در این عملیات که یکی از خونین‌ترین عملیات تروریستی افغانستان طی 15سال اخیر بوده، 81 نفر از مردم کشته و 231 نفر هم زخمی شدند. این افراد از نخستین ساعات روز شنبه در قالب «جنبش روشنایی» در اعتراض به تغییر مسیر خط انتقال برق وارداتی ترکمنستان از منطقه بامیان به سالنگ دست به تظاهرات و تجمع زده بودند.

طبق اعلام وزارت کشور افغانستان، حمله به تظاهرات‌کنندگان توسط 3مهاجم انتحاری انجام شد؛ فرد اول موفق شد بمبی را در میان جمعیت منفجر کند، بمب همراه فرد دوم عمل نکرد و او در جریان انفجار کشته شد و فرد سوم نیز به ضرب گلوله نیروهای امنیتی جان داد. این حمله انتحاری زمانی رخ داد که مرحله نخست تظاهرات مردمی به پایان رسیده بود و تجمع‌کنندگان مشغول برپا کردن چادرهایشان برای «تحصن نامحدود» تا زمان تغییر نظر دولت بودند.

پیش از این، گستره عملیات داعش به استان‌های شرقی افغانستان محدود می‌شد اما عملیات انتحاری اخیر، به‌رغم حضور گسترده نیروهای امنیتی افغانستان در خیابان‌های منتهی به محل تظاهرات، برای نخستین بار پای نیروهای این گروه تروریستی را به پایتخت افغانستان باز کرده است.

حضور نیروهای داعش در افغانستان با حضور این گروه در عراق و سوریه قابل مقایسه نیست اما این گروه طی یک سال گذشته در بخش‌هایی از مناطق شرقی افغانستان اعلام موجودیت کرده و روستاهایی از ولایت ننگرهار را هم به تصرف خود در آورده است. بیشتر نیروهای داعش در افغانستان جزو نیروهایی هستند که از گروه طالبان جدا شده‌اند.

داعش، افغانستان را به همراه ایران، پاکستان، هند و کشورهای حوزه آسیای میانه در خلافت خودخوانده‌اش، بخشی از ولایت «خراسان» می‌داند. بیشتر فعالیت‌های داعش در پاکستان و بخش‌هایی از هند متمرکز شده اما اقدامات اخیر این گروه در افغانستان خبر از قدرت‌گیری بیشتر آن می‌دهد.

در سایه افزایش ناامنی‌ها در افغانستان، قدرت‌گیری دوباره طالبان و گسترش حوزه عملیاتی داعش، نیروهای بین‌المللی اختیارات وسیع تری برای کمک به نیروهای نظامی افغانستان پیدا کرده‌اند. با این حال، حمله اخیر فشارها بر دولت افغانستان و اشرف غنی، رئیس‌جمهور این کشور، برای برقراری امنیت و اعمال اصلاحات در دولت را افزایش داده است. معترضان افغان وقوع چنین حمله‌ای با وجود حضور گسترده نیروهای امنیتی در خیابان‌های کابل را نشان از ناکارآمدی دولت می‌دانند.

• هزاره‌ها و جنبش روشنایی

هزاره‌ها یکی از اقوام فارسی زبان افغانستان هستند که بیشترشان مذهب شیعه دارند. هزاره‌ها پس از پشتون‌ها و تاجیک‌ها، سومین قوم بزرگ افغانستان را تشکیل می‌دهند. جمعیت 2میلیون و 900هزار نفری هزاره‌های افغانستان در مناطق مرکزی این کشور زندگی می‌کنند. این تعداد حدود 9درصد از جمعیت کل افغانستان است. مردم این مناطق طی ماه‌های اخیر در اعتراض به تغییر برنامه دولت برای ساخت خط انتقال برق 500کیلووات که از آسیای مرکزی به افغانستان و سپس پاکستان می‌رود، «جنبش روشنایی» را به راه انداخته‌اند.

دولت اعلام کرده با هدف صرفه‌جویی در ساخت این خط انتقال نیرو، مسیر کوتاه‌تر سالنگ در شمال کابل را انتخاب کرده است. هزاره‌ها اقدام دولت را باعث محروم کردن مناطق غرب کابل از برق و آن را نتیجه نگاه تبعیض آمیز موجود در دولت افغانستان می‌دانند.

• بستر رشد داعش، در افغانستان وجود ندارد

با وجود گسترش فعالیت‌های داعش در مناطق شرقی افغانستان، دکتر داوود مرادیان، رئیس انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان در کابل، در گفت‌وگو با همشهری معتقد است بستر لازم برای رشد داعش در این کشور وجود ندارد. او می‌گوید: «داعش پدیده‌ای فرقه‌گراست و خوشبختانه در افغانستان بستری برای منازعات و درگیری‌های فرقه‌ای و در نتیجه بستر اجتماعی برای رشد داعش وجود ندارد.»

مرادیان به افزایش نیروهای داعش طی ماه‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: «به هر حال عده‌ای از نیروهای طالبان به‌خاطر دیدگاه‌های افراطی داعش از طالبان جدا شده و به داعش پیوسته‌اند و ممکن است در آینده نیز بخش‌های دیگری از این نیروها به داعش بپیوندند و پرچم داعش را بلند کنند.» او با این حال معتقد است، نیروهای داعش در نهایت در افغانستان جایگاهی نداشته و شکست خواهند خورد.