سائولی نینیستو، رئیسجمهور فنلاند نیز شامگاه دوشنبه در صدر یک هیأت عالیرتبه وارد تهران شد. روز گذشته در میانه دیدارهای رسمی رئیسجمهور فنلاند در نخستینروز از سفر دوروزهاش به تهران، با او به گفتوگو نشستیم. از نینیستو که یکی از کهنهکارترین سیاستمداران فنلاند و اروپاست، در مورد روابط کشورش با روسیه و اتحادیه اروپا و همچنین آینده روابط دوجانبه با ایران پرسیدیم.
- آقای رئیسجمهور، سال آینده جمهوری فنلاند صدمین سالگرد استقلالش را جشن میگیرد. مهمترین موفقیت کشورتان را طی سالهایی که دموکراسی بر فنلاند حاکم بوده چه میدانید؟
خب، 100سال پیش ما یک کشور فقیر بودیم؛ خیلی فقیر. پس از استقلال، درگیر جنگهای داخلی شدیم اما پس از آن رفتهرفته همانطور که گفتید دمکراسی در کشور ما حاکم شد. یکی از مهمترین رخدادهای 100ساله اخیر فنلاند این است که کشور ما نخستین کشوری بود که همزمان به زنان، هم حق رأی داد هم حق انتخاب شدن. این به اعتقاد من بسیار مهم است. کمکم مردم فنلاند یاد گرفتند که به هم اعتماد کنند؛ به دمکراسی و نظام پارلمانی اعتماد کنند. با تکیه به همینها بود که ما توانستیم در طول جنگ جهانی یعنی زمانی که اتحاد شوروی به فنلاند حمله کرد، همچنان استقلالمان را حفظ کنیم. ملت فنلاند در کنار هم بودند و این مهم میسر شد.
در فنلاند اهمیت زیادی به آموزش داده میشود. آموزش در کشور ما رایگان و اجباری است. طی این سالها، آن کشور فقیر به یک کشور مرفه تبدیل شده است و این را مدیون دمکراسی و اعتماد به یکدیگر هستیم؛ آموزش صحیح هم پشتوانه این دو بوده است. فارغ از اینها، مردم ما، مردم پرکاری هستند؛ در قبال خانواده و جامعهشان مسئولیتهایشان را بهدرستی انجام میدهند. بنابراین امروز ما در چنین جایگاهی قرار گرفتهایم.
- 100سال از زمان استقلال شما از روسیه گذشته است، اما بهنظر میرسد همچنان یکی از مهمترین چالشهای شما در سیاست خارجی مسئله روسیه است.دقیقا بین 2کشور چه میگذرد؟ نگرانیهای شما در ارتباط با روسها چیست؟
قبل از هر چیز باید بگویم که ما هیچ مشکل جدی با روسیه نداریم. ما بیش از هزار و 300کیلومتر مرز مشترک با این کشور داریم و روسیه بزرگترین همسایه ماست. حفظ روابط دوستانه با همسایگان هم در روابط میان کشورها کاملا طبیعی است. اساسا ما بهدنبال تنش با هیچیک از همسایگانمان نیستیم. این شرایطی است که هماکنون بین 2کشور حاکم است.
- یعنی با موضعگیریهای تندی که از سوی رسانههای روسیه علیه فنلاند به راه افتاده و با طرح موضوع نقض حریم هوایی کشورتان توسط جنگندههای روسیه مشکلی ندارید؟
قطعا با این موضوع مشکل داریم. ببینید جنگندههای روسیه طی سالجاری 2بار حریم هوایی ما را نقض کردهاند که هر دو هم در یک روز اتفاق افتاده است. اما دلیل آن بهنظر میرسد این باشد که فضای عبوری از خلیج فنلاند بسیار باریک است. روسها در حال انتقال موشکهایشان بودند و چندین جنگنده در این ماجرا شرکت داشتند و بههمین دلیل این اتفاق افتاده است. با این حال، آنها باید به حریم هوایی ما احترام میگذاشتند. همزمان حریم هوایی استونی نیز نقض شد که نباید این اتفاق میافتاد. فنلاندیها آدمهای پیچیدهای نیستند و پیچیده هم فکر نمیکنند. ما بلافاصله عکسالعمل نشان دادیم اما در عین حال متوجه بودیم که این اتفاق عمدی نبوده است.
