به گزارش جهان، مدیــرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا چند روز دیگر ارزیابی نهایی خود را درباره «ابعاد نظامی احتمالی (PMD)» برنامه هسته‌ای ایران ارائه می‌کند. طبق برجام، شورای حکام باید قطعنامه‌ای برای بسته شدن این موضوع صادر کند، ولی یوکیو آمانو در تازه‌ترین مصاحبه مطبوعاتی خودش گفته که قصد ندارد گزارشی تمام کننده ارائه کند که پرونده ۱۰ ساله PMD را می‌بندد. عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه و مقام‌های سازمان انرژی اتمی هشدار داده‌اند اگر پرونده PMD بسته نشود، ایران برجــام را اجرا نخواهد کــرد.



یوکیو آمانو روز پنج‌شنبه در گزارشی به آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد آژانس همچنان به راستی آزمایی عدم‌انحراف موارد هسته‌ای اعلام شده از سوی ایران براساس توافق پادمان ادامه می‌دهد ولی یک بار دیگر جمله معروف خود را که تقریباً در همه گزارش‌های آژانس درباره ایران آمده، تکرار کرد: « . . اما ما در وضعیتی نیستیم که تضمینی معتبر درباره نبود مواد و فعالیت‌های اعلام نشده از سوی ایران فراهم و به این نتیجه (نهایی) برسیم که تمام مواد هسته‌ای موجود در ایران، در فعالیت‌های صلح‌آمیز هستند.»



این گزارش آمانو باعث شده نگرانی‌ها در تهران در این باره افزایش یابد که ممکن است آمانو در گزارش روزهای آینده درباره «PMD» هم چنین عبارتی را تکرار کند، البته رضا نجفی نماینده ایران در آژانس تکرار این جمله در گزارش آژانس را طبیعی خوانده و گفته که آژانس «برای تمام کشورهایی که پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کنند، این موضع را دارد، یعنی نمی‌تواند در مورد عدم وجود تأسیسات هسته‌ای اعلام نشده اطمینان بدهد و از این رو نمی‌تواند اعلام کند تمام فعالیت‌های هسته‌ای در آن کشور برای مقاصد صلح‌آمیز هستند.» او گزارش آژانس درباره سوئیس را مثال زده که به گفته او، « حدود ۱۰ سال است پروتکل الحاقی را اجرا می‌کند.» به گفته نجفی « گزارش سالانه FIR آژانس در سال ۲۰۱۴ موید این نکته است و اصطلاحاً سوئیس هنوز Broader conclusion را ندارد.» با وجود این توضیحات نجفی، یوکیو آمانو بعد از ارائه گزارش به اعضای شورای حکام در جمع خبرنگاران سخنانی به زبان آورد که نشان می‌دهد گزارش آینده او درباره «ابعاد نظامی احتمالی (PMD)» مربوط به فعالیت‌های گذشته ایران «تمام کننده» نخواهد بود.



آمانو در گزارش خود در شورای حکام گفت که هفته آینده ارزیابی نهایی خود را درباره PMD ارائه خواهد کرد ولی در جمع خبرنگاران تأکید کرد: «گزارش آژانس درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران نه سیاه است و نه سفید.» یوکیا آمانو توضیح داد: «آنچه من الان می‌توانم بگویم این است که این موضوعی نیست که بتوان آن را با «بله» یا «خیر» پاسخ داد.» پیش‌تر روزنامه «جوان» هفته قبل در گزارشی با عنوان « آمانو سیگنال پایان PMD نمی‌فرستد»، نوشته بود: «از روند بررسی پرونده موسوم به «ابعاد نظامی احتمالی»(PMD) ایران زمزمه‌های خوبی به گوش نمی‌رسد.» آمانو در گزارش ۱۵ نوامبر (۲۴ آذر ماه) هم گفته بود که «پیشرفت قابل ملاحظه‌ای درباره مسئله هسته‌ای ایران به دست آمده» ولی تأکید کرده بود: «کار زیادی مانده که باید انجام شود.» مارک فیتزپاتریک، معاون اسبق وزیر خارجه امریکا هم گفته بود: «سؤالاتی باقی خواهد ماند که پرونده همه این ۱۲ سؤال بسته نخواهد شد» و حالا دیپلمات‌های امریکایی مرتبط به موضوع بازرسی‌ها گفته‌اند که با اینکه ایران به طور رسمی تعهدات خود را اجرا کرده با این وجود این کشور اطلاعات مناسب کمی را درباره فعالیت‌های گذشته هسته‌ای ارائه کرده است. «بلومبرگ» نیز روز پنج‌شنبه از سخنان آمانو در جمع خبرنگاران نتیجه گرفته که گزارش وی پرونده مربوط به «ابعاد نظامی احتمالی» را در ابهام نگه می‌دارد.



مکانیسم ماشه برای PMD

بر اساس بند (۱۴) توافق جامع هسته‌ای ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴یوکیو آمانو باید تا ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ ارزیابی نهایی خود پیرامون حل و فصل تمامی مسائل اختلافی باقی مانده گذشته و حال را به شورای حکام ارائه کند» و کشورهای ۱+۵ نیز متعهد شده‌اند « به عنوان اعضای شورای حکام قطعنامه‌ای را برای اتخاذ اقدامات لازم، با هدف بسته شدن این موضوع (PMD)، به شورای حکام ارائه» نمایند. بعد از ارائه این قطعنامه، این اعضای شورای حکام خواهند بود که درباره بسته یا باز ماندن پرونده PMD ایران تصمیم خواهندگرفت. عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران که روز سه شنبه با آمانو در وین مذاکره کرد، هشدار داده: «اگر PMD بسته نشود برجام متوقف می‌شود.» رضا نجفی نماینده ایران در آژانس نیز همین موضع را تکرار کرده و می‌گوید: «ایران فقط در صورتی به وعده‌های خود برای تغییر رآکتور اراک و کاهش ذخایر اورانیوم غنی‌شده عمل می‌کند که پرونده فعالیت‌های گذشته این کشور در نشست شورای حکام در ۱۵ دسامبر رسماً بسته شود.» با این حال، پیش بینی عراقچی این است که با توجه به مذاکراتی که او با آمانو و طرف امریکایی در وین داشته، پرونده PMD بسته خواهد شد: «در مذاکراتی که با آمانو و طرف امریکایی داشتم فکر می‌کنم که بسته شود. » با این حال، مجموعه اظهار‌نظرهای آمانو طی دو هفته اخیر و گزارشی که او طی روز‌های آینده ارائه خواهد کرد، نگرانی‌ها درباره بسته شدن پرونده PMD را در تهران تشدید کرده است. اگر آمانو ارزیابی خاکستری از PMD ارائه کند، حتی اگر شورای حکام هم رأی خود را مطابق تعهدات ۱+۵ در برجام صادر نماید، پرونده PMD بسته نخواهد شد بلکه ممکن است از حالت فعال خارج شود؛ چیزی شبیه مکانیسم ماشه که قابل فعال کردن است.

منبع : روزنامه جوان