به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، بیست وپنجم شوال سال 148 هجری مصادف است با شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع) رئیس مذهب جعفری (شیعه). این امام بزرگوار در روز 17 ربیع الاول سال 83 هجری چشم به جهان گشود.
پدرش امام محمد باقر(ع) و مادرش "ام فروه" دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر است. کنیه آن حضرت "ابو عبدالله" و لقبش صابر، فاضل، طاهر و مشهورترین آنها "صادق" است از آنجا که وی در بیان و گفتار راستگو بود، او را صادق خواندند.
عصر امام صادق (ع)
عصر امام صادق (ع) یکی از طوفانیترین ادوار تاریخ اسلام است که از یک سو اغتشاشها و انقلابهای پیاپی گروههای مختلف، بویژه از طرف خونخواهان امام حسین (ع) رخ میداد، که انقلاب "ابو سلمه" در کوفه و "ابو مسلم" در خراسان و ایران از مهمترین آنها بوده است.
همین انقلاب سرانجام حکومت شوم بنی امیه را برانداخت و مردم را از یوغ ستم و بیدادشان رها ساخت. سرانجام بنی عباس با تردستی و توطئه، بناحق از انقلاب بهره گرفته و حکومت و خلافت را تصاحب کردند. دوره انتقال حکومت هزار ماهه بنی امیه به بنی عباس طوفانیترین و پر هرج و مرجترین دورانی بود که زندگی امام صادق (ع) را فراگرفته بود.
آری در زمان این امام همام میرفت که شیعه نابود شود، یعنی اسلام راستین به رنگ خلفا درآید و به صورت اسلام بنی امیهای یا بنی عباسی خودنمایی کند.
در چنین شرایط دشواری، امام کاری کرد گران بها و به احیا و بازسازی معارف اسلامی پرداخت و مکتب علمی عظیمی به وجود آورد که محصول و بازده آن، چهار هزار شاگرد متخصص (همانند هشام، محمد بن مسلم و ... ) در رشتههای گوناگون علوم بودند و اینان در سراسر کشور پهناور اسلامی آن روز پخش شدند.
هر یک از اینان از طرفی خود، بازگوکننده منطق امام(ع) که همان منطق اسلام است و پاسدار میراث دینی و علمی و نگهدارنده تشیع راستین بودند و از طرف دیگر مدافع و مانع نفوذ افکار ضد اسلامی و ویرانگر در میان مسلمانان نیز بودند.
تأسیس چنین مکتب فکری و این سان نوسازی و احیاگری تعلیمات اسلامی، سبب شد که امام صادق (ع) به عنوان رئیس مذهب جعفری (تشیع) مشهور گردد.
جنبش علمی در زمان امام (ع)
اختلافات سیاسی بین امویان و عباسیان و تقسیم شدن اسلام به فرقههای مختلف و ظهور عقاید مادی و نفوذ فلسفه یونان در کشورهای اسلامی، موجب پیدایش یک نهضت علمی گردید. نهضتی که پایههای آن بر حقایق مسلم استوار بود.
چنین نهضتی لازم بود، تا هم حقایق دینی را از میان خرافات و موهومات و احادیث جعلی بیرون کشد و هم در برابر زندیقها و مادیها با نیروی منطق و قدرت استدلال مقاومت کند و آرای سست آنها را محکوم سازد. گفتگوهای علمی و مناظرات آن حضرت با افراد دهری و مادی مانند "ابن ابی العوجاء" و "ابو شاکر دیصانی" و حتی "ابن مقفع" معروف است.
زمان امام صادق (ع) در حقیقت عصر طلایی دانش و ترویج احکام و تربیت شاگردانی بود که هر یک مشعل نورانی علم را به گوشه و کنار بردند و در "خودشناسی" و "خداشناسی" مانند استاد بزرگ و امام بزرگوار خود در هدایت مردم کوشیدند.
آثار امام صادق (ع)
غالب آثار امام (ع) به عادت معهود عصر، کتابت مستقیم خود ایشان نیست و غالبا املای امام (ع) یا بازنوشت بعدی مجالس ایشان است. بعضی از آثار نیز منصوب است و قطعی الصدور نیست.
از آثار مکتوب امام صادق (ع) رساله به عبدالله نجاشی (غیر از نجاشی رجالی) است. نجاشی صاحب "رجال معتقد" است که تنها تصنیفی که امام به دست خود نوشتهاند همین اثر است.
رسالهای که شیخ صدوق در خصال و به واسطه اعمش از حضرت روایت کرده است شامل مباحث فقه و کلام.
