به گزارش  خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران  همه ما در سایت ها و رسانه های خبری گزاره های تکراری بالا را شنیده ایم و نمونه ملموس آنها را از نزدیک دیده ایم و یا خودمان هم به آنها مبتلاییم. همه ما معتقدیم که ورود قلیان به مجموعه فرهنگ تفریحی کشور امر پسندیده ای نیست و به عنوان دروازه اعتیاد تلقی می گردد. اما قبل از این قضاوت، باید بپرسیم بروز این فرهنگ از کجا نشأت گرفته است.

برخی از کارشناسان اجتماعی علت این امر را معضلات و کمبودهای شخصیتی عنوان کرده اند و براین اعتقادند که جوانان برای بزرگ و مستقل جلوه دادن شخصیت خود به استعمال دخانیات، به خصوص قلیان روی می آورند. به عنوان یک جوان به شخصه این رویکرد را به طورقطع قبول ندارم و معتقدم کمبود و گران بودن امکانات رفاهی- تفریحی از مهمترین عواملی است که باعث روی آوردن جوانان به قلیان می باشد.

طبق مطالعات انجام شده در ایران مصرف قلیان بین نوجوانان 13 تا 15 سال از سال 1382 تا 1386 دو برابر افزایش یافته است. جوانان دهه 80 که همگی در رده سنی 20 تا 30 سال هستند، متولدین دهه 60 به بعد می باشند. نگاهی به فعالیت ها و برنامه های این دو دهه بیاندازیم و ببینیم چه اندازه برای آنها امکانات تفریحی و رفاهی ایجاد کرده ایم.

نگاهی به مجتمع های تفریحی بیاندازید، بسیاری از شهرهای کشوراز داشتن حتی یک شهربازی محرومند و یا تجهیزات آن آنقدر فرسوده است که سالی چند کشته به بارمی آورد!

کافی است سری به چند سفره‌خانه یا قهوه‌خانه در پایتخت بزنید تا ببینید که حتی جوان‌های کم سن‌سال و مدرسه‌ای هم به جرگه‌ قلیان‌ کش‌ها پیوسته‌اند و با ولع خاصی دود قلیان را می‌بلعند و به اشکال مختلف از گوش و بینی و دهان خود خارج می‌کنند.

البته در این میان سفره‌خانه‌ها میزبان افراد مختلفی هستند که معمولاُ اکثر آن‌ها را دختران جوان تشکیل می‌دهند، چرا که در قهوه‌خانه‌ها جایی برای حضور بانوان نیست و بالطبع دختران جوان هم برای کشیدن قلیان سفره‌خانه‌های مرکز شهر یا اطراف تهران همچون دربند، درکه، فرحزاد را انتخاب می‌کنند.

*سابقه قلیان کشیدن زنان به دوره قاجار باز‌می‌گردد

با استناد به تاریخ می‌توانیم سابقه کشیدن قلیان در بین زنان را به دوره قاجار و حتی قبل‌تر از آن نسبت دهیم.

مورخان می گویند در عصر قاجار قلیان آنقدر اهمیت داشته که مردم هیچ مجلس و میهمانی اعم از روضه خوانی، مجلس فاتحه، عزا، شیرینی خوردن، خواستگاری، مجالس عقد و عروسی و شب نشینی را بدون آن برگزار نمی کردند.

در این میان قلیان کشیدن که کاری اعیانی به حساب می‌آمده آدابی هم برای خود پیدا کرده و بیشتر در جامعه ایرانی نفوذ کرده است.

برای مثال اگر در میهمانی نخستین قلیان به میهمان تعارف شود دلیل بر خوش آمدگویی صاحب پذیرایی به آن فرد است و اگر قلیان دوم و سوم به طرف پیشکش شود معنای آن چیزی جز خداحافظی نیست.

*از خوانسار 4 هزار تومانی تا قلیان‌های عربی 100 هزار تومانی

قیمت قلیان در سفره‌خانه‌ها و قهوه‌خانه‌ها متفاوت است، ضمن اینکه قیمت یک قلیان و یک چای قند پهلو در شمال شهر با جنوب شهر تفاوت فاحشی دارد.

برای مثال قیمت یک قلیان خوانسار معمولی در یک قهوه‌خانه در مرکز شهر 4 تا 5 هزار تومان است، اما همان قلیان در قهوه‌خانه جنوب شهر 3 هزار تومان و در شمال شهر تا 7 هزار تومان هم می‌رسد.

اما در این میان رنگ و لعاب سرویس‌های قلیان که در سفره‌خانه‌ها به مشتری ارائه می‌شود بسیار خاص‌تر است و این تنوع در سرویس‌ها هر چقدر بیشتر شود به همان اندازه هم قیمت‌ها سر به فلک می‌کشد.

قیمت قلیان‌های میوه‌ای با سرویس‌های ویژه در مرکز شهر بین 20 تا 50 هزار تومان است اما قیمت همان قلیان البته کمی شکیل‌تر و ویژه‌تر در شمال شهر به 100 هزار تومان می‌رسد که مشتری‌های ویژه خود را دارد.

اکثر قلیان‌های 20 تومانی با سرویس چای، نبات، خرما و تنقلاتی همچون شکلات یا تخمه همراه است اما همین که کنار این سرویس‌ها میوه یا کیک قرار گیرد، قیمت‌ها را به شکلی نجومی افزایش می‌دهد.

