به گزارش ایسنا، بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است. این بیماری از لحاظ بالینی زمانی قابل تشخیص است که بیشتر عملکردهای مغز از جمله تغییرات رفتاری و خلقی به صورت تدریجی شروع به از دست رفتن کرده‌اند. شیوع بیماری آلزایمر با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. بیش از 90 درصد افراد سالمند مبتلا به آلزایمر علائم رفتاری و روانی مانند بی‌قراری، تحریک‌پذیری، اضطراب و افسردگی دارند.

به نظر اعضای خانواده و پرستاران بیماران آلزایمری، «بی‌قراری» یکی از رفتارهای پرخطر در میان این بیماران است. بی‌قراری ممکن است با علائمی مانند سرگردانی یا پرسه‌زنی، پرخاشگری فیزیکی، حرکات تکراری، فریاد و مقاومت در برابر مراقبت همراه باشد. عوارض بیماری و کاهش عملکردهای شناختی مانند درک، توجه، هوشیاری، حافظه، هوش و ... باعث می‌شود که بیماران و خانواده‌های آن‌ها دچار تنش شدید روانی و مالی شوند. علائم رفتاری و روانی بیماری آلزایمر معمولا با مداخلات دارویی و یا ایجاد محدودیت فیزیکی کنترل می‌شود. درمان‌های دارویی با عوارض جانبی همراه هستند و همچنین در مورد ایجاد محدودیت فیزیکی نیز برخی از مسائل اخلاقی وجود دارد. به همین خاطر استفاده از روش‌های درمانی غیر دارویی ضروری است. این روزها برای کاهش علائم رفتاری و روان‌شناختی زوال عقل، استفاده از درمان‌های غیر دارویی از قبیل موسیقی درمانی، رایحه‌درمانی یا آروماتراپی و ماساژ، رایج شده است.

از هزاران سال پیش ماساژدرمانی رواج زیادی داشته است. امروزه پژوهش‌های گوناگونی در زمینه‌ ماساژ صورت گرفته و اثرات مثبت آن در اضطراب، استرس، خواب و درد گزارش شده است. ماساژ را می‌توان به سادگی به افراد آموزش داد. این روش کم خطر و در دسترس و از نظر مالی مقرون به صرفه است.

به همین منظور میرزایی و همکارانش در دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، اثرات ماساژ سر و صورت بر بی‌قراری بیماران مبتلا به آلزایمر که در خانه‌های سالمندان یزد زندگی می‌کردند را مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه از روش‌های ماساژ افلوراژ یا نوازشی و ماساژ فشاری استفاده شد. ماساژ افلوراژ یا نوازشی یکی از انواع ماساژهای سوئدی است که دست به صورت لغزشی بافت‌های سطحی را با فشار مختصر دو کف دست بر سطح پوست نوازش می‌کند.

در این تحقیق افراد مورد آزمایش به دو گروه تقسیم شدند. در یک گروه پرستاران از ماساژ سر و صورت برای بیماران استفاده کردند و در گروه دیگر مداخله‌ای انجام نشد.

نحوه‌ انجام ماساژ به این صورت بود که بیماران در موقعیت طاق‌باز قرار می‌گرفتند و سپس فرد ماساژدهنده کنار سر آن‌ها می‌ایستاد. در ابتدا، ماساژ دهنده از انگشت شست و یک انگشت برای ماساژ پیشانی، جمجمه، ابرو، بینی، گوشه‌های داخلی چشم‌ها و پلک‌ها استفاده می‌کرد. سپس کف دست خود را روی گونه‌ها گذاشته و چانه را ماساژ می‌داد. در نهایت، با استفاده از نوک انگشتان دست، با فشار کم، پوست و عضلات را ماساژ می‌داد.

این محققان برای سنجش و اندازه‌گیری سطح بی‌قراری از پرسشنامه استفاده کردند و یافته‌ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که ماساژ سر و صورت می‌تواند بی‌قراری را در بیماران سالمند مبتلا به آلزایمر کاهش دهد و این روش می‌تواند برای کنترل بی‌قراری این بیماران توسط پرستاران و مراقب‌ها انجام شود.

به گفته‌ طیبه میرزایی، استادیار دانشکده‌ پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان و همکارانش، «انجام درمان‌های مکمل مانند ماساژ بخشی از اهداف حرفه‌ای پرستاران است. با توجه به شیوع بی‌قراری و اضطراب در بیماران سالمند مبتلا به آلزایمر ، چالشی که به مراقب‌ها و اعضای خانواده‌ بیمار وارد می‌کند و همچنین مسئولیت و هزینه‌هایی که بر جامعه وارد می‌شود، ماساژ را می‌توان همراه با درمان پزشکی مورد استفاده قرار داد و به عنوان یک درمان موثر به اعضای خانواده بیماران نیز آموزش داد.»

نتایج این پژوهش در فصل‌نامه‌ علمی پژوهشی «مراقبت مبتنی بر شواهد» دانشکده‌ پرستاری و مامایی مشهد به چاپ رسیده است.

انتهای پیام