- در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، سرانه هزینههای نظامی فنلاند بالاتر از بقیه است. دلیلش چیست؟
بالاترین نیست، اما یکی از بالاترینهاست. تعداد نیروهای نظامی ما نیز بسیار بالا است. ما یکی از بزرگترین نیروهای ذخیره اروپا را هم داریم؛ بزرگتر از آلمان. خدمت نظام وظیفه در فنلاند برخلاف بسیاری از کشورهای اروپایی اجباری است. ممکن است خیلیها بگویند دهههاست در اروپا صلح حاکم است؛ بنابراین، برای حفظ چنین ارتش و نیروی نظامی دلیلی وجود ندارد. اما خیر، ما فنلاندیها اینچنین به قضایا نگاه نمیکنیم. ما میخواهیم یک ارتش قوی داشته باشیم. این، هم برای ما خوب است هم برای متحدان ما؛ البته اگر اتفاقی بدی بیفتد.
- روابط میان آمریکا و روسیه و بهتر بگویم روابط میان غرب و روسیه در موضوعات مختلف بینالمللی بسیار پرتنش پیش میرود؛ شما این شرایط را چگونه میبینید و فنلاند کجای این کشمکشهاست؟
خب، ما در این کشمکشها دخالتی نداریم. اما در چارچوب اتحادیه اروپا، موضع خود را داریم. از جانب خودمان و در قالب اتحادیه اروپا، آشکارا اقدامات روسیه در اوکراین را محکوم کردهایم و در تحریمهایی که علیه روسیه وضع شده هم شرکت داشتهایم. موضع ما در این رابطه مشخص است. در مورد سوریه هم بمباران غیرنظامیان را محکوم کردهایم. ما دیدگاههایمان را خیلی شفاف به روسها اعلام میکنیم. آنها هم دیدگاههای خودشان را دارند. اما به هر حال همانطور که گفتم با وجود دیدگاههای متفاوت، نباید فراموش کنیم که ما همسایه هستیم و باید بتوانیم با هم تعامل داشته باشیم.
- اتحادیه اروپا در2سال گذشته با بحرانهایی مواجه شد که بیسابقه بوده است؛ بحران مالی یونان، بحران پناهجویان و اخیرا هم خروج بریتانیا از اتحادیه. در همه این موارد دنیا صدای واحدی از اتحادیه اروپا نشنید. برخی میگویند اینها نشانه ضعف اتحادیه اروپاست و این سازمان به سمت انحلال پیش میرود. در اتحادیه اروپا بعضیها هم هستند که ساز مخالف میزنند. یکشنبه همین هفته، ویکتور اوربن، نخستوزیر مجارستان گفت: «ما نمیخواهیم یک ایالات متحده اروپا بسازیم و آن را جایگزین یک اتحاد متشکل از ملتهای آزاد کنیم.» نظر شما چیست؟
قبل از هرچیز باید بگویم که بدون شک ما به اتحادیه اروپا نیاز داریم؛ هم فنلاند و هم همه کشورهای عضو. اما سؤال این است که چطور باید این اتحادیه را حفظ کرد. شما به اظهارنظرهای برخی کشورهای اروپای شرقی اشاره کردید. آنها باید بهخودشان یادآوری کنند که چقدر از اتحادیه اروپا نصیبشان شده است. اتحادیه اروپا هم اشتباهاتی کرده است اما نباید فراموش کرد که کشورها چقدر از وجود این اتحادیه بهره بردهاند. به اعتقاد من، اتحادیه اروپا روزهای پرتنشی را میگذراند. باید چند قدم به گذشته بازگردیم و ببینیم چرا کمیسیون اروپایی و اتحادیه اروپا شکل گرفتند.
پاسخ خیلی مشخص است. چند عامل اصلی وجود دارد؛ صلح، آزادی و دمکراسی. باید به شهروندان اروپایی خاطرنشان کنیم که اتحادیه اروپا امنیت شما را تأمین کرده است. مردم در غرب اروپا از تروریسم میترسند و مردم در شرق اروپا از روسیه. امنیت یک دغدغه مشترک است. با همکاریهای بیشتر در چارچوب اتحادیه اروپا میتوان این دغدغههای امنیتی را بهتر پاسخ داد. آن عوامل اصلی را که اشاره کردم نباید فراموش کرد. انسان خیلی زود به داشتههایش عادت میکند و آنها را فراموش میکند. باید این داشتهها را به افراد یادآوری کرد.
