فرهنگی‌هنری 14:16 - 03 بهمن 1395
مصلح در نشست «تأملی بر وضع فلسفه در ایران»:
استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: فلسفه اسلامی و‌ آموزش فلسفه اسلامی چه در حوزه‌های علمیه و چه در دانشگاه باید به طور جدی مورد نقد قرار گیرد و اگر فلسفه به فهم زندگی مناسب و مناسبات آن کمک کند، می‌تواند بسیار مغتنم و مهم باشد.

فلسفه اسلامی باید به طور جدی‌تر در حوزه و دانشگاه مورد نقد قرار گیرد/ ضرورت پرسش دوباره اهل فلسفه از خود

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، علی‌اصغر مصلح استاد دانشگاه علامه طباطبایی در دومین سمینار «تأملی بر وضع فلسفه در ایران» که پیش از ظهر امروز (یکشنبه 3 بهمن) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، گفت: در ایران، اهل فلسفه اغلب مشغول کار خود هستند و از نسبت خود با شرایط عمومی‌تر حاکم بر زندگی و فرهنگ غافلند حتی اگر گاهی به مسائل ملموس اطراف خود می‌پردازند، چنان در قالب مفاهیم و اصطلاحات فلسفی می‌مانند که سخنشان دلالت‌های مفیدی برای تدبیر زندگی ندارد.

وی با بیان اینکه اهل فلسفه از خرد و عقل سخن می‌گویند، اما از وضع خرد حاکم بر زندگی خود غافلند، اظهار داشت: اهل فلسفه به چیستی و هستی «فلسفه»‌ و مراد و مقاصد آن پرداخته‌اند، اما کسی به نقش و وضع آن به عنوان یک رشته در کنار سایر رشته‌ها، در قالب علوم رایج نمی‌پردازد، در زمان معاصر که همه امور در ذیل برنامه‌های اقتصادی ـ اجتماعی تنظیم می‌شوند، رشته فلسفه و آنچه از آن برون می‌تراود، تابع شرایط دیگری است. اغلب اهل فلسفه بی‌توجه به این وضع به کار خود مشغولند و دور خود می‌چرخند.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه با نظر به آنچه اهل فلسفه بدان مشغولند، سه گونه فعالیت را می‌توان فلسفه نامید، عنوان کرد: نخست؛ فلسفه به مثابه علمی در کنار سایر علوم انسانی که به بخش‌های محدودی از امور و مناسبات می‌پردازد، آنچه که فلسفه‌های خاص یا تألیفی (فلسفه‌های مضاف) نامیده می‌شود، نمونه اینگونه فلسفه‌ورزی است. دوم؛ فلسفه به مثابه دانایی به ریشه‌های فرهنگ و مناسبات زندگی که خاستگاه آن پرسش‌های شکل گرفته در زندگی و کوشش برای یافتن ریشه‌ها است و کسانی که در این مسیر سیر می‌کنند، احتمالاً چشم‌اندازهایی برای درک کلان‌تر شرایط عالم معاصر فراهم کنند. سوم؛ فلسفه به مثابه دانایی به حقایق، ذاتیات و وجود و مانند آن که فلاسفه بزرگ کلاسیک نماینده آن هستند و به روایتی، اینگونه فلسفه به پایان رسیده است. 

وی ابراز داشت: در ایران گروه بزرگی از استادان و فارغ‌التحصیلان فلسفه، به فعالیت‌هایی با همین سه‌گونه جهت‌گیری مشغولند، اما اغلب از توضیح اساس و نقش و نتیجه فعالیت خود ناتوانند، در کلاس‌های درس، در مقالات و پژوهش‌های فلسفی مطالب با ارزشی مورد بحث و توجه قرار می‌گیرد، اما حاصل این فعالیت‌ها مشخص نیست، میزان تأثیر این فعالیت‌ها در تقویم خِرد قوم و دانایی منتشر در زندگی معلوم نیست تداوم این وضع، همراه با توسعه کمّی فلسفه‌خوان‌ها و محصولات فلسفی! باعث افزایش همهمه و تورم در نوشته‌ها و گفته‌هایی در ذیل عنوان فلسفه شده است. این وضع را با تعبیر پریشان حالی می‌توان توصیف کرد این پریشان حالی ریشه در شرایط عمومی فرهنگ دارد.

مصلح، گفت: با توجه به ریشه‌داری و قوت فلسفه نسبت به سایر رشته‌های علوم انسانی، فلسفه افضل و احق رشته‌هاست که از این موضوع پرسش کند و با خودآگاهی نسبت به این شرایط، به راه‌های  خروج از آن بیندیشد، شاید اگر فلسفه از وضع خود بپرسد و پریشانی فعلی را با زبانی ملموس مورد بحث قرار دهد، راه برای گفت‌وگو درباره وضع علم و دانایی و سپس خرد قوم در زندگی و فرهنگ ایرانی گشوده شود.

وی تصریح کرد: فرهنگ، حاصل کوشش آدمی برای رفع نیازها است و این سؤال مطرح می‌شود که چرا خردمندان از نیاز مردم نمی‌پرسند و به جای پرداختن به نیازهای ملموس و اولیه، سراغ نیازهای پیچیده می‌روند و این کار ادامه پیدا کرده است. 

استاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: امروز چه بخواهیم یا نخواهیم زندگی اقوام و جوامع براساس وضعی که در توسعه‌یافتگی دارند تعریف می‌شوند، حتی وضع دانشگاه، فلسفه تابع وضع توسعه است. مقصود از توسعه، خِرد توسعه است و به یک معنا درک زبان است و توجه به اینکه اگر ما توسعه نیافته باشیم، نشان‌دهنده خرد و بی‌توجهی به اقتضا زمان است. 

