معترضین مدعی هستند کد‌های خاص یا معاملات افراد خاص، در هفته‌های اخیر اوج گرفته و سرمایه‌گذاران را به بورس بی‌اعتماد کرده است. در این میان مدیرعامل بورس تهران می‌گوید هیچ کد خاصی در بورس وجود ندارد. به گزارش همشهری، همزمان با سقوط منحنی شاخص به کانال خطر، صدای اعتراض در تالار بورس بالا گرفت.

در هفته‌های اخیر از یک سو نزول شاخص بورس تداوم داشته و از سوی دیگر انجام معاملات ابهام آمیز برخی صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دولت و بعضی بانک‌ها و همچنین ماجراهای پیش آمده در عرضه اولیه سهام شرکت‌های پتروشیمی مبین و فولاد هرمزگان و همچنین نحوه فعالیت صندوق توسعه بازار سرمایه وابسته به سازمان بورس، شائبه غیرمنصفانه بودن معاملات بورس در هفته‌های اخیر را تقویت کرده است.

برخی معترضین مدعی هستند اطلاعات ارسالی شرکت‌ها به سازمان بورس با تأخیر زمانی از طریق مراجع رسمی (سایت کدال) منتشر می‌شود و همین موضوع رانت‌های اطلاعاتی گسترده‌ای را دراختیار برخی افراد قرار داده است. از چند روز پیش تعدادی از سرمایه‌گذاران و سهامداران حرفه‌ای با نگارش نامه‌ای خطاب به کمیسیون اصل90 مجلس مدعی شده‌اند؛ روند دستکاری قیمت‌ها در بورس و نشت اطلاعات نهانی به سمت برخی افراد خاص که تحت عنوان کد‌های خاص در بازار سهام فعال هستند، جو عمومی بازار سهام را به‌هم ریخته است.

آنها براساس برخی اطلاعات تأیید نشده مدعی هستند یک گروه سازمان یافته، اطلاعات کد‌های سهامداری برخی افراد را به نام سیگنال روزانه می‌فروشند و در اختیار فعالان بازار قرار می‌دهند. آنها مدعی هستند برخی افراد خاص با دسترسی به اطلاعات نهانی شرکت‌های بورس، قبل از بقیه سهامداران به خریدو فروش اقدام می‌کنند و به این ترتیب خود سود می‌برند و دیگران را دچار زیان می‌کنند. سهامداران منتقد با طرح چنین ادعاهایی خواستار تشکیل یک کمیته مستقل بازرسی برای نظارت بر معاملات بورس و فرابورس به‌صورت دائم شده‌اند. تاکنون این نامه به امضای 2هزار نفر از سهامداران رسیده است.

• سهامداران بی‌اعتماد شده‌اند

مرتضی عباداله یکی از منتقدین در گفت‌وگو با همشهری، با بیان اینکه 14سال است که به‌عنوان سهامدار در بورس فعالیت می‌کند درباره هدف سهامداران از نوشتن چنین نامه‌ای خطاب به کمیسیون اصل90 مجلس گفت: بحث اصلی ما پیگیری موضوع دستکاری در معاملات بورس است.

وی مدعی شد: در ماه‌های گذشته معاملاتی در بازار سهام انجام شده است که نشان می‌دهد برخی کد‌های خاص با دسترسی قبلی به اطلاعات خاص اقدام به خریدو فروش سهام کرده‌اند و سود‌های سرشاری از این طریق به‌دست آورده‌اند. مستنداتی نیز در این‌باره وجود دارد که اگر لازم باشد این مستندات را به مراجع قانونی ارائه می‌کنیم. او افزود: به‌طور مثال 20میلیون سهم از سهام یک بانک خصوصی به‌صورت توافقی به یک کد خاص اختصاص پیدا کرده و چند روز بعد همین میزان سهم توسط همان کد خاص فروخته شده و نکته جالب‌تر اینکه این میزان سهام به سبد یک صندوق بازنشستگی وابسته به یک وزارتخانه بزرگ دولتی منتقل شده است.

این فعال بازار سرمایه در ادامه خواستار انجام تحقیق و تفحص مجلس و پیگیری کمیسیون اصل90 درباره دسترسی کد‌های خاص به اطلاعات نهانی شد و تأکید کرد:صحبت اصلی ما این است که اطلاعات باید به‌طور کامل منتشر شود نه اینکه اطلاعات در دست افراد خاصی قرار بگیرد.

