به گزارش دویچه وله، انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری ترکیه روز یکشنبه ۲۴ ژوئیه (سوم تیر) برگزار می‌شود. ۵۶ میلیون شهروند ترک در داخل کشور پای ۱۸۰ هزار صندوق رای می‌روند تا ۶۰۰ نماینده پارلمان و یک رئیس جمهوری را انتخاب کنند. بیش از ۳ میلیون شهروند دارای حق رای ترکیه در خارج از کشور نیز می‌توانند آرا خود را در ۶۰ کشور جهان به صندوق‌های رای بیندازند. در آلمان بیش از ۱ میلیون و ۴۸۶ هزار شهروند ترک حق رای داشتند که از این میان ۴۹ درصد رای داده‌اند.

ائتلاف احزاب برای ریاست جمهوری و پارلمان مهم‌ترین ویژگی و تفاوت این دور از انتخابات در قیاس با دوره‌های پیشین است. برای دومین بار رئیس جمهوری به طور مستقیم از طرف رای‌دهندگان انتخاب می‌شود نه از طرف احزاب.

با اصلاحاتی که در قانون اساسی ترکیه انجام گرفت شرایط ائتلاف احزاب سیاسی برای شرکت در انتخابات فراهم شد. حزب جمهوری خلق ترکیه محرم اینجه را به‌ عنوان نامزد خود برای انتخابات ریاست جمهوری این کشور معرفی کرد. این حزب با احزاب سعادت، نیک و دموکرات برای انتخابات پارلمانی "ائتلاف ملت" را تاسیس کرده است.

حزب عدالت و توسعه، حزب حاکم، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور فعلی را نامزد ریاست جمهوری معرفی کرد. اردوغان در انتخابات با احزاب حرکت ملی و حزب اتحاد بزرگ "ائتلاف جمهور" را تشکیل داد.

آرایش و صف‌بندی احزاب و ائتلاف‌ها جامعه را به دو قطب اصلی طرفداران اردوغان و مخالفانش تقسیم کرده است. ۵ نامزد انتخاباتی در مقابل اردوغان صف آرایی کرده‌اند تا مانع پیروزی او در دور اول انتخابات ریاست جمهوری شوند.

انتخابات پارلمانی هم این بار با دوره‌های پیشین تفاوت دارد. در این دور از انتخابات تعداد نمایندگان پارلمان ترکیه از ۵۵۰ به ۶۰۰ افزایش خواهد یافت. افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند کاندیدای انتخابات پارلمانی شوند در حالی که در انتخابات قبلی حداقل سن ۲۵ سال بوده است.

• حاشیه‌های مهم انتخابات

در بحبوحه انتخابات صف‌بندی و یارکشی میان احزاب هم رونق گرفت. سزگین ییلدیز، کاندیدای اول حزب سعادت از حوزه انتخابیه قارص به همراه تنی چند از اعضای حزب در آن استان از حزب استعفا کردند و به صف حزب عدالت و توسعه پیوستند. ییلدیز دلیل این امر را ائتلاف حزب متبوعش با حزب جمهوری خلق دانسته است.

یکی دیگر از حاشیه‌های مهم انتخابات ترکیه سخنرانی صلاح‌الدین دمیرتاش بود. دمیرتاش، نامزد حزب دمکراتیک خلق‌های ترکیه که هم‌اکنون در زندان بسر می‌برد، از زندان با رای دهندگان خود صحبت کرد و در سخنرانی خود به شدت از سیاست‌های اردوغان انتقاد کرد. این سخنرانی از تلویزیون دولتی ترکیه پخش شد.

• پیش‌بینی نظرسنجی‌ها

با توجه به تمامی این ویژگی‌ها و پیچیدگی‌های انتخابات ترکیه، موسسات نظرسنجی درباره شکست یا پیروزی طرفین چه می‌گویند؟ از آنجا که موسسات نظرسنجی ‌پیش‌بینی‌های متفاوتی کرده‌اند، سراغ آن نظرسنجی‌هایی رفته‌ایم که در همه‌پرسی ترکیه برای اصلاح قانون اساسی دقیق‌ترین پیش‌بینی‌ها را کرده بودند.

موسسه نظرسنجی "کندا" (KONDA) در همه‌پرسی برای تغییر قانون اساسی که در ۱۶ آوریل ۲۰۱۷ برگزار شد، پیش‌بینی کرده بود که ۳۹/ ۵۱ درصد مردم ترکیه به رفراندوم پیشنهادی دولت اردوغان رای مثبت خواهند داد. بر اساس نتایج رسمی در آن همه پرسی، ۴۱/ ۵۱ درصد مردم ترکیه به تغییر قانون اساسی رای مثبت دادند و این موسسه دقیق‌ترین پیش‌بینی را کرده بود.

حال بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی این موسسه، اردوغان نامزد ائتلاف جمهور با ۹/ ۵۱ درصد آرا در مرحله اول پیروز خواهد شد. محرم اینجه کاندیدای حزب جمهوری خلق ۲۸ درصد، مرال آق شنر کاندیدای حزب نیک ۲/ ۱۰ درصد و صلاح الدین دمیرتاش حدود ۹ درصد آرا را به خود اختصاص خواهند داد. بر اساس این نظرسنجی اردوغان پیروز انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود. شرکت کندا این نظرسنجی را بر اساس توزیع آرای افراد مردد بین کاندیداها اعلام کرده است.

