مقام‌های ترکیه از حملات توپخانه‌ای و حمایت با تانک و موشک‌های هاوتزر خود از نیروهای پیشمرگه کرد در شهر بعشیقه خبر دادند و وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرد که 4جنگنده اف-16این کشور در عملیات هوایی موصل شرکت کرده‌اند. هرچند مقام‌های عراقی ماجرای بعشیقه را رد کرده‌اند اما تحولات اخیر به خوبی نشان می‌دهد که اختلاف‌های ترکیه و عراق دیگر از ابعاد یک تنش دیپلماتیک خارج شده است و مسئله نقض حاکمیت، نه‌تنها در عراق بلکه در سوریه هم مطرح است. ترکیه بدون اجازه دو دولت عراق و سوریه نیروهای نظامی خود را در خاک این کشورها مستقر کرده و به هشدارهای بغداد و دمشق هم هیچ اعتنایی نداشته است.

مقام‌های ترکیه بارها از لزوم مداخله خود در عملیات موصل حرف زده‌اند اما حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق که همیشه به مردی با لحن نرم و آرام معروف بوده گفت: ما برای آنها آماده‌ایم. این یک تهدید یا هشدار نیست. این مسئله در رابطه با‌ شأن و منزلت عراق است.

از حدود یک سال قبل نظامیان ترکیه در پایگاه بعشیقه مستقر شده و به آموزش نظامیان پیشمرگه کرد و نیروهای سنی در عراق پرداخته‌اند. به تازگی بنعلی ییلدریم، نخست‌وزیر ترکیه هم در همراهی با اردوغان اعلام کرد:

امروز در سرزمین‌های سابق عثمان، اثری از آرامش دیده نمی‌شود، ولی نگران نباشید؛ ما به‌عنوان فرزندان ملت اصیل 79میلیون نفری ترک و به‌عنوان نوادگان عثمانی صلح و برادری را در این منطقه تأمین خواهیم کرد. ما تمامی محاسبات به عمل آمده بدون حضور ترکیه را به هم می‌زنیم و زیر و رو می‌کنیم.

این اظهارات به خوبی قصد و نیت مقام‌های آنکارا را در راستای احیای امپراتوری عثمانی که همیشه مدنظر حزب حاکم عدالت و توسعه بوده نشان می‌دهد. حتی در قالب ائتلاف ضد‌داعش برای آمریکایی‌ها مشخص شده که شراکت با ترکیه به‌عنوان عضوی از ناتو سخت و دشوار است.

روزنامه نیویورک تایمز در این رابطه نوشته است که دیپلمات‌های آمریکا در یک سال گذشته در تلاش برای حل این بحران بوده‌اند. براساس این گزارش مقام‌های واشنگتن تلاش کرده‌اند ترکیه را قانع کنند که به حاکمیت عراق و استقلال آن احترام بگذارد و برای مقابله با داعش زیر چتر ائتلاف قرار بگیرد. به گفته یک مقام‌ وزارت امور خارجه آمریکا که نامش فاش نشده اما مقام‌های ترکیه در مقابل، 600تا 800نظامی خود را در بعشیقه با تسلیحات سنگین نگه داشته‌اند و هر چند وقت یک‌بار مواضع داعش را هدف قرار می‌دهند. زلمی خلیل‌زاد، سفیر سابق آمریکا در عراق و افغانستان به تازگی در مقاله‌ای هشدار داد که احتمال دارد ترکیه و عراق به سمت یک جنگ و رویارویی نظامی بروند.

او در این رابطه نوشت: خطر جنگ جدید در میان جنگی دیگر می‌تواند همه‌چیز را ازجمله آینده آزادسازی موصل و ثبات آن را زیر سؤال ببرد. شاید به‌خاطر درگیر بودن عراق با داعش این مسئله را بعضی‌ها کمی غلوآمیز بدانند اما هنوز در صحنه دیپلماتیک راه‌حلی برای خاموش کردن آتش این اختلاف‌ها پیدا نشده است. اشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا به تازگی از توافق میان ترکیه و عراق خبر داد اما مقام‌های بغداد بلافاصله آن را رد کردند. گفته می‌شود که عراق خواستار تضمین خروج نیروهای ترکیه بعد از باز‌پس‌گیری موصل است. کارتر در این رابطه گفته است که آمریکا در تلاش برای ایجاد توازنی میان «احترام به حاکمیت عراق» و «نقش تاریخی ترکیه در منطقه» است.

ترکیه دلایل مختلفی برای مداخله در عراق دارد. اول از همه ترکیه می‌خواهد قدرت عمل خود را با حضور در شمال عراق در مقابل نیروهای پ‌ک‌ک افزایش دهد. علاوه بر این مقام‌های ترکیه ادعا دارند که می‌خواهند به‌عنوان قدرتی سنی حامی جمعیت سنی عراق و ترکمن‌ها در مقابل نیروهای شیعه باشند. این در حالی است که نیروهای شیعه و سنی عراق در کنار هم در حال نبرد علیه داعش هستند.

اما مسئله اصلی در این میان همان رؤیای دیرینه اردوغان برای امپراتوری عثمانی است و آنکارا با همین‌رؤیا قصد دارد تا نفوذ گسترده‌ای در مناطق سابق این امپراتوری داشته باشد. اردوغان هنوز عزادار غم فروپاشی امپراتوری عثمانی با شکست در جنگ جهانی اول و تقسیم آن توسط قدرت‌های غربی در مرزبندی‌های فعلی منطقه است. او به تازگی حتی با اعلام اینکه این مرزبندی به ترکیه تحمیل شده بود نشان داد که به فکر مرزهای جدیدی است. در عراق اما همه از دولت تا پارلمان در مقابل ترکیه ایستاده‌اند و می‌گویند یا نیروهای ترکیه با احترام خارج می‌شوند یا خودشان دست به‌کار خواهند شد. شاید مقام‌های ترکیه ندانند که کوبیدن بر طبل جنگ فرقه‌ای و تلاش برای تقابل شیعه و سنی در نهایت نه به نفع خودشان خواهد بود و نه به نفع منطقه.