اینبار آبگیری سد سیلوه قرار است در چند روز آینده آثار عصر مفرغ متعلق به دوره پیش از هخامنشیان و همچنین محوطه اشکانی را در آذربایجان غربی غرق کند.پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور روز گذشته اعلام کرد که به آبگیری سد سیلوه در پیرانشهر بدون کاوشهای لایهبه لایه محوطههای تاریخی عصر مفرغ و دوره اشکانی و همچنین نجات بخشی آثار متعلق به محوطهای که سد سیلوه قرار است در آن آبگیری شود اعتراض کرده است.باستانشناسها معتقدند که بدون انجام کاوشهای باستانشناسی و نجات بخشی سد سیلوه آثار دورههای مهم تاریخی ایران غرق و نابود میشوند.
سرداری مسئول بخش پروژههای نجاتبخشی محوطههای تاریخی در پژوهشکده باستانشناسی کشور در این خصوص گفته است: مطالعات باستانشناسی در منطقه ایجاد سد براساس قرار داد با مجری طرح ساخت سد در سال 1392انجام شد.به گفته سرداری، 2 تن از باستانشناسها بهنامهای ابراهیم خرازی و نسرین قهرمانی مسئولیت بررسی و شناسایی مخزن سد سیلوه و همچنین کانال انتقال آب 17کیلومتری این سد را برای انجام فعالیت نجات بخشی محوطههای باستانی عصر مفرغ و اشکانی در محوطه سد انجام دادند.
- آثار و محوطه باستانی در سد سیلوه غرق میشود
آنطور که پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز اعلام کرده است، آبگیری سد سیلوه دستکم 5 اثر تاریخی در مخزن سد و 8 اثر دیگر در خط انتقال کانال آب سد را نابود میکند.مسئول بخش پروژههای نجات بخشی در پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز گفته است که آثار موجود در سد سیلوه متعلق به 5هزار سال پیش است که درصورت انجامنشدن کاوشهای نجات بخشی نابود خواهند شد.
مطالعات اولیه برای انجام کاوشهای نجات بخشی در محل ساخت سد سیلوه در سال 92براساس قرارداد اولیه مجری و کارفرمای ساخت سد با پژوهشگاه میراث فرهنگی و پژوهشکده باستانشناسی انجام شد. پس از انجام مطالعات نیز قرار بود تا مجری ساخت سد سیلوه در قرارداد مجدد با پژوهشگاه میراث فرهنگی هزینه لازم برای انجام کاوشهای نجات بخشی را که یک اقدام معمول در انجام فعالیتهای عمرانی است، تأمین کند.
اکنون پژوهشگاه میراث فرهنگی خبر داده است که احداثکنندگان سد سیلوه نهتنها قرارداد انجام کاوشهای نجات بخشی را امضا نکردهاند که حتی تصمیم دارند تا چند روز آینده سد سیلوه را بدون انجام کاوشهای نجات بخشی آبگیری کنند. به گفته مسئول پروژههای نجات بخشی محوطههای تاریخی در پژوهشگاه میراث فرهنگی، اسناد باستانشناسی متعلق به 5هزار سال قبل بهدلیل مدفون بودن در لایههای هزاران ساله سد سیلوه ناشناخته مانده است که پس از کاوشهای نجات بخشی میتوان ناگفتههای بسیاری از تاریخ این منطقه را بازگو کرد. جالب آنکه از آذربایجان شرقی نیز خبر میرسد که سازمان آب منطقهای این استان بر اجرا نشدن مطالعات فاز دوم کاوشهای لایه به لایه باستانشناسی و همچنین نجاتبخشی کورگانهای منحصر بهفرد مربوط به هزاره اول پیش از میلاد مسیح در محدوده سد پیغام چای پافشاری میکند.
- سدسازها بیتوجه به آثار تاریخی
آنطور که در گزارشهای ارسال شده به پژوهشگاه میراث فرهنگی آمده است، محوطههای تاریخی در سدهای گردهبین، چپرآباد و شهریکند استان آذربایجان غربی و همچنین سد احمد بیگلو در اردبیل با همین وضعیت مواجه شده و کارفرماها از نجات بخشی آثار تاریخی کشور در پروژههای خود جلوگیری میکنند.
فرماندار پیرانشهر نیز به آژانس خبری تحلیلی زریان، گفته است که آبگیری سد سیلوه تا پایان امسال انجام میشود و این سد قرار است به مرکز پرورش ماهی و تفرجگاه تبدیل شود. اظهارات فرماندار پیرانشهر در شرایطی صورت میگیرد که پژوهشگاه میراث فرهنگی در سال 88 درخواست مطالعات باستانشناختی سد سیلوه را اعلام کرده بود اما مکاتبات فراوان و حتی تشکیل جلسات حضوری برای تأکید بر اجرای برنامه مطالعات فرهنگی - تاریخی آثار حوضه سد نیز با بیتوجهی کارفرمای احداث سد سیلوه که سازمان آب منطقهای آذربایجان غربی است مواجه شد.
سد سیلوه در آن سالها که تب و تاب سدسازی در کشور بالا گرفته بود و گوش شنوایی برای شنیدن نظرات کارشناسی نبود احداث و اکنون مراحل پایانی ساخت را پشت سر میگذارد. سد «پیغام چای» نیز همین مسیر را دنبال کرد و بهرغم درخواستهای مکرر پژوهشگاه میراث فرهنگی برای انجام عملیات نجاتبخشی آثار فرهنگی- تاریخی حوزه سد، بدون توجه به قانون احترام به مواریث فرهنگی و تاریخی احداث شد.
احداث سد پیغام چای در شرایطی صورت گرفت که 27اثر فرهنگی- تاریخی در محدوده سد شناسایی شد. فعالیتهای غیرقانونی در برخی پروژههای سدسازی و نابودی آثار تاریخی کشور در شرایطی ادامه دارد که پیشتر در ماجرای آبگیری سد سیمره چنین اتفاقاتی مشاهده نشد و اگرچه دیر هنگام، اما سازندگان سد سیمره پیش از آبگیری این سد با احترام به آثار تاریخی کشور در عملیات نجات بخشی آثار تاریخی محدوده سد همکاری کردند که این همکاری به شناسایی آثار تاریخی متعدد و تشکیل موزه از آثار کشف شده در محوطه سد سیمره منجر شد.
- توقف ساخت 15سد با هدف حفاظت از محیطزیست و منابع طبیعی
سعید متصدی معاون انسانی سازمان محیطزیست روز گذشته از توقف ساخت 15سد با هدف حفاظت از محیطزیست، به پیشنهاد و همکاری وزارت نیرو خبر داد. این در حالی است که عملیات اجرایی سد شفارود با وجود مخالفتهای منتقدان و کارشناسان منابع طبیعی و محیطزیست، همچنان در دستور کار قرار دارد؛ سدی که ساخت آن در استان گیلان و درقلب جنگلهای هیرکانی باتوجیه تأمین آب وتوسعه کشاورزی در دستور کارقرار گرفت و تکمیل و بهرهبرداری از آن، خسارات جبرانناپذیری به رویشگاههای هیرکانی وارد میکند.
7663403