• چرا برخی اطلاعات با تأخیر منتشر می‌شود

مجتبی معتمدنیا یکی دیگر از امضا‌کنندگان نامه سهامداران به همشهری‌گفت: اعتراض اصلی سهامداران نبود شفافیت در بورس و اعتراض به دخالت‌های فراقانونی در بازار سرمایه است که به‌نظر می‌رسد بر بستر اطلاعات نهانی در بورس شکل می‌گیرد. او تأکید کرد:برخی از اطلاعاتی که روی سایت کدال قرار می‌گیرد با یک تأخیر 1.5روزه تا یک هفته‌ای منتشر می‌شود برای اینکه کارشناس سازمان بورس درباره این اطلاعات نظر دهد طبیعی است با وجود چنین تأخیری برای انتشار اطلاعات امکان استفاده فراقانونی از این اطلاعات به‌راحتی میسر می‌شود. او با بیان اینکه عده‌ای خاص به اطلاعات دسترسی مستقیم دارند و این موضوع منجر به ایجاد رانت از طریق کد‌های خاص شده است تأکید کرد:یکی دیگر از انتقاد‌های سهامداران وجود مشکل در هسته مرکزی معاملات است.

اختلال‌های موجود در هسته مرکزی معاملات بورس، موجب شده در عرضه‌های اولیه یک عده بتوانند سهام بخرند و یک عده دیگر نتوانند سهام بخرند این موضوع حتی به جو هیجانی بازار و ایجاد تلاطم در شاخص‌های بورس دامن زده است.

او در ادامه به نقش صندوق توسعه بازار به ایجاد تلاطم در بازارسهام اشاره کرد و گفت:سازمان بورس از طریق ایجاد صندوق توسعه بازار سرمایه، خود برخلاف ماهیت وجودی‌اش به‌عنوان نهاد ناظر بر بازار به یک بازارگردان و بازیگر بازار تبدیل شده است. درحالی‌که وظیفه سازمان بورس جلوگیری از دستکاری در معاملات بورس است. طبیعی است وقتی سازمان بورس ابزارهای بازارگردانی برای خود درست می‌کند زمینه بروز فساد را هم فراهم می‌کند.

• تولد کانون سهامداران بازار سرمایه

او در ادامه با اشاره دریافت مجوز نخستین تشکل مردم‌نهاد (NGO) در بازارسرمایه ایران گفت: از یک سال پیش در قالب هیأت مؤسس 21نفره مجوز فعالیت نخستین تشکل مردم نهاد سهامداران حقیقی را از وزارت کشور دریافت کردیم. برای آغاز فعالیت این تشکل سازمان بورس باید به‌طور رسمی با آن موافقت کند اما این سازمان هنوز با تاسیس این تشکل موافقت نکرده است.

• رئیس سازمان بورس هفته آینده به مجلس می‌رود

چنان که سهامداران حاضر در کمپین می‌گویند نامه سهامداران معترض خطاب به محمدعلی پورمختار رئیس کمیسون اصل90 مجلس نوشته شده است. بر همین اساس از رئیس کمیسیون اصل90 پرسیدیم آیا از محتوای نامه سهامداران مطلع است او گفت: هنوز این نامه به‌دست ما نرسیده است اما اگر سهامداران مطالب و مستنداتی داشته باشند حتما مورد بررسی قرار می‌گیرد. او در عین حال توضیح داد: قرار است هفته آینده محمد فطانت رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار برای ارائه توضیحات به کمیسیون اصل90 مجلس برود. بر همین اساس اگر ظرف همین هفته نامه سهامداران و مستندات آنها به‌دست ما برسد از رئیس سازمان بورس توضیح خواهیم خواست.

• مدیرعامل بورس تهران:هیچ کد خاصی در بورس وجود ندارد

برای اینکه از ماجرای کد‌های خاص در بورس باخبر شویم سراغ حسن قالیباف اصل، مدیرعامل بورس تهران رفتیم و از او پرسیدیم سهامداران می‌گویند وجود کد‌های خاص و دسترسی افراد خاص به اطلاعات نهانی جو عمومی بازار سهام را بر هم زده و به بی‌اعتمادی فزاینده سهامداران منجر شده است. قالیباف در این‌باره توضیح داد: من به‌طور قطع وجود کد‌های خاص اینچنینی را رد می‌کنم. بورس تهران و همچنین سازمان بورس معاملات سهام را به‌صورت دائمی رصد می‌کنند.

بنابراین تأکید می‌کنم این نوع کد‌های خاص در بازارسهام وجود ندارد. به قالیباف گفتیم، سهامداران مدعی هستند برخی آقازاده‌ها یا افرادی که احتمالا متعلق به خانواده‌های سیاسی خاصی هستