به گزارش ایسنا، بنابر اعلام روابط عمومی بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، مرتضی اکبری، مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران - نخستین و بزرگ‌ترین بانک قرض‌الحسنه کشور - مباحثی را در تبیین نحوه محاسبه کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه و تفاوت آن با سود بانکی در پاسخ به رسانه‌ها مطرح کردند که در ادامه می‌خوانید.
کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه چیست و محل مصرف آن در بانک‌ها کجاست؟
کارمزدهای بانکی، هزینه‌های اسمی برای تنظیم و نگهداری حساب‌های مختلف و خدمات معاملات جزئی مشتریان است که جهت پوشش هزینه‌های جاری و عملیاتی بانک‌ها تعریف شده است.
در بانک‌های قرض‌الحسنه تسهیلات اعطایی بدون سود و تنها در قبال دریافت کارمزد صفرتا ۴ درصد پرداخت می‌شود. این کارمزد به پوشش هزینه‌های عملیاتی بانک‌های قرض‌الحسنه از قبیل: تأمین و نگهداری زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری هزینه‌های جاری نگهداری شعب مانند نیروی انسانی، اجاره بها، تلفن، برق، گاز و … اختصاص پیدا می‌کند.
مبانی قانونی محاسبه و دریافت کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه چیست؟
شورای پول و اعتبار در بخشنامه نب/۲۹۹۰/۲۱ مورخ ۰۸/۰۷/۱۳۶۳ بانک‌ها را ملزم به دریافت کارمزد برای اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه کرده و نحوه دریافت این کارمزد و چگونگی اعطای قرض‌الحسنه را تبیین نموده است؛ دربند ۳ از یک هزار و بیست و چهارمین صورت‌جلسه شورای پول و اعتبار ذکرشده است که «کارمزد قرض‌الحسنه در ابتدای پرداخت قرض‌الحسنه و نیز در سالروزهای بعدی نسبت به مانده و مدت، از گیرنده تسهیلات دریافت شود»؛ در این صورت‌جلسه آمده است که به منظور تقسیط و وصول مبلغ قرض‌الحسنه اعطایی، سال‌های دوره بازپرداخت قرض‌الحسنه به جای دوازده ماه، یازده ماه در نظر گرفته می‌شود و در هر سال یک قسط برای وصول کارمزد اختصاص می‌یابد. به طور مثال: برای قرض‌الحسنه اعطایی با دوره بازپرداخت سی‌وشش ماهه مبلغ قرض‌الحسنه در سی‌وسه قسط، (مبلغ هر قسط= ۳۳ ÷ مبلغ قرض‌الحسنه اعطایی) و کارمزد متعلقه در سه قسط اول، سیزدهم و بیست‌وپنج تقسیط و وصول می‌شود.
عملکرد بانک قرض‌الحسنه مهر ایران دراین‌باره چگونه است؟
بر اساس قانون، بانک‌های قرض‌الحسنه از محل دریافت این کارمزدها حق شناسایی سود را ندارند و چنانچه درآمد حاصل از کارمزدهای اکتسابی تمامی هزینه‌های عملیاتی را پوشش بدهد این بانک‌ها ملزم هستند تا کارمزد خود را کاهش دهند.
در حال حاضر بانک قرض‌الحسنه مهر ایران علیرغم اینکه برای پوشش هزینه‌های جاری خود هیچ‌گونه منبع درآمدی (شرکت داری، بنگاه‌داری و …) را غیر از دریافت کارمزد تسهیلات ندارد، در بسیاری از بخش‌ها مانند ارائه طرح‌های تسهیلاتی به مددجویان سازمان‌های حمایتی، پرداخت وام به نیازمندان مناطق محروم و کمتر برخوردار کشور و همین طور دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی تسهیلاتی با کارمزد صفر، ۲ یا ۳ درصد پرداخت می‌کند.
