مقامهای آگاه در وزارت امور خارجه ایران مشکل اصلی در برهه کنونی را اختلافهای درونی 6قدرت جهانی و اراده سیاسی 1+5 برای توافق با کنارگذاشتن وابستگی آنها به تحریمهای ایران میدانند. از همین رو هم هست که محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان اعلام میکند واشنگتن بین تحریم و توافق هستهای باید یکی را انتخاب کند.
- توافق 3مرحله ای
شایعه توافق 3مرحلهای بار دیگر در وین جان گرفت. این خبر را پیش از این هافینگتون پست مطرح کرده بود. گفته میشود بهاحتمال زیاد توافق هستهای 3مرحلهای یا بهصورت دقیقتر دارای 3زمان مهم خواهد بود. در وین توافقی به امضا نمیرسد تا در نشست شورای امنیت تحریمهای ایران لغو شود. با رفتن توافق به کنگره آمریکا، نمایندگان ۳۰ روز زمان برای بررسی این توافق خواهد داشت.
درصورت رد توافق در کنگره، باراک اوباما آن را با امضای رئیسجمهور، اجرایی خواهد کرد. بعد از این تاریخ شورای امنیت قطعنامهای را تصویب خواهد کرد که براساس آن تحریمهای ایران لغو خواهد شد اما این مسئله منوط به آنچه «اقدامات اجرایی ایران» توصیف میشود خواهد شد. اقدامهای اجرایی ایران همان مسئلهای است که آژانس بینالمللی انرژی هستهای باید آن را تأیید کند. به همینخاطر اجرایی شدن توافق وین، 3 تا 4 ماه زمان خواهد برد.
- گفتوگو پشت درهای بسته
درحالیکه یوکیو آمانو رئیس آژانس بینالمللی انرژی هستهای به تهران آمد تا در ارشدترین سطح درباره مسائل آژانس و ایران مذاکره کند، در وین ساعتها مذاکرات پشتدرهای بسته حالا در سطح معاونین پیچیدگی و حساسیت شرایط را بیشتر از گذشته نمایان میکند. سفر آمانو به تهران اوج همکاری ایران با آژانس را مشخص میکند.اگرچه معاون جان کری بدن تجه به این سفر، اعلام کرده توافق نهایی باید اجاره نشر ؟؟؟ گسترده را بدهد و این در حالی بود که ظریف و کری برای حل مسائل باقیمانده چانهزنی میکردند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران هم روز گذشته در جمع خبرنگاران اشارهای به همین مسئله داشت که در مذاکرات پیشرفت زیادی حاصل شده اما هنوز موضوعات فنی و نگارشی مختلفی وجود دارد که حل آنها نیاز به اراده سیاسی طرف مقابل دارد. یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه ایران در گفتوگو با همشهری تأکید کرده که اکنون مسئله اصلی در مقابل اجماع ایرانی برای حل و فصل مسائل اختلافی درونی است که در میان 6قدرت جهانی وجود دارد و دیدارهای متعدد این مقامها در وین این مسئله را به خوبی نشان میدهد.
سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه ایران هر چند تا ۳ بامداد روز جمعه به وقت وین با وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا و هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا جلسه داشتند اما بار دیگر ساعت 10صبح روز گذشته به اتاق مذاکره رفتند تا تلاشها برای نهایی کردن متن توافق و آنچه مسئله مهم پرانتزهای آن خوانده شده ادامه داشته باشد. در سومین روز تمدید مذاکرات، بار دیگر نشست فنی علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و وزیر انرژی آمریکا برگزار شد؛ جلساتی طولانی و رکورد شکن در زمان.