کتاب معروف به" توحید مفضل"، در مباحث خداشناسی و "رد دهریه" که املاء امام (ع) و کتاب مفضل بن عمر جعفی است.
کتاب الاهلیلجه که آن نیز روایت مفضل بن عمر است و همانند توحید مفضل در خداشناسی و اثبات صانع است و تماما در بحارالانوار مندرج است.
مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه که منسوب به امام صادق (ع) و بعضی از محققان شیعه از جمله مجلسی، صاحب وسایل (حرعاملی) و صاحب ریاض العلما، صدور آن را از ناحیه حضرت رد کردهاند.
رسالهای از امام (ع) خطاب به اصحاب که کلینی در اول روضه کافی به سندش از اسماعیل بن جابر ابی عبدالله نقل کرده است.
رسالهای در باب غنائم و وجوب خمس که در تحف العقول مندرج است.
بعضی رسائل که جابربن حیان کوفی از امام (ع) نقل کرده است.
کلمات القصار که بعدها به آن نثرالدرد نام دادهاند که تماما در تحف العقول آمده است.
چندین فقره از وصایای حضرت خطاب به فرزندش امام موسی کاظم (ع) سفیان شوری، عبدالله بن جندب، ابی جعفر نعمان احول، عنوان بصری، که در حلیه الاولیاء و تحف العقول ثبت گردیده است.
شهادت امام صادق (ع)
پس از به قدرت رسیدن عباسیان، همانطور که آن حضرت پیش بینی کرده بود فشار بر شیعیان افزایش یافت و با روی کار آمدن منصور این فشار به اوج خود رسید. امام نیز از این فشارها مستثنی نبود. این دوران، یعنی چند سال آخر عمر آن حضرت بر خلاف دوران اولیه امامتشان، دوره سختیها و انزوای دوباره آن حضرت و حرکت تشیع بود. منصور شیعیان را به شدت تحت کنترل قرار داده بود.
سرانجام کار به جایی رسید که با تمام فشارها، منصور چارهای ندید که امام صادق(ع) را که رهبر شیعیان بود از میان بردارد و بنابراین توسط عواملش حضرت را به شهادت رساند. آن حضرت در سن 65 سالگی در سال 148 هجری به وسیله انگوری زهرآلود به شهادت رسید و در قبرستان معروف بقیع در کنار مرقد پدر و جدّ خودش مدفون گردید.
در زمینه فضایل و مکارم اخلاقی حضرت صادق(ع) روایات و وقایع بسیار زیادی نقل شده است. آن حضرت با رفتار کریمانه و خلق و خوی الهی خود بسیاری از افراد را به راه صحیح هدایت فرمود، به گونهای که پیروان دیگر مکاتب و ادیان نیز زبان به مدح آن حضرت گشودهاند.
روایاتی از امام جعفر صادق(ع)
لازمه دوست داشتن دین، دوست داشتن برادر دینی است.
هر که در عملی دیگری را شریک خدا قرار دهد، خدا آن عمل را از او نمیپذیرد.
حسن خلق آثار خطاها را از بین میبرد، همچنان که آفتاب یخ را؛ بدرفتاری عمل را تباه میسازد، همچنان که سرکه عسل را.
کاملترین بی نیاز کسی است که اسیر حرص و آز نباشد.
بر مؤمن واجب است که در حضور و غیبت، خیرخواه مؤمن باشد.
از شیعیان ما نیست کسی که به مردم ستم کند.
کامل ترین بی نیاز کسی است که اسیر حرص و آز نباشد.
از نشانههای ایمان حقیقی آن است که حق را بر باطل ترجیح دهی، هر چند حق به زیان تو و باطل به سود تو باشد.
هرکس که در شب جمعه برای 10 نفر از دوستان مؤمن خود که از دنیا رفتهاند دعا و طلب مغفرت نماید، از اهل بهشت قرار خواهد گرفت.
چنانچه شنیدی که برادرت یا دوستت چیزی علیه تو گفته است و او تکذیب کرد قبول کن. همچنین فرمود: اگر چیزی را از برادرت علیه خودت شنیدی و نیز 40 نفر شهادت دادند، ولی او تکذیب کرد و گفت: من نگفتهام، حرف او را بپذیر.
هرکس برادر ایمانی خود را برچسبی بزند و او را متّهم کند از اهل آتش خواهد بود.
منبع:
کتاب سیره چهارده معصوم(ع)، تالیف: محمد محمدی اشتهاردی
بحارالانوار
جهاد با نفس
اصول کافی
جامع احادیث الشیعة
مصادقة الاخوان
انتهای پیام
4532157