنار لونا-9 است. این سفینه یک خودروی مه نورد بود که بر ماه فرود آمد و ضمن چند کیلومتر راهپیمایی – به طور خودکار – خاک ماه را آزمایش کرد و عکس‌هایی از آن به زمین فرستاد.
در یک ویترین نمونه‌هایی از کنسروها، نان و دیگر مواد خوراکی مورد مصرف فضانوردان در فضا دیده می‌شود و در ویترین دیگر ابزارهای فنی از قبیل پیچ گوشتی، آچارهای مختلف و انبردست که در فضا کاربرد دارد و فضانوردان برای تعمیر وسایل از آن استفاده می‌کنند.
بعضی وسایل شخصی فضانوردان، مثل قلمی که گاگارین با آن می‌نوشت و یا تخته نقاشی و قلم‌موهایی که لئونف با آنها نقاشی کرده در ویترین دیگری قرار دارد. نمونه سفینه وستک که یوری گاگارین نخستین فضانورد جهان و 5 کیهان نورد دیگر طرح وستک با آن به مدار زمین سفر کرد، لباس فضانوردان طرح وستک و سایوز، ماهواره مخابراتی مولینا و چندین نمونه دیگر از سفینه‌های فضایی در این سالن به نمایش گذاشته شده است.
بازدیدکنندگان همچنین می‌توانند از نزدیک لباس اورلان که برای راهپیمایی در فضا از آن استفاده می‌شود، لباس پنگوئن که در ایستگاه‌های فضایی برای مبارزه با افت توان ماهیچه‌ها به کار می‌رود و نمونه‌های وسایل و تجهیزات دیگر فضایی را از نزدیک مشاهده کنند.
در کنار بازدیدکنندگان عادی، همه روزه تعدادی از شاگردان مدرسه‌های مختلف با برنامه‌ریزی قبلی به دیدار این موزه می‌آیند. یک راهنما ضمن توضیح در مورد هر ماهواره، سفینه یا شیء موجود و برشمردن نکات مهم تاریخ کیهان نوردی، به سوالات دانش آموزان پاسخ می‌دهد.
انتهای پیام
