به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، همزمان با برگزاری نمایشگاه سرامیک - بنیان «مرز» نشست نقد و بررسی این نمایشگاه با حضور امید قجریان، رجحانه حسینی، بهداد لاهوتی و زوان روحبخشان در سال شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست رجحانه حسینی - دبیر این نمایشگاه - گفت: نمایشگاه سرامیک - بنیان «مرز» دومین نمایشگاه آکادمی هنرهای تجسمی «آد» است. تمرکز اصلی این آکادمی نیز بر آموزش حرفهای سرامیک است. از این رو نمایشگاه «مرز» را با هدف توجه به ویژگیهای سرامیک نهتنها بهعنوان یک متریال، بلکه رسانهای موثر در انتقال مفهوم اثر هنری برگزار کردیم.
او ادامه داد: تلاش ما این است که این نمایشگاه بهطور سالانه یا هر دو سال یکبار برگزار شود. در تمام آثاری که در «مرز» بهنمایش گذاشته شده، هنرمندان تلاش کردهاند با رسانههای مختلف مانند نقاشی، مجسمه، عکس و ویدئو، سفال و سرامیک را در محور توجه خود قرار دهند و صرفا با سفال و سرامیک به خلق اثر هنری نپرداختهاند.
حسینی ادامه داد: این هنرمندان در آثارشان از پیش زمینه سرامیک استفاده کرده و برای بیان اثر خود به نوعی از ظرفیتهای مدیای تخصصی خود با سرامیک استفاده کردهاند. ما تلاش کردیم تا در این نمایشگاه، سرامیک را که عقبهای طولانی در فرهنگ ما دارد بهعنوان یک رسانه در بدنه هنرهای تجسمی کشور مورد توجه قرار دهیم. ما سال گذشته هنرمندانی را از حیطههای مختلف به این پروژه دعوت کردیم تا با متریال سرامیک کار کنند. این متریال برای یک عده از دوستان غریبه بود و میگفتند کار کردن با سرامیک را بلد نیستند. ما به سفال و سرامیک که پیشینه تاریخی طولانی در کشور ما دارد، توجهای نکردهایم. این متریال میتواند عملکردی بسیار قوی در همه شاخههای هنرهای تجسمی داشته باشد به شرط آنکه گستره نگاه به این حوزه را باز کنیم و حضور سرامیک را تثبیت کنیم.
این هنرمند ادامه داد: نمایشگاه «مرز» با بهکارگیری توانمندیهای سرامیک و با هدف پرداختن به مسائل اجتماعی، فرهنگی، هنری و سیاسی پیرامون مرزها برگزار شده است. سرامیک به لحاظ علمی به آن دسته از مواد معدنی غیرفلزی گفته میشود که شکلپذیر هستند و بعد از پخت به لحاظ تغییر ماهیت شیمیایی سخت میشوند. البته سرامیک نامی جامع برای تمام زیرشاخههای خود اعم از سفال، چینی و ... است که کاربردی وسیع دارند.
به گفته حسینی، سرامیک ویژگی خاص بصری به لحاظ رنگ، بافت، جنسیت و صدا دارد که با در نظر گرفتن رویکرد تخصصی میتوانند مرزبندی مشخصی نیز داشته باشند؛ اما مقصود از سرامیک بنیان، یا سرامیک در تعریف گسترده آن را میتوان شیء، صدا، تصویر یا ویژگی قلمداد کرد که برای مخاطب یاد، خاطره تاریخی یا منطقی از یک جسم سرامیکی را زنده کند.
در ادامه این نشست، سیامک دلزنده - یکی از داوران نمایشگاه سرامیک - بنیان مرز - گفت: یکی از مهمترین ضعفهایی که در داوری این مجموعه خودش را نشان میداد، ضعف هنرمندان برای بیان خودشان بود. متاسفانه بیشتر هنرمندان شرکتکننده در این رویداد، توانایی این را ندارند که حداقل در چند سطر درباره اثرشان توضیح دهند. در بیشتر متنهایی که هنرمندان شرکتکننده نوشته بودند با ضعف نگارشی و جملههای شاعرانه بیربط روبهرو بودیم که هیچ ربطی به اثر هنری که خلق کرده بودند، نداشت.
او افزود: اگر قرار بود که بدون چشمپوشی و براساس استیمنتها، آثار را داوری کنیم بیشک فقط چند اثر به نمایشگاه راه پیدا میکردند. بخش اصلی این ضعف معطوف به خود هنرمند و بخشی از این ضعف به نظام آموزشی ما باز میگردد.