مقامهای وزات امور خارجه ایران در وین این نشستهای طولانی را نشانهای درباره پافشاری ایران بر مواضع خود و کوتاه نیامدن در مقابل قدرتهای جهان قلمداد کردهاند. مسئله مهم دیگر در شرایط کنونی پیچیدگی شرایط و سازوکار تحریمهای ایران و شبکه به هم تنیده آن است. تحریمهای ایران اکنون تبدیل به شبکهای پیچیده شده که برداشته شدن آن سازوکار سختی را میطلبد و مقامهای ایرانی در وین تأکید دارند که لغو تحریم باید متناظر و همزمان با اجرای تعهدات ایران باشد. همزمان در اتریش محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان با هاینز فیشر رئیسجمهور اتریش دیدار کرد. رئیسجمهور اتریش با ابراز خوشبینی بسیار درباره مذاکرات اعلام کرده با توافق احتمالی میخواهد نخستین رئیسجمهور اروپایی باشد که از سال ۲۰۰۵ تاکنون به تهران سفر کرده است. وزیر امور خارجه ایران عصر روز گذشته همچنین جلسه دیگری را با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا برگزار کرد.
- موگرینی رفت، نهاوندیان آمد
رفتوآمدهای هستهای به وین همچنان ادامه دارد. فدریکو موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیران خارجی اروپایی روز پنجشنبه وین را ترک کردهاند تا با پیشرفت کار معاونین بار دیگر روز یکشنبه به این شهر بازگردند. گمانهزنیها حکایت از آن دارد که وزیران خارجه کشورهای اروپایی برای مشورت به پایتختهای خود برگشتهاند. روز گذشته همچنین محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئیسجمهوری ایران به وین آمد. حتی گفته میشود کاترین اشتون که سابقه دیرینه در مذاکرات هستهای ایران بهعنوان مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا دارد قصد دارد در آخرین روزهای منتهی به توافق خود را به وین برساند. برخی این سفرها را نشانههای دیگری از پیشرفت مذاکرات و نزدیک بودن به توافق درصورت وجود اراده سیاسی در 1+5 قلمداد کردهاند.
- مسئله اصلی: اختلاف در1+5
منابع وزارت امور خارجه با پیشرفت مذاکرات مسئله اصلی و حساس را در مقطع کنونی اختلافهای درونی 1+5 در مقابل اجماع طرف ایرانی میدانند. به گفته مقامهای وزارت خارجه، ایران در ابتدا اتحاد و رویه واحد و یکسانی را در مذاکرات داشته اما اختلافها در میان ۶ قدرت جهانی مسئلهای است که خودش تبدیل به مشکلی جدی شده است.
یکی از اعضای مذاکراتی تیم ایران در این رابطه میگوید کافی است که مواضع ایران و مواضع وزرای 1+5 را کنار هم گذاشته تا این اختلاف آرا مشخص باشد. وزیر امور خارجه چین گفته است که شانس دسترسی به توافق تا ۷ جولای وجود دارد اما آمریکا باید بهخودش بیاید. روسیه توافق را تمامشده میداند اما فرانسویها در تلاش برای فشار بر مذاکرات هستند. حرفهای لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه در چند روز قبل درباره 3شرط توافق، اقدامی در همین راستا با فشار لابی عربی و صهیونیستی بهحساب میآید. به گفته منابع آگاه دولت فرانسه از سوی این دو لابی بهشدت تحت فشار است.
در میان اعضای 1+5 آلمانها میگویند باید تحریمها همزمان تمام شوند و اختلافها در آمریکا هم درباره توافق هستهای ماههاست بهویژه میان دولت این کشور و کنگره ادامه دارد. دولت انگلیس هم در این برهه کاملاً ساکت است و کمتر مقامهای این کشور موضعگیری خاصی را از خودشان نشان دادهاند. منابع وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در وین از وابستگی عاطفی قدرتهای جهانی به تحریمها علیه ایران حرف میزنند.
در مقطع کنونی برای رسیدن به توافق با اصرار دولت ایران برای لغو تحریمها باید مشخص شود که قدرتهای جهانی و آمریکا حاضر به کنار گذاشتن این وابستگی هستند. این مسئله میتواند اراده آنها را برای توافق نشان دهد. اکنون به گفته منابع آگاه در وین همهچیز در مقابل اجماع ایران منوط به اجماع 1+5 شده است و باید دید آنها در نهایت حاضر به کنار گذاشتن اختلافهای خود و جدایی از تحریمهای ایران خواهند بود یا خیر؟
- خبرنگار اعزامی همشهری به وین
6687823