گروه جامعه جهان نیوز ـ سیدمحمد حسینی: توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی در کشور و توجه متوازن به زمینه های تحقق این مهم در سه عرصه هوایی، ریلی و جاده ای از مهمترین وظایف دولت ها به شمار رفته و همچنانکه در برنامه های توسعه و چشم انداز بیست ساله نیز بر آن تاکید شده است، می بایست سهم قابل توجهی از بودجه و امکانات دولت ها به آن اختصاص یابد. از سوی دیگر، حجم روزافزون تلفات جاده ای در کشورمان و نبود زیرساخت های مناسب در این حوزه، لزوم توجه و سرمایه گذاری دولت به این مسئله را دوچندان می نماید. با این حال و با وجود گذشت بیش از دو سال از روی کار آمدن دولت آقای روحانی،  نه تنها شاهد اتفاق قابل توجهی در این عرصه نبودیم که اخیرا و با قراردادهای سوال برانگیز خرید هواپیماهای لوکس از شرکت های فرانسوی، این موضوع با نگرانی های بیشتری نیز مواجه شد.



ایراد کار کجاست؟



چنانکه گذشت؛ میزان تلفات مرگ و میر و مصدومان سوانح رانندگی در کشورمان از بالاترین نرخ ها در دنیا بوده و طبق آماری که اخیرا منتشر شده است، اگر میانگین ۲۳ تا ۲۷ هزار کشته در حوادث رانندگی در طول سال را همراه با میانگین ۲۵۰ هزار زخمی این حوادث در نظر بگیریم، گویی هر سال در ایران یک زلزله بزرگ با این مقدار کشته و زخمی اتفاق می‌افتد. هم‌چنین تعداد تلفات جاده‌ای کشور در سال با تلفات یک جنگ تمام عیار برابری ‌می‌کند.

از سوی دیگر در ۷ ماهه اول سال ۹۲ روزانه حدود ۵۴ نفر در ایران بر اثر حوادث جاده‌ای جان خود را از دست داده‌اند. طبق اعلام سازمان پزشکی قانونی در ۷ ماهه اول ۹۲ در حدود ۱۱ هزار نفر بر اثر حوادث جاده‌ای فوت و ۲۰۴ هزار و ۷۴۱ نفر مصدوم شده‌اند.



چه باید کرد؟



این میزان هولناک از مرگ و میرهای ناشی از تصادفات در کشورمان، بیش از همه می بایست دولت را به فکر چاره جویی انداخته و تلاش ها برای توسعه  ناوگان حمل و نقل عمومی را دوچندان کند. چه اینکه توسعه خط ریلی کشور و همچنین تجهیز این عرصه به قطارهای جدید با توجه به نوع بافت جغرافیایی کشور، می توانست به عنوان مهمترین و راهبردی ترین رویکرد جهت علاج تلفات گسترده جاده ای مدنظر قرار گیرد اما نگاهی گذرا به وضعیت این حوزه آن هم در فاصله اندک باقی مانده به تعطیلات نوروزی، کم کاری مسئولان دولتی در این خصوص را به وضوح نشان می دهد. پر شدن ظرفیت محدود قطارهایی با کیفیت متوسط و باقی ماندن صرفا قطارهای بسیار ضعیف یا بسیار لوکس در فهرست سفرهای نوروزی، حکایت از عدم توجه لازم دولت به ناوگان ریلی دارد. از سوی دیگر؛ مشکلات عدیده قطارهای فعلی و ناتوانی در سرویس دهی مناسب به مسافران به ویژه در مناطق جنوبی کشورمان نشان می دهد که دولت عملا این عرصه را به حال خود رها کرده است. چرا که با وجود انعکاس چندباره مشکلات و گرفتاری های مسافران در این خطوط در رسانه های مختلف، مسئولان ترجیح داده اند سیاست سکوت را در قبال آن در پیش گیرند. با همه اینها مسئولان دولتی که تا چند ماه پیش عمده کم کاری ها در عرصه های مختلف را به نبود بودجه و تحریم ها گره می زدند، در شرایط رفع تحریم ها انتظار می رفت اولویت اول دولت در موضوع حمل و نقل به توسعه و تجهیز ناوگان ریلی اختصاص یابد اما قراردادهای عظیم اخیر با شرکت های هواپیمایی فرانسه حکایت از واقعیت دیگری داشت.



دولت به دنبال چیست؟



در سفر اخیر رئیس جمهوری اسلامی ایران به فرانسه قرارداد خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس از فرانسه به امضای مسئولان 2 کشور رسید. این قراردادها جدا از آنکه انتقادات بسیاری از کارشناسان اقتصادی و همچنین تعدادی از نمایندگان مجلس را در پی داشت، در عمل ثابت کرد رویکرد اصلی دولت در مناسبات اقتصادی، نه توجه به عموم مردم و خواسته هایشان که توجه ویژه به طیف سرمایه دار کشور بوده است. میزان و سطح طبقات متقاضی سفرهای هوایی و همچنین مسافرت با قطار در کشور عیان بوده و روشن است که اگر سیاست دولت، واقعا نفع رسانی به عموم مردم بود ، مشخص بود که باید کدام حوزه حمل و نقل را تقویت می کرد. این موضوع زمانی ابهام بیشتری پیدا می کند که بدانیم برخی از هواپیماهای خریداری شده حتی برای همان جامعه محدود استفاده کننده از ناوگان هوایی کشور نیز، قابل استفاده نبوده و در میان فرودگاه های سراسر کشور، تنها در یک فرودگاه قابلیت فرود دارد که آن برخی زیرساختهای لارم را نیازمند است! گویا مسئولان این یک قلم را برای پروازهای مستقیم ایران ـ آمریکا کنار گذاشته اند که چندی است زمزمه های آن از گوشه کنار دولت به گوش می رسد. به نظر می رسد دولت آقای روحانی در فاصله کوتاه باقی مانده به انتخابات مجلس شورای اسلامی با اتخاذ تصمیم هایی نظیر خرید هواپیماهای لوکس که مورد استفاده درصد کمی از افراد جامعه قرار می گیرد و یا اعلام تصمیم برای قطع یارانه 15 میلیون نفر و مواردی از این دست، سعی در پمپاژ صریح رویکرد خود در توجه ویژه به برخی طبقات برخودارتر جامعه داشته و ابایی نیز در عدم توجه آشکار به طبقات متوسط و ضعیف تر جامعه نداشته است. ناگفته نماند که توجه به حمل و نقل هوایی در کشور حتما می بایست در دستور کار قرار گیرد اما در شرایطی که این توجه متوازن بوده و اولویت ها به سایر حوزه های با مخاطب های گسترده محقق شده باشد همچنانکه یکی از نمایندگان مجلس نیز در همین راستا گفته بود: "آیا اولویت اول مردم خرید 100 فروند هواپیماست؟ ما با وجود این‌همه مشکلات مردم باید چند میلیارد دلار بابت این خرید پول بدهیم. ‌آن هم هواپیماهای بیزینس و فرست کلاس."