وی عنوان کرد: چرا اهل خرد بی‌توجه به چیزی هستند که اساس کوشش آنها را تعیین می‌کند، ْآیا خرد اداره زندگی خرد نیست؟ به نظر می‌رسد ما در شرایطی زندگی می‌کنیم که یک نوع پریشانی در خردی که زندگی را اداره می‌کند پدید آمده است، 

مصلح، تصریح کرد: بوی وابستگی به نفت در تمام زندگی ما از جمله پژوهش‌ها و کتاب‌های فلسفی ما می‌آید؛ یعنی آن آشفتگی که در خرد جمعی ما برای تدبیر زندگی وجود دارد، به وسیله نفت رفع می‌شود، در تمام امور احساس می‌شود. 

وی ادامه داد: طبق آمار سال 91 تنها در دانشگاه پیام نور بیش از 17 هزار نفر فلسفه می‌خوانند، شاید بگویم جوانانی هستند که علاقه به فلسفه دارند، اما آیا نهاد دانشگاه برای پاسخ به علاقه‌ها تأسیس شده است؟ و آیا این خودش نشانه پریشانی نیست؟ 

استاد دانشگاه علامه طباطبایی ابراز داشت: در فلسفه اسلامی، وضع از این هم وخیم‌تر است. فلسفه اسلامی و‌ آموزش فلسفه اسلامی چه در حوزه‌های علمیه و چه در دانشگاه باید به طور جدی مورد نقد قرار گیرد و اگر فلسفه به فهم زندگی مناسب و مناسبات آن کمک کند، می‌تواند بسیار مغتنم و مهم باشد. 

وی خاطرنشان کرد: شاید مهم‌ترین کوشش فلسفه اسلامی، بیان عقلی اندرونیات مسلمانان باشد، اما به نظر می‌رسد که مسلمانان زمان ما، مسلمانان دیگری هستند، اگر اینگونه باشد، کسانی که به فلسفه می‌پردازند، باید درنگ کنند که فلسفه اسلامی چیست؟ 

مصلح، گفت: فلسفه اسلامی مانند قبله‌نما است و فلسفه غربی شبیه قطب‌نما است؛ در فلسفه غربی، کوشش برای مفهوم‌سازی همه چیز است، اما فلسفه اسلامی، یک مقصود را دنبال می‌کند و امروز دیگر چنین مردمانی نمی‌بینیم. باید نسبت فلسفه با زمان، مشخص شود و بعد آن را در فلسفه اسلامی مورد توجه قرار دهیم.

وی در پایان اظهار داشت: اهل خرد و فلسفه باید پرسشی دوباره از مقاصد خودشان و از نسبت کار خویش با زندگی، فرهنگ و ساختاری که در آن به سر می‌برند، داشته باشند. فلسفه می‌توانند بپرسد نسبت من با زمانه و زبان قوم چیست؟ و اگر چنین شود، سایر علوم هم می‌توانند این قبیل پرسش‌ها را مطرح کنند. 


8698129
 
پربازدید ها
پر بحث ترین ها

مهمترین اخبار فرهنگی‌هنری

فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» ساعت بازدید از موزه‌ها، کاخ‌ها و محوطه‌های تاریخی به مناسبت شب‌های قدر کوتاه‌تر شد.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» در شب‌های قدر ماه مبارک رمضان، نمایشگاه قرآن تا ساعت ۲۲ پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» مهدی نقویان رئیس سیمافیلم درباره ساخت چند سریال مهم در سال ۱۴۰۳، سرانجام سریال الف ویژه مسعود جعفری‌جوزانی در تلویزیون، تغییر در نظام پخش و رونق ساخت سریال‌های طنز توضیحاتی داد.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» تلویزیون امروز فیلم‌های متفاوتی مانند «نیاز»، «دیپورت» و «شلیکی از میان دیوار» را راهی آنتن شبکه‌های سیما می‌کند.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» وزیر فرهنگ گفت: در برنامه‌ریزی‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، توجه به ایرانی‌گری ضروری است.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» ویژه برنامه «و خدایی که در این نزدیکی است» رادیو جوان برای شب‌های قدر به مدت پنج شب از حرم مطهر رضوی با حضور کارشناسان مذهبی و مداحان پخش می‌شود.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» پیامبر اکرم (ص) در روایتی به بندگانی اشاره می‌کنند که از رحمت الهی دور می‌شوند.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» یکی از سوالات و شبهاتی که ممکن است برای خیلی از افراد به وجود آید این است که آیا واقعاً اسلام دین آسانی است؟ که در این مطلب قصد داریم به آن اشاره کنیم.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» رئیس رسانه ملی با جمعی از شاعران و نویسندگان کشور دیدار کرد و توجه به اعتلای فرهنگ غنی ایران را در زمره رئوس برنامه‌های تحولی صداوسیما برشمرد.
فرهنگی‌هنری
«باشگاه خبرنگاران» هشتمین روز از نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم با بالاترین حجم از استقبال مردم نسبت به روز‌های گذشته مواجه بود و فعالیت بخش بین‌الملل نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به اتمام رسید.

مشاهده مهمترین خبرها در صدر رسانه‌ها

صفحه اصلی | درباره‌ما | تماس‌با‌ما | تبلیغات | حفظ حریم شخصی

تمامی اخبار بطور خودکار از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود و این سایت مسئولیتی در قبال محتوای اخبار ندارد

کلیه خدمات ارائه شده در این سایت دارای مجوز های لازم از مراجع مربوطه و تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد.

کلیه حقوق محفوظ است