کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به عنوان تنها نهاد سیاست‌گذار حوزه ارتباطات، نرخ‌ نیم ریال برای اینترنت آزاد همراه را در آذرماه اعلام کرد و یک ماه اپراتورها مهلت داد تا سیستم خود را با این نرخ جدید هماهنگ کنند.

نرخ‌های اینترنت آزاد پیش از این مصوبه، 4 و 5 ریال برای مشترکان همراه اول و ایرانسل به ازای هر کیلو بایت بود و نرخ نیم ریال عملا درآمدهای اپراتوری چون ایرانسل را از محل اینترنت بدون بسته به یک دهم رسانید.

باید توجه داشت که کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات سقف تعرفه‌های اینترنت را لحاظ کرده و اپراتورها مجاز به دریافت پولی بیشتر از نیم ریال به ازای هر کیلوبایت نیستند؛ لذا چندین بار در قالب گزارش و یادداشت هشدار داده شد که چنین تصمیم‌گیری ممکن است منجر به افزایش بسته‌های اینترنت شود اما گوش وزارت ارتباطات بدهکار نبود و نیم ریال تصویب شد.

اول دی ماه مصادف شد با تغییر تعرفه اینترنت آزاد اپراتورهای اول و دوم ارتباطی اما ایرانسل برای جبران کاهش درآمدهایش سریعا چهار بسته افزایشی خود را گران کرد.

لذا همانطور که قبلا تسنیـم پیش‌بینی کرده بود، تعرفه بسته‌های یک اپراتور که معتقد است 70 درصد مشترکان آن از اینترنت آزاد استفاده می‌کنند، گران و شد آنچه نباید می‌شد.

اما بسته‌هایی که گران شدند با توجه به اینکه قیمت‌شان همچنان با سقف تعرفه (نیم ریال) اختلاف چشم‌گیری داشت، عملا قانونی بود و داداش زاده معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با بیان اینکه اپراتور دوم تلفن همراه در چارچوب تعرفه‌های مصوب اینترنت موبایل، بسته‌های اینترنتی خود را افزایش داده است، گفت: سقف دیتای موبایل برای سیم‌کارت‌های دائمی نیم ریال و اعتباری 0.75 ریال از اول دی ماه اجرایی شده است.

وی افزود: متناسب با این سقف تعرفه‌ها (نیم و 075 ریال برای دائمی و اعتباری)،‌ اپراتورها باید بسته‌های اینترنتی خود را مدیریت کنند.

پس رگولاتوری بر قانونی بودن حکم صادر کرد اما وزیر ارتباطات که در فضای مجازی با سیل عظیم انتقادات نسبت به این عملکرد ایرانسل مواجه شده بود نهایتا آب پاکی را روی دست کاربران موبایل ریخت و گفت  " مشترکان می‌توانند براساس نرخ‌های مختلف اپراتورهای فعال، اپراتور خود را انتخاب و سرویس‌های مورد نظر را دریافت کنند."

در واقع واعظی وزیر ارتباطات، تنها راه فرار از اعتراضات را در این دانست که به مردم بگوید بروید دنبال اپراتورهای ارزان‌تر.

داداش زاده هم که این اقدام را قانونی خوانده بود، سه روز بعد در گفت‌وگو با رسانه دولت با تأکید بر اینکه اپراتورهای تلفن همراه علاوه بر اجرایی کردن مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مبنی بر کاهش تعرفه اینترنت می‌توانند 8 بار در سال از تعرفه‌های تشویقی هم استفاده کنند، گفت: اپراتورها قطعا در این 8 بار سقف مصوبه کمییسیون را رعایت می‌کنند و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هم بر این موضوع نظارت می‌کند تا اپراتورها فضای رقابت بازار را به هم نریزند و اصطلاحا دامپینگ نکنند.

وی افزود: طول دوره‌ این تعرفه‌های تشویقی 3 ماه است که به این وسیله اپراتورها مشترکان را به استفاده از آنها تشویق می‌کنند.

معاون رگولاتوری در بخشی از صحبت‌هایش گفته که اپراتور دوم به این نتیجه رسیده که طبیعتا بخشی از درآمد خودش را با مصوبه جدید از دست می‌دهد و چون معمولا مردم هم از تعرفه آزاد کمتر استفاده کرده و سعی می‌کنند که از بسته‌های تشویقی استفاده کنند. این موضوع عدم تعادل در درآمد اپراتور ایرانسل را به وجود آورد  و این اپراتور براساس قانون مجبور به افزایش دو برابری تعرفه بسته‌های تشویقی‌اش شد.

وی افزود: ایرانسل در گذشته هر گیگابایت را 5 هزار تومان می‌فروخت که یکباره تعرفه آن را به 10 هزار تومان افزایش داد که این پاراتور دقیقا در چارچوب مصوبه 203 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات عمل کرده و سقف تعرفه را برای مشتریان خودش در نظر گرفته است و به ازای هر دوره نیز می‌تواند این کار را انجام دهد.

نکته جالب در اینجاست که داداش زاده گفته ایرانسل با افزایش تعرفه بسته‌ها، ضرر خواهد کرد.

