امام علی علیه السلام : خوش اخلاقی  روزی  ها را زیاد می کند و میان  دوستان  انس  و الفت  پدید می آورد.

به گزارش سرویس خانواده جام نیوز، آیا دائم به فکر تلافی و انتقام از او هستید و دلتان می‌خواهد شما هم به‌گونه‌ای او را برنجانید یا سعی می‌کنید کسی را که شما را رنجانده ببخشید و کینه به‌وجود آمده از او را دور بیندازید؟ هر کدام از ما با توجه به میزان پایبندی به اعتقادات‌مان، فرهنگ خانواده، نوع تربیت و عوامل گوناگون دیگر، روش خاصی را دراین خصوص برای خود درنظر گرفته‌ایم .

البته همه ما دوست داریم بتوانیم به جای اینکه مدت‌ها به سبب کینه‌ای که از دیگران داریم آزار ببینیم و اذیت شویم، به قدرت بخششی دست پیدا کنیم که بتوانیم آرامش بیشتری داشته باشیم و در دام قهر و کینه از دیگران اسیر نشویم.‌ اگر تمرین کنیم و یاد بگیریم انسان بخشنده‌ای باشیم، علاوه بر اینکه می‌توانیم با بخشش به بنده‌های خدا نزدیک‌تر شویم، احساس خوبی هم خواهیم داشت. روزهای پایانی سال و نزدیک‌شدن به سال جدید، فرصت خوبی است که در کنار خانه‌تکانی برای رفع کدورت‌ها هم تلاش کنیم. ‌ بخشش باعث می‌شود افراد بیشتر رشد‌ کنند و روح بزرگ‌تر و متعالی‌تری به‌دست آورند و متعاقب این صفت خوب و پسندیده می‌توانند بهتر زندگی کنند.

الگوبرداری از بزرگان

نخستین کار برای افرادی که نمی‌توانند به راحتی دیگران را ببخشند، مشاهده و یادگیری از رفتار افرادی است که می‌توانند دیگران را ببخشند.‌ باید بفهمند این افراد به چه مرحله‌ای رسیده‌اند، چکار می‌کنند و چگونه می‌توانند از افراد بخشنده یا زندگی بزرگان الگو بگیرند. در واقع هر فردی باید در زندگی خود الگویی از انسان‌های برجسته اخلاقی داشته باشد و مشکلات و ضعف‌های اخلاقی خود را با کمک گرفتن از آنها از بین ببرد.

به خدا بسپارید و رها کنید

گاهی وقتی کسی ما را بیش از حد می‌رنجاند و نمی‌توانیم او را ببخشیم، بهترین کار این است که او را به خدا بسپاریم و رهایش کنیم. اگر نتوانیم دیگران را ببخشیم، خشم ناشی از این رنجش پیوسته همراه ماست و باعث می‌شود نتوانیم آرامش داشته باشیم. اگر از خدا بخواهیم که هرطور مصلحت می‌داند با کسی که ما را رنجانده رفتار کند، به آرامش بیشتری می‌رسیم؛ البته برای این کار و به‌طور کلی بخشنده بودن باید به خدا ایمان، اطمینان، نزدیکی و تقرب لازم را داشته باشیم؛ زیرا بخشش موضوعی مکانیکی نیست که بتوان مراحل خاصی را برای آن درنظر گرفت بلکه موضوعی معنوی است که با روح و روان شخص در ارتباط است.  در این صورت وقتی ایمان و اطمینان داشته باشیم که خدا به بهترین وجه مشکل را حل می‌کند، خودمان درصدد انتقامجویی نخواهیم بود.

بخشش خود

گاهی پیش می‌آید که اشتباهی مرتکب می‌شویم و نمی‌توانیم خودمان را ببخشیم و دائم خودمان را سرزنش می‌کنیم. درصورتی که امکان دارد در بسیاری از موارد هیچ تقصیری هم نداشته باشیم. البته این به این معنی نیست که همه اشتباهات خودمان را ببخشیم و به‌راحتی از کنار آنها عبور کنیم بلکه بخشیدن خود باید به همراه تصمیم و اراده برای خودسازی باشد.

در افرادی که از لحاظ روحی مشکل دارند، افسرده هستند یا وسواس‌های فکری زیادی دارند این حالت بیشتر وجود دارد و هر اتفاقی بیفتد خودشان را مقصر و درمانده می‌دانند.

بهترین حالت در این هنگام این است که ابتدا ببینیم تا چه حد در پیش آمدن مشکل، نقش داشته‌ایم. اگر واقعا نقش زیادی داشته‌ایم باید درصدد رفع آن برآییم؛ مثلا اگر مرتکب گناهی شده‌ایم توبه کنیم و تصمیم قطعی بگیریم که دیگر آن گناه را تکرار نکنیم. اگر هم ‌باعث آزار کسی شده‌ایم باید عذرخواهی کنیم.