تفاوت کارمزد وام‌های قرض‌الحسنه با سود سایر تسهیلات بانکی در چیست؟
باید در نظر داشت که فرمول نحوه محاسبه کارمزد وام قرض‌الحسنه متفاوت از فرمول محاسبه سود تسهیلات دیگر می‌باشد. فرمول محاسبه سود تسهیلات برای تسهیلات غیر از قرض‌الحسنه تقریباً شبیه به هم و کاملاً متفاوت از کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه است؛ بنابراین اشتباهی که بسیاری از مشتریان و تسهیلات گیرندگان انجام می‌دهند این است که با فرمول‌های سایر تسهیلات دارای سود، کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه را محاسبه می‌کنند و با توجه به مغایرت پیش‌آمده فکر می‌کنند سیستم بانکی به آن‌ها دروغ گفته و سود تسهیلات آن‌ها بیشتر از ۴ درصد می‌باشد.
محاسبه کارمزد بر اساس چه فرمولی انجام می‌شود؟
با این توصیف همانطور که قبلاً عرض کردم بر اساس قانون، کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه بر اساس مانده وام دریافتی در پایان دوره سالیانه محاسبه می‌شود، نه بر مبنای مبلغ کل تسهیلات در تمامی سال‌های بازپرداخت اقساط آن. بر این اساس کارمزد سال‌های مختلف تسهیلات قرض‌الحسنه از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
کارمزد سال اول (قسط ۱)=۱۰۰*۱۲/( تعداد ماه‌های سال) * (درصد کارمزد وام قرض‌الحسنه) * (مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه)
کارمزد سال دوم (قسط ۱۳)=(۱۰۰*۱۲/( تعداد ماه‌های سال) * (درصد کارمزد وام قرض‌الحسنه) * (مانده سال دوم تسهیلات قرض‌الحسنه)
کارمزد سال سوم (قسط ۲۵)=۱۰۰*۱۲/( تعداد ماه‌های سال) * (درصد کارمزد وام قرض‌الحسنه) * (مانده سال سوم تسهیلات قرض‌الحسنه)
با توجه به اخذ کارمزدهای اندک در بانک‌های قرض‌الحسنه، آیا بانک قرض‌الحسنه مهر ایران توانایی ایفای نقش خود در حوزه‌های مسئولیت اجتماعی را داشته است؟
با توجه به رسالت و مأموریت ذاتی بانک‌های قرض‌الحسنه، این بانک‌ها نقش بسزایی در توانمندسازی اقشار آسیب‌پذیر جامعه و کمک به بهبود شرایط و رونق اقتصادی در مناطق محروم و کمتر برخوردار کشور ایفا کرده‌اند. در این راستا، بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در طول یازده سال عملکرد مؤثر خود بیش از ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار فقره تسهیلات قرض‌الحسنه به ارزش ۳۳۰ هزار میلیارد ریال پرداخت کرده است که از این میزان ۷۳ هزار و ۲۰۰ فقره تسهیلات به ارزش ۴ هزار و ۴۸۰ میلیارد ریال به مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره)، ۳۳ هزار فقره تسهیلات به معاونت امور زنان ریاست جمهوری به اعتبار هزار میلیارد ریال، ۷ هزار و ۴۰۰ فقره تسهیلات به اعتبار ۸۴۲ میلیارد ریال به تسهیلات اشتغال‌زایی بنیاد برکت، ۷ هزار و ۹۰۰ فقره تسهیلات به اعتبار ۴۰۵ میلیارد ریال به تسهیلات مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و بالغ بر ۶ هزار و ۶۰۰ فقره تسهیلات به اعتبار ۷۶۸ میلیارد ریال به مدد خواهان بهزیستی، اعطا شده است و مابقی نیز به سایر اقشار مردم به ویژه قشر متوسط به پایین جامعه تسهیلات داده‌شده است. این بانک تنها از ابتدای سال ۱۳۹۷ تاکنون به بیش از یک‌میلیون نفر وام قرض‌الحسنه اعطا کرده است.