او افزود: متاسفانه مشکل بزرگ هنر معاصر ما نداشتن گفتمان است و تنها گفتمان غالب در هنر معاصر ما، گفتمان دلالی است و این موضوع بسیار اسفناک است که خود هنرمندان و گالریدارها تعداد اثر فروختهشده در یک نمایشگاه را ملاک خوبی یک نمایشگاه عنوان میکنند.
در ادامه، زروان روحبخشان - یکی از نمایشگاهگردان این نمایشگاه - گفت: من با هنر معاصر آشنا هستم، اما سرامیک و تکنیکهای آن را نمیشناسم و خیلی دیر نیز به این پروژه پیوستم؛ اما با اطلاعاتی که دبیر نمایشگاه و آقای همت آزاد در اختیارم گذاشتند، تصمیم گرفتم با همکاری پنج هنرمند، یک چیدمان را در این نمایشگاه ارائه کنیم. البته تعداد هنرمندان شرکتکننده در این نمایشگاه بیشتر بود، اما در طول کار به مرور به این تعداد رسیدیم.
او افزود: ایده اصلی من برای نمایشگاهگردانی بخشی که برعهدهام سپرده شده بود، این بود که فضا را بهگونهای بسازم که مخاطب با روند خلق یک اثر سفال مواجه شود و برای ساختن این فضا از کمک پنج هنرمند یاری گرفتهام و تمام آثاری که در بخشی که من نمایشگاهگردانی کردهام، برای همین نمایشگاه خلق شدهاند و همینجا لازم میدانم از هنرمندانی که با من همکاری کردهاند، قدردانی کنم. اگر نقطه ضعفی را در این نمایشگاه شاهد هستید، نوک پیکان انتقادها متوجه من خواهد بود.
او در ادامه با تایید گفته سیامک دلزنده که بیشتر هنرمندان شرکتکننده در این نمایشگاه با ضعف استیمنتنویسی مواجه هستند، گفت: این ضعف متوجه بیشتر هنرمندان تجسمی ما است، اما آثاری که خلق میشوند، خوب هستند. من بهعنوان یک مدرس دانشگاه، وقتی از شاگردانم میخواهم برای مجموعهای که عکاسی کردهاند پنج سطر بنویسند، نمیتوانند و این فاجعه است. این فاجعه در برگههای امتحانهای کتبی دانشجویان هم بسیار مشهود است و این جای تاسف دارد.
روحبخشان ادامه داد: وقتی هنرمندان تجسمی این توانایی را در خودشان نمیبینند که درباره اثرشان بنویسند، حداقل کاری که میتوانند بکنند این است که از یک منتقد یا ویراستار کمک بگیرند. بیشتر استیمنتهایی که توسط هنرمندان تجسمی نوشته میشود حال و هوای شاعرانه دارند. اگر این شاعرانگی را در خود اثر نیز شاهد باشیم، این موضوع پذیرفتنی است. معتقدم مشکل استیمنتنویسی هنرمندان تجسمی، با شرکت در یکی - دو ساعت کارگاه آموزشی حل نمیشود.
بهداد لاهوتی - یکی دیگر از نمایشگاهگردانهای «مرز» - گفت: من نیز از جمله هنرمندانی هستم که همواره با مشکل استیمنتنویسی مواجه هستم و اگر کمکهای زوان روحبخشان نبود، استیمنتی که من برای بخشی که نمایشگاهگردانی کرده بودم نیز بیشک بیسر و ته میشد و شاهد نقایص نگارشی و حتی املایی در آن بودید.
او افزود: هنگامی که همکاری با نمایشگاه سرامیک - بنیان «مرز» به من پیشنهاد شد، بنا به علاقه شخصی، محدوده بین هنر کاربردی و هنر زیبا را بهعنوان مضمون اصلی انتخاب کردم و از آنجا که این مساله یکی از دغدغههای خود من در ارائه برخی آثارم بود، در ابتدا در نظر داشتم با اثری از خود و یکی دو هنرمند به بیانیهای برسیم مبنی بر اینکه نمیتوان مرز مشخصی برای این دست آثار قائل شد و در عصر حاضر، حتی باید به برخی تولیدات صنعتی نیز به چشم یک اثر هنرمندانه با تکثیر بیشمار نگریست.