برخلاف این موسسه نظرسنجی، موسسه "گزیجی" پیش‌بینی کرده است که انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به دور دوم خواهد کشید.

بر اساس گفته‌های مراد گزیجی رئیس این موسسه، رجب طیب اردوغان کاندیدای ائتلاف جمهور با ۲/ ۴۸ درصد و محرم اینجه کاندیدای حزب جمهوری خلق با ۱/ ۲۹ درصد آرا به دور دوم راه خواهند یافت. بر اساس این نظرسنجی این انتخابات با ۹۰ درصد بالاترین نرخ مشارکت را خواهد داشت و مرال آق شنر ۴/ ۱۱ درصد آرا، صلاح الدین دمیرتاش ۱۰ درصد آرا، تمل کاراملا اوغلو کاندیدای حزب اسلام‌گرای سعادت ۲/ ۱ درصد دوغو پرینچک ۱ دهم درصد آرا را به خود اختصاص خواهند داد.

مراد گزیجی رئیس موسسه یادشده که بیشتر به حزب جمهوری خلق گرایش دارد، در مصاحبه‌ با کانال "خلق تی وی" اعلام کرد که در دور دوم انتخابات محرم اینجه کاندیدای جمهوری خلق با ۵۳ درصد آرا به عنوان رئیس جمهوری ترکیه انتخاب خواهد شد.

• نظرسنجی یا نظرسازی؟

بر اساس اکثر نظرسنجی‌ها به نظر می‌رسد مهم‌ترین مسئله مردم ترکیه در حال حاضر مسائل اقتصادی است و بعد از آن مسئله مبارزه با تروریسم و حفظ امنیت کشور دغدغه دوم مردم ترکیه است.

اما تاچه اندازه این نظر سنجی‌ها می‌تواند درست باشد؟

در پاسخ به این پرسش محمد صالح خاتم، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل ترکیه از استانبول به دویچه وله فارسی گفت: «بسیاری در ترکیه عقیده دارند که نمی‌توان برای نظرسنجی‌ها در ترکیه اعتبار چندانی قائل شد چرا که این موسسات نظرسنجی بر اساس منافع حزبی و تمایلات سیاسی صاحبان موسسات، نظرسنجی انجام می‌دهند و حتی بسیاری از این شرکت‌ها و موسسات بیشتر دنبال نظرسازی هستند تا نظرسنجی. همچنین بسیاری از موسسات نظرسنجی می‌گویند مردم در بیان نظرات خود و پرکردن فرم نظرسنجی‌ها تردید دارند یا به هیچ عنوان نظرات واقعی خود را بیان نمی‌کنند.»

• آخرین تحولات دو روز پیش از انتخابات

این کارشناس از استانبول که کارزار انتخاباتی را از نزدیک دنبال می‌کند بر این باور است که آخرین تحولات در کارزار انتخاباتی می‌تواند بر سرنوشت انتخابات "در دقیقه ۹۰" تاثیر بگذارد.

این کارشناس در این ارتباط اشاره می‌کند که اردوغان روز جمعه ۲۲ ژوئن دو روز قبل از انتخابات با انتشار ویدیویی از طریق حساب کاربری خود در توئیتر گفته است که تعداد وزارتخانه‌های کشور از ۲۶ وزاتخانه به ۱۶ نهاد تقلیل پیدا خواهد کرد. اردوغان وعده داد که قصد دارد صادرات کنونی ترکیه را تا ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش دهد.

حسین زمانلو کارشناس دیگر امور ترکیه براین باور است که مهم‌ترین مسئله مردم ترکیه مشکلات اقتصادی است. او در این ارتباط به دویچه وله گفت که وضعیت موجود در ترکیه تغییری نخواهد کرد.

زمانلو تاکید کرد: «اکثر گروه‌های سیاسی بعد از ظهور حزب عدالت و توسعه در رشد اقتصادی ترکیه سهیم هستند. منافع اقتصادی اینها یکسان است و در انتخابات ریاست جمهوری اگر به مرحله دوم هم بکشد پیروزی از آن اردوغان خواهد بود.»

به گفته آقای زمانلو حزب حاکم در پارلمان ترکیه از اکثریت خواهد افتاد و مجبور خواهد شد با احزاب دیگر برای تشکیل دولت ائتلاف کند.

در انتخابات ریاست جمهوری، نامزدی که موفق به کسب حداقل۵۰ درصد به اضافه یک رأی از آرا شود، به عنوان رئیس جمهوری ترکیه انتخاب خواهد شد. درغیر این صورت دو نامزدی که بیشترین رای را آورده‌اند، به دور دوم انتخابات راه خواهند یافت. مرحله دوم انتخابات در تاریخ ۸ ژوئیه برگزار خواهد شد. به گفته اغلب کارشناسانی که باور دارند انتخابات به مرحله دوم کشیده خواهد شد رقابت در این مرحله بین اردوغان و اینجه خواهد بود.