محورهای اصلی فعالیت‌های بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در چه راستایی ترسیم‌شده است؟
اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال، کارآفرینی و کسب‌وکارهای خرد و خانگی، پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه توانمندسازی زنان با الویت زنان سرپرست خانوار، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه توانمندسازی و اشتغال روستاییان، توانمندسازی مددجویان سازمان حمایتی همچون کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سازمان امور زندان‌ها و اقدامات تأمینی و …، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه توانمندسازی کارگران مراکز تولیدی و صنعتی، توانمندسازی دانشجویان و دانشگاهیان، اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه کمک‌هزینه مسکن، کمک‌هزینه درمان و توانمندسازی کارکنان مراکز دولتی، عمومی و خصوصی تنها بخشی از مسئولیت‌های اجتماعی و مأموریت‌های بانک قرض‌الحسنه مهر ایران است که به ویژه باهدف محرومیت‌زدایی در مناطق محروم و کمتر برخوردار کشور در دستور کار قرار دارد.
با توجه به درآمد پایین حاصل از اخذ کارمزدهای قرض‌الحسنه و هزینه‌های بالای تأمین زیرساخت برای خدمات الکترونیک، عملکرد بانک در این بخش به چه صورت است؟
فنّاوری‌های الکترونیکی، تأثیرات بسیاری بر شیوه زندگی ما داشته و این تغییرات در صنعت بانکداری به وضوح قابل مشاهده است. در عصر حاضر بانک‌ها دستخوش تغییراتی هستند که پیشتر در تاریخ خود تجربه نکرده بودند. این تغییرات هم بر ساختار صنعت و هم ماهیت رقابت تأثیر شگرف داشته است.
بانک‌ها با توجه روزافزون به ارائه خدمات بانکی از طریق ابزارهای الکترونیکی باهدف تسهیل فرآیند خدمات‌رسانی به مردم و کاهش هزینه‌های بانکداری هزینه‌های زیادی را در این زمینه متحمل شده‌اند و بنابراین استفاده از ابزارهای بانکداری الکترونیک مانند دستگاه‌های خودپرداز، پایانه‌های پوز فروشگاهی، درگاه‌های پرداخت اینترنتی، موبایل بانک، اینترنت بانک و به صورت کلی خدمات مبتنی بر اینترنت، نقش بسزایی در تسهیل امور روزمره مردم و تقویت آسایش آنان در برخورداری از خدمات بانکی را مهیا نموکرده است.
خوشبختانه بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در عرصه خدمات بانکداری الکترونیک و توجه به ترویج بانکداری سبز در شبکه بانکی کشور پیشگام است و علاوه بر اینترنت بانک و موبایل بانک، با راه‌اندازی سامانه‌های آنلاین افتتاح حساب، درخواست تسهیلات، معدل‌گیری امتیاز وام قرض‌الحسنه و … میزان مراجعه حضوری به شعبه را به حداقل رسانده است.
به نظرم بانک‌ها به جهت خدمات بانکداری الکترونیک خدمات بسیار ارزشمند و تأثیرگذاری را به جامعه و مردم ارائه می‌کنند که شاید نیاز است این نوع از خدمات بانک‌ها بیشتر برای عموم مردم بازگو شود.
شما تصور کنید یک روز و یا نه حتی یک ساعت خدمات الکترونیک بانک‌ها قطع شود؛ چقدر رفت‌وآمد افزایش می‌یابد؟ صف انتظار در بانک‌ها چقدر افزایش می‌یابد؟ شهروندان چقدر اتلاف وقت و زمان‌دارند؟ چه میزان به آلودگی هوا افزوده می‌شود؟ شاید فقط فکر کردن به این پرسش‌ها نشان دهد که بانک چه خدمتی را برای آسایش و راحتی جامعه ارائه می‌دهند؟
برای کاهش کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه چه راهکاری وجود دارد؟
با توجه به تاکید اسلام بر موضوع قرض‌الحسنه در صورتی که منابع مالی دولت و نهادهای عمومی و انقلابی و همچنین وجوهات دینی و به ویژه رهبران فکری که در جامعه تأثیرگذارند، به سمت بانک‌های قرض‌الحسنه هدایت شود، با تقویت منابع قرض‌الحسنه کشور دیگر حتی نیاز به دریافت کارمزد هم نیست.
انتهای رپرتاژ خبری