او افزود: از آنجا که هیچوقت نتوانستم با این نگاه به جمعآوری آثار بپردازم، به گفتوگو و پیدا کردن آثاری نزدیک به این فضا بین هنرمندانی که میتوانستم به آنها دسترسی داشته باشم پرداختم و هیجان برای بسط یک پرسش به جای بیانیهای خشک آغاز شد.
این مجسمهساز ادامه داد: خیلی زود متوجه شدم که بیشتر هنرمندان در این عرصه پرسههایی زدهاند و در نهایت ترجیح دادم از چند نمونه مختلف در این نمایش استفاده کنم، مانند آثار هنرمندانی که کاربرد اشیا را از آنها گرفته بودند تا به مفاهیم تازهای برسند، یا هنرمندانی که مفاهیم پیچیدهای را به اشیای کاربردی ساده افزوده بودند.
لاهوتی ادامه داد: هنرمندانی که با جابهجا کردن چیدمان آثار هنر کاربردی، نگاههای تازهای را برای مخاطبان خود به ارمغان میآوردند و هنرمندانی که در عین ساختن اشیای کاربردی، آثاری معنادار و فراتر از یک شیء کاربردی را ارائه میدهند. در همه این آثار، مشترکاتی وجود دارد که حتی با توجه به تفاوت در موضوعات و مفاهیم میتوانم آنها را در مجموعه پرسشگر خود قرار دهم؛ آثاری معناگرا که با کاربرد اشیای سرامیکی سروکار دارد و گویی هنرمندان با استفاده از دو عنصر زیبایی و اندیشه توانستهاند، مرزها و کاربردها را در هنر خود تغییر دهند.
به گفته این مجسمهساز، شاید در نگاه نخست در نمایشگاهی که من گردآوری کردهام با مجموعهای از بشقابها یا لیوان مواجه شوید که دم دستیترین مفهوم کاربردی سفال را به ما ارائه میدهند، اما هنرمندان این آثار با مفاهیمی مانند جنگ که به این آثار اضافه کردهاند، این ظروف را از مفهوم کاربردی خود خارج کرده و در مفهوم اثر هنری ارائه دادهاند.
او ادامه داد: در نگاهی دیگر، شاید مجموعه پیش رو، دلمشغولیها و بازیگوشیهای هنرمندانی باشد که به جای ایستادن روی مرزها، از آنها برای بیان آثار هنرمندانه خود استفاده کردهاند. ابتدا قرار بود موضوع این نمایشگاه مرز و شکستنی باشد، اما بسیار خوشحالم که موضوع شکستنی حذف شد و نمایشگاه تنها با موضوع مرز برپا شد. این موضوع آنقدر عمیق است که میتوان با شکلهای بیانی مختلف، آن را بیان هنری کرد.
این مجسمهساز اضافه کرد: نمایشگاه «مرز» با همه کاستیهایش از قابلیت بالایی برخوردار است. امیدوارم در بیینالها هم به این سمت برویم.
در ادامه، امید قجریان - یکی دیگر از داوران نمایشگاه - گفت: من از ابتدا در جریان شکلگیری این نمایشگاه بودم و اگر از پشت صحنههای بحث و گفتوگوهای این نمایشگاه و جریان داوری فیلمبرداری میشد، خودش تبدیل به اثر هنری میشد.
به گفته او، مرز موضوعی بود که هنگامی که قرار شد براساس آن هنرمندان اثر هنری خلق کنند، تنها منجر به خلق اثر نمیشود، بلکه فضا را نیز بهوجود میآورد. خیلی از آثاری که امروزه بهعنوان اثر معاصر معرفی میشوند مدرن هستند. هنر معاصر از قابلیت بالایی برخوردار است و برای خلق اثر معاصر میتوان از مدیاهای مختلفی بهره گرفت.
او در بخش دیگر سخنان خود، با مقایسه نمایشگاه مرز با دوسالانههای نخستین سفال و سرامیک، گفت: اگر نمایشگاه بیینالهای نخست سفال و سرامیک را با نمایشگاه مرز مقایسه کنیم، متوجه میشویم که در این حوزه، اتفاقات مثبتی رقم خورده و این موضوع بسیار امیدوارکننده است.
نمایشگاه سرامیک - بنیان «مرز» تا هشتم مرداد در گالریهای میرمیران، ممیز، پاییز و زمستان خانه هنرمندان ایران برپاست.
انتهای پیام