به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، مسجد جامع زنجان یکی از مساجد با قدمت بالا و از ارزشمند‌ترین بنا‌های دیدنی و تاریخی استان زنجان است که هر ساله نظر و دیده بسیاری از گردشگران و بازدید‌کنندگان را به خود جلب می‌کند.

مسجد جامع زنجان به همراه یک مدرسه بوده که در قرن سیزدهم هجری قمری توسط یکی از پسران فتحعلی شاه قاجار به نام عبدالله میرزا دارا که یکی از مریدان آیت ‌الله سید محمد مجتهد سردانی بود ساخته شده است.

مسجد جامع زنجان به نام‌های مسجد دارا، مسجد سید، مسجد سلطانی و مسجد جمعه نیز نامگذاری شده بود و اکنون با عنوان مسجد جامع معروف است.

مسجد جامع زنجان که در گذشته به همراه یک مدرسه بوده و در شمار بزرگ‌ترین و زیباترین مساجد زنجان است که دارای چهار ایوان است و وجود این چهار ایوان در صحن مسجد بیش از هر چیزی خود را نمایان می‌کند.

این بسیار کاربردی ساخته شده و بیشتر مراسم‌های عزاداری عمومی زنجان در این مسجد برگزار می‌شود و همچنین مدرسه این مسجد دارای حجراتی برای سکونت طلابی است که در آنجا تحصیل می‌کنند.

این مسجد دارای حوضچه و وضو‌خانه بوده و چون در دوره قاجار با استفاده از مصالح کم دوام ساخته شده بود در سال‌های اخیر قسمت زیادی از کاشی‌های آن ریخته که در حال مرمت و تعمیر است.

مسجد جامع که مربوط به دوره قاجاریه است از جمله از مساجدی است که تمامی قسمت‌های آن با معماری‌های خاص و نقش‌های زیبایی صورت گرفته چنانچه به هنگام وارد شدن در آن تمامی نظر‌ها را به خود جلب کرده و تک تک قسمت‌های این مسجد نشان‌دهنده هنرنمایی هنرمندان ماهر ایرانی است.

* جایگاه مناسب مسجد جامع در زنجان

این مسجد با توجه به قرار گرفتن در بافت قدیمی شهر از نظر دسترسی برای عموم مردم در جایگاه مناسبی قرار گرفته است.

این مسجد از ضلع غربی با بازار قیصریه که آن نیز به عنوان یکی از مکان‌های زیبا و قدیمی استان زنجان است در ارتباط بوده و از ضلع شرقی با کوچه مسجد سید و از طرف شمال با خیابان امام و سبزه میدان در ارتباط است.

مسجد جامع زنجان با توجه به اینکه در نزدیکی بازار قیصریه قرار گرفته از این نظر نیز برای گردشگران و بازدید کنندگان جذابیت بیشتر داشته که هم از مسجد جامع با معماری زیبا دیدن کرده و هم از بازار زنجان که قدمت طولانی دارند بازدید کنند.

این مسجد با سبک چهار ایوانی و به شکل مستطیل ساخته شده و دارای 48 متر طول و 36 متر عرض است.

با توجه به اینکه در کشور‌های اسلامی مورد استقبال قرا گرفت برای ساخت بنا‌های دیگر نیز از این روش و سبک استفاده شده و در مساجدی با این سبک روی هر یک از ایوان‌های چهارگانه یکی از مذاهب اربعه قرار گرفته شده است.

* ایوان‌های مسجد جامع زنجان با یکدیگر قرینه هستند

ایوان‌های چهارگانه این مسجد کاملا با یکدیگر قرینه بوده و ایوان‌های شمالی و جنوبی آن دارای تزئیناتی زیبا با تکنیک‌های کاشی‌کاری و به سبک هنری دوره قاجار و با استفاده از رنگ‌های سیاه و زرد صورت گرفته است.

ایوان جنوبی با قرار گرفتن در فاصله شبستان گنبددار و صحن و تقسیم شبستان‌های زنانه و مردانه به طور قرینه زیبایی مسجد را چند برابر کرده است.

مسجد جامع زنجان شامل طاق نما‌هایی است که داخل این طاق نما‌ها با کلمات الله، محمد (ص)، علی (ع) به خط کوفی معقل به رنگ مشکی و با زمینه نارنجی مزین شده است.

آنچه که بیشتر از هر چیزی در این مسجد نمایان است و زیبایی آن را فزون می‌دهد نقش سمبلیک درخت زندگی در دو طرف ایوان است.

ایوان‌های غربی و شرقی مسجد جامع زنجان نیز با استفاده از طرح‌های هندسی و استفاده از رنگ‌های آبی و مشکی و زرد در کاشی‌کاری آن زیبایی مسجد را بیشتر کرده و دیده‌ها را به خود مجذوب می‌کند.

ورودی اصلی مسجد جامع زنجان برطبق معمول مساجد چهار ایوانی در ایوان شمالی قرار گرفته و ایوان شمالی به قرینه ایوان جنوبی ساخته شده است و با کلمات محمد (ص) و علی (ع) با خط کوفی معقل و با استفاده از کاشی‌های ختایی زینت داده شده است.

به طور کلی کلیه ایوان‌های چهارگانه مسجد جامع زنجان به سبک دو پوششی ساخته شده است و پوشش نخستین تکیه‌گاه آن به صورت تزیینات و پوشش دوم سقف ایوان‌ها را تشکیل داده است.

* گنبد مسجد جامع زنجان بدون گوشواره و ترمپه است

گنبد مسجد جامع زنجان که زینت و زیبایی آن را بیشتر می‌کند از معدود گنبدهایی است که بدون گوشواره و ترمپه بر روی ایوان‌های چهارگانه نشسته و از نوع دو جداره بوده و پوشش آن از کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ است و سوره مبارکه الدهر با خط ثلث بر روی این گنبد نقش بسته است و اهمیت و اعتبار این مسجد را از نظر سیاسی و مذهبی را بیشتر کرده است.

با توجه به اینکه بنا‌های تاریخی نیاز به مرمت و بازسازی در راستای افزایش قدمت نیاز دارند و سر درب شمالی مسجد جامع زنجان نیز در سال‌های اخیر مورد مرمت و باز سازی قرار گرفته است و مرمت و بازسازی آن بعد از گذشته چند سال فعلا به پایان نرسیده و ادامه دارد.

یکی از بازدیدکنندگان از مسجد جامع زنجان در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس اظهار داشت: مسجد جامع زنجان از جمله بنا‌های تاریخی ارزشمند است.

مینا رحمتی افزود: معماری به کار گرفته شده در این مسجد بشر را به یاد معماری قدیم ایران به ویژه قرینه سازی‌ها می اندازد.

وی با بیان اینکه حیاط آن بسیار زیبا است، گفت: به نظر می‌رسد معمار این بنا در احداث این مسجد بسیار ماهرانه عمل کرده و این مسجد بسیار کاربردی است.