حالا همین قلیان میوه‌ای در شمال شهر با تزئیناتی خاص و سرویسی شامل میوه، باقلوای عربی، شیرینی، آجیل و فال حافظ حدود 100 هزار تومان برای مشتری آب می‌خورد!

اگر موسیقی زنده را هم به فاکتورهای یک سفره‌خانه شیک و اصیل اضافه کنید باید 20 تا 30 درصد بیشتر پول دهید تا از کشیدن قلیان در یک فضای خاص لذت ببرید.

*سرو قلیان با طعم شراب!

اکثر طعم‌هایی که در سفره‌خانه‌ها برای قلیان استفاده می‌شود یا میوه‌ است یا مخلوطی از شیر با طعم‌های کلاسیک، البته در این میان برای مشتری‌های خاص قلیان‌هایی با طعم‌های مختلف شراب نیز سرو می‌شود، یعنی تنها تفاوت سرو این قلیان‌ها در ایران با کشورهای خارجی این است که در کشور ما و در خواب غفلت مسئولان تنها در سر قلیان از این نوع تنباکو استفاده می‌شود اما در خارج از کشور علاوه بر تنباکو، تنگ آب قلیان هم به جای آب با شراب پر می‌شود.

بازار این سفره‌خانه‌ها معمولاً در ایام نوروز و ایام ماه رمضان گرم‌تر از همیشه است و به فراخور ایام سرویس‌های ویژه‌شان هم تغییر می‌کند

در مقابل سفره‌خانه‌های داخل شهر، سفره‌خانه‌هایی هم در مناطق تفریحی و کوهپایه‌ای تهران وجود دارد که روزانه پذیرای مشتریان مختلفی اعم از مرد و زن و جوان‌های کم سن و سال است، جایی که قیمت منو قلیان و غذاهایش کذایی است اما بهره‌ای از کیفیت نبرده است.

*قلیان‌های میوه‌ای سرطان‌زا است

این در حالی است که تیرماه امسال مسئول دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات با تأکید بر اینکه هر گونه استعمال و عرضه مواد دخانی در اماکن عمومی ممنوع است از مکاتبه با سازمان‌های ذی‌صلاح خبر داده و گفته بود که سفارش قلیان‌های تلفنی هم از این قاعده مستثنی نیست و آن را پیگیری خواهیم کرد.

شخص مبتلا به بیماری‌های مختلف ریه اگر به استعمال دخانیات و کشیدن قلیان ادامه بدهد بدون شک مبتلا به سرطان ریه و دستگاه تنفسی خواهد شد، متأسفانه به اکثر تنباکو‌هایی که در سال های اخیر به بازار آمده اسانس‌هایی اضافه می‌ شود که این اسانس ها علاوه بر تحریک دستگاه تنفس موجب حساسیت و آلرژی می‌ گردد، بنابراین علاوه بر بیماری‌های ذکر شده، رینیت آلرژیک و سرفه‌های مزمن همراه با خلط را برای فرد به همراه دارد. این تصور، تصوری کاملاً غلط است، که اگر دود قلیان وارد ریه نشود و فقط از راه دهان خارج شود، آسیبی به ریه‌ها وارد نمی ‌شود چون دود از طریق مخاط دهان و حنجره جذب بدن گشته و آثار سوء خود را می ‌گذارد. حتی در هوایی که دود قلیان آزاد می ‌شود، افرادی که قلیان نمی‌ کشند و در معرض دود قرار گرفته اند، در طولانی‌ مدت دچار عوارض آن خواهند شد.

بر خلاف تصور عمومی که عده‌ای معتقدند وجود آب قلیان جلوی مواد مضر و سمی آن را می‌ گیرد،‌ بیشتر این مواد سمی از جمله نیکوتین و خاکستر وارد ریه می ‌شوند و به خاطر دَم‌های عمیقی که فرد برای جذب دود می ‌زند،‌ تخریب‌های جدی به حبابچه‌های ریه وارد می‌ شود.همچنین به دلیل مرطوب بودن راه‌های هوایی و مجرای خروج دود، قلیان می ‌تواند عامل مهمی جهت رشد میکروب ها و قارچ ها باشد و این میکروب‌ها و قارچ ها به راحتی توسط دود، وارد دستگاه تنفس شده و ایجاد عفونت های مزمن می‌ کند.

سرطان ریه،‌ سرطان لب و دهان و حنجره،‌ سرطان مری و معده،‌ لوزالمعده، کبد و سرطان روده بزرگ از عوارض بد‌خیم و زخم‌های گوارشی , ریفلاکس معده(برگشت اسید معده به مری) ازجمله عوارض خوش‌خیم استفاده از سیگار و قلیان هستند.

مصرف قلیان آشکارا نشان داده است که تاثیرات مضری بر دو عضو حیاتی بدن به نام ریه ها و قلب دارد. سرطان ریه، سرطان مری، بیماری انسدادی ریوی مزمن، آمفیزم، پایین بودن وزن هنگام تولد نوزاد، افزایش حملات آسم و ذاتالریه برخی از خطرات مربوط به کشیدن قلیان هستند.