- هماکنون سطح مبادلات تجاری ایران و فنلاند بسیار پایین است. صادرات شما به ایران چیزی حدود 98میلیون دلار در سال است و صادرات ایران به فنلاند کمتر از یک میلیون دلار. چه شرایطی را پیش روی روابط اقتصادی 2کشور میبینید؟ آیا ایران را بازار جدیدی برای محصولاتتان میبینید یا بهدنبال سرمایهگذاری در ایران هستید؟
در ایران تمایل زیادی به سرمایهگذاری خارجی وجود دارد. شرکتهای فنلاندی حتما در ایران سرمایهگذاری خواهند کرد. ما بهدنبال یک موقعیت برد-برد در روابطمان با ایران هستیم. بنابراین در چنین شرایطی اگر از روابط اقتصادی سخن میگوییم باید بر این اساس باشد. اقتصاد ایران در حال شکوفایی است و ما این را درک کردهایم. سالانه ایرانیهای زیادی به فنلاند سفر میکنند، در مقابل بسیاری از مردم فنلاند هم برای دیدن ایران به این کشور سفر میکنند. تلاش داریم شرکتهای ایرانی و تولیدات ایران را هم به فنلاندیها معرفی کنیم. در سفری که چندماه پیش آقای ظریف و هیأت تجاری همراه به هلسینکی داشتند قدمهایی برداشته شد و تلاش ما تقویت این روند است. تأکید میکنم که ریشههای فرهنگی کشور شما بسیار غنی است و گردشگری ایران برای ما اهمیت زیادی دارد.
- مقامهای دولت ایران میگویند قدرتهای طرف مذاکره در توافقنامه هستهای به برخی تعهداتشان عمل نمیکنند. مثلا تجار ما در زمینه روابط بانکی برای ارتباط با تجار کشورهای دیگر مشکلاتی دارند. نظر شما چیست و چطور میتوانید برای حل این مشکلات کمک کنید؟
همه طرفهای دخیل در توافقنامه هستهای باید به تعهداتشان عمل کنند. در مورد مشکلات بانکی هم باید بگویم نمایندگان رئیس بانک مرکزی فنلاند را با خودم به تهران آوردهام. بین مقامهای بانک مرکزی 2کشور مذاکراتی در جریان است تا راهحلی برای برونرفت از این شرایط پیدا کنند. برقراری روابط بانکی اساس روابط تجاری است و مشکلات موجود باید حل شود. اما فراموش نکنید که بخشی از این مشکلات مربوط به تحریمها نیست. قوانین مالی بینالمللی بسیار سختگیرانه است و کشورها باید در این زمینه شفافیت مالی را رعایت کنند. بانکها خصوصا بانکهای بزرگ نگرانیهایی در این رابطه دارند.
- اگر بخواهیم خیلی شفاف صحبت کنیم، آیا فنلاند آماده همکاری با ایران برای رفع مشکلاتی بانکی است؟
بله، ما پیش از این هم با ایران در این زمینه همکاری داشتهایم. مشتاق شنیدن نظرات مقامات ایران درباره رویدادهای خاورمیانه هستیم
- مشتاق شنیدن نظرات مقامات ایران درباره رویدادهای خاورمیانه هستیم
امروز جلسه خوبی با فعالان اقتصادی ایران داشتم و قرار است فردا با آقای روحانی، رئیسجمهور دیدار کنم. سپس با آقای ظریف هم دیدار خواهم داشت و بعد از آن هم با آقای لاریحانی، رئیس مجلس. بعد از این جلسات، با آیتالله خامنهای هم دیدار خواهم داشت. طی این سفر مشتاق هستم که نظرات مقامهای جمهوری اسلامی را در مورد رویدادهای خاورمیانه جویا شوم.
ایران در منطقه نقش مهمی ایفا میکند بهخصوص در مورد سوریه؛ میدانید اتفاقاتی که در این کشور رخ میدهد روی همه کشورها تأثیرگذار خواهد بود. در مورد مسائل اقتصادی هم باید بگویم که یک هیأت عالیرتبه اقتصادی همراه من است. 50 شرکت بزرگ فنلاندی با من به ایران آمدهاند تا با فعالان اقتصادی ایران مذاکره داشته باشند. مطمئن هستم که زمینههای بسیاری برای همکاری مشترک میان فعالان اقتصادی 2کشور وجود دارد.
8247990