مشورت و راهنمایی

افرادی که احساس گناه دارند و نمی‌توانند خودشان را ببخشند، می‌توانند برای اینکه ببینند آیا واقعا مقصر بوده‌اند یا نه، با افراد صاحب‌صلاحیت مشورت کنند و ابتدا تشخیص دهند که آیا واقعا مقصرند یا فقط احساس بدی نسبت به رفتارهای خود پیدا کرده‌اند. و اگر واقعا مقصرند برای جبران اشتباه خود باید چکار کنند. چون اگر واقعا مقصر باشیم تا زمانی که نتوانیم کاری در جهت رفع اشتباه خود انجام دهیم نمی‌توانیم خود را ببخشیم.

گذشت یا فراموشی

هنگامی که می‌خواهیم کسی را ببخشیم ابتدا نمی‌توانیم کاری را که کرده فراموش کنیم. چون نقش اتفاق بدی که برای ما افتاده تا مدت‌ها در ذهنمان باقی‌می‌ماند اما کم‌کم باید از میزان اهمیت موضوع کم کنیم و کمتر به آن اهمیت دهیم. برای این کار باید به‌خودمان زمان بدهیم تا مشکل کم‌کم در ذهنمان کمرنگ شود چون در بعضی موارد میزان ناراحتی و خشم ما به اندازه‌ای است که نمی‌توانیم به سرعت آن را فراموش کنیم.

بهترین کار در این مواقع این است که موضوع را بیشتر بررسی کنیم تا بتوانیم به مرحله بخشش واقعی برسیم. بخشش مولفه‌ای است که برای طی شدن آن باید از لحاظ اجتماعی، روانی، عقلی و روحی به درجه‌ای از رشد رسیده باشیم. البته اینکه ما تا چه حد می‌توانیم در این زمینه موفق باشیم یا نه، هم جنبه ارثی دارد و هم اکتسابی؛ یعنی بعضی افراد به‌طور ارثی باگذشت هستند درحالی‌که این موضوع برای عده‌ای دیگر بسیار سخت است.

حواس‌تان را جمع کنید

درست است که بخشیدن و گذشت و فداکاری، اصل است و همیشه به این کار‌ها توصیه می‌شود اما باید این نکته را هم درنظر بگیرید که بخشیدن هم برای خودش حد و اندازه و مرز دارد. باید با خودتان فکر کنید که بخشیدن شما در بعضی از مسائل چه عوارض و آثاری دارد؟ برای مثال گاهی ممکن است بخشیدن شما بی‌جا باشد زیرا موجب می‌شود که طرف مقابل شما آن رفتار زشت و اخلاق ناپسند را مدام تکرار کند.

در این موقعیت‌ها بخشیدن، آثار و نتایج خوبی نخواهد داشت زیرا علاوه بر اینکه باعث تقویت رفتار ناپسند در آن فرد می‌شود، ممکن است این رفتار به بقیه افراد جامعه هم سرایت کند. خلاصه اینکه حواس‌تان را جمع کنید که با یک بخشیدن بی‌جا، موجب تقویت یک رفتار ناپسند نشوید. البته هدف از نبخشیدن هم اینجا باید اصلاح رفتار در اشخاص باشد، ‌نه اینکه از روی لجبازی و غرض و… .

راحت‌تر ببخشید

در دل هر بخشیدنی احساس اینکه حق من پایمال شده هم قرار دارد. بخشیدن ظاهرا کار راحتی نیست برای همین بخشش کار کسی است که قدرت دارد. تحقیقات علمی نشان داده که بعضی‌ها‌ زودتر می‌بخشند.

اگر فرد بخشنده اعتماد به نفس بالاتر، کنترل عصبانیت بهتر، فرد مذهبی و برون گرا باشد بیشتر احتمال دارد که در بخشیدن موفق باشد.

اینکه چه‌کسی ما را رنجانده مهم است؛ مثلا رنجش از همسر شاید سخت‌تر از رنجش از فرزند باشد.

اینکه قصد فرد چه بوده؛ گاهی فردی قتلی با نقشه قبلی انجام داده است اما گاهی هدیه مورد علاقه شما توسط کسی خراب شده بدون آنکه او قصدی داشته باشد.

از نامه 53نهج البلاغه می‌توان راه‌هایی برای راحت‌تر بخشیدن را آموخت:

اگر بدانیم افرادی که ظلم کرده‌اند محدودیتی داشته‌اند راحت‌تر می‌توان آنها را بخشید؛ مثلا همسرتان برای تولد شما هدیه نخریده اما علت آن فقط اوضاع نامناسب اقتصادی‌اش بوده.

اگر به این فکر کنیم که همه انسان‌ها ممکن است خطا کنند، ذهن ما را برای آرامش بیشتر و کنترل هیجانات‌مان یاری می‌کند. اگر به یاد بیاوریم ما هم ممکن است خطا کنیم بخشش دیگران راحت‌تر می‌شود.

اگر می‌خواهید راحت‌تر ببخشید؛ قدرت همدلی خودتان را به‌کار بگیرد. درست است که شما می‌توانید آسیب دیده و ناراحت و… باشید اما با همدلی و خود را جای طرف مقابل گذاشتن، گذشت برای شما راحت‌تر می‌شود.

دکتر سلام/ 2014