او گفته است که "ایرانسل فکر کرده است که می‌تواند فضای رقابت را مدیریت کند و ما هم احساس‌مان بر این است که خواهد توانست. در حال حاضر سه اپراتور در کشور داریم و قیمت اینترنت در انها کاملا به صورت رقابتی است".

داداش زاده این کج سلیقگی ایرانسل را باعث از دست دادن مشتری دانسته و گفته است: ایرانسل فکر می‌کرد که در این فضای رقابتی می‌تواند به صورت مقطعی بسته‌هایش را دو برابر افزایش  دهد اما از سوی دیگر اپراتورهای اول و سوم بسته‌هایشان را در سقف نگاه داشتند تا مردم روی آنها سوئیچ کنند اگر چه ایرانسل با افزایش دو برابری تعرفه بسته‌های اینترنتی‌اش کار خلافی انجام نداده است اما این اپراتور نخستین بازنده فضای رقابتی بین اپراتورهای تلفن همراه شد.

قطعا هر یک از ایرانی‌ها و حتی رسانه‌ها بر این عملکرد ایرانسل انتقاد دارند و کار آن را شایسته بازار رقابت نمی‌دانند. از طرفی چنین اقدامی توسط این اپراتور منجر به افزایش توقع دیگر اپراتورها از محل بسته‌های اینترنتی می‌شود.

بنابراین با باب شدن چنین رویه‌ای، دیر یا زود همراه اول و رایتل هم به فکر افزایش نرخ بسته‌های خود می‌افتند که در نهایت ممکن است برای رقابت، از تعرفه‌های ایرانسل کمتر باشد اما اصل موضوع که گران شدن است، اتفاق می‌افتد.

همانطور که تأکید شد و بارها پیش از تصویب نیم ریال به مسئولان وزارت ارتباطات هشدار رسانه‌ای دادیم اما غفلت مسئولان منجر به این شد که بسته‌های ایرانسل هرچند به شکل قانونی افزایش یابد.

سوال اینجاست که رگولاتوری و کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قطعا اختیاراتش آنقدری هست که هم زمان با تصویب نیم ریال برای تعرفه ازاد اینترنت، می‌توانست از اپراتورها بخواهد که بسته‌ها را افزایش ندهند اما این کار را نکرد و اکنون در موضع انتقاد نشسته است.

پروانه اپراتورها می‌گوید که بسته های تشویقی نباید بیشتر از سقف تعرفه در نظر گرفته شده باشد؛ بنابراین جبران درآمد برای ایرانسل مهم‌تر از دیگر موضوعات بوده و اقدام به انجام این کار که مجوزش توسط رگولاتوری صادر شده، کرده است.

اما رگولاتوری براساس ماده 6-1 اساسنامه‌اش صدور پروانه فعالیت و بهره‌برداری برای ارائه هرگونه خدمات مخابراتی، پستی و فناوری اطلاعات شامل شرایط، ضوابط و چگومگی جبران خسارات ناشی از عدم اجرای آنها در چارچوب مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات را برعهده دارد.

ماده 6-6 هم می‌گوید که نظارت بر عملکرد دارندگان پروانه‌ها در چارچوب مفاد پروانه‌های صادر شده و رسیدگی به تخلفات و ملزم نمودن آنان به انجام تعهدات و وظایف از طریق اخطاریه یا لغو موقت یا دائم امتیازها و پروانه‌های بهره‌برداری، از وظایف رگولاتوری است.

بارها نیز توسط رؤسای رگولاتوری گفته شده است که این نهاد در همه امور باید منافع مردم، دارندگان پروانه و دولت را یک جا ببیند؛ در حالیکه اظهارات اخیر معاون این نهاد  در تضاد با چنین رسالتی است و یک اپراتور را که با سرمایه‌گذاری وسیعی شکل گرفته و بخش قابل توجهی از مشترکان مخابرات سیار را راهبری می‌کند، نخستین بازنده فضای رقابتی بین اپراتورها مطرح کرده است.

رگولاتوری در شرایطی که معتقد است این اپراتور کار غیرقانونی نکرده و طبق مصوبات قانونی پیش رفته است، چطور حکم شکست را برای آن صادر می‌کند؟!

علی‌رغم اینکه منتقد اقدام ایرانسل در راستای افزایش تعرفه‌ بسته‌های اینترنتی هستیم اما روی صحبت‌مان با سازمان تنظیم مقررات است که حکم پدر را از جنبه نظارتی بر اپراتورها دارد و به جای اینکه فرزند خود را که کار خطایی نکرده و صرفا کمی بازگوش بوده، نصیحت کند به گونه‌ای رفتار کرده که گویی فرزندش را قبول ندارد.

نکته دیگر اینکه ایرانسل و رایتل از جمله اپراتورهایی بوده‌اند که تحت حمایت 100 درصدی وزارت ارتباطات بوده‌اند و برای این ادعا همین کافی که مجوز نسل سوم (3G) را به این اپراتورها به صورت تجاری دادند و همراه اول همچنان دنبال مجوز تجاری است.

حال چه شده که وزارت ارتباطات با این همه حمایت از ایرانسل به یکباره پشت آن را خالی می‌کند، موضوعی است که همچنان پاسخی برای آن یافت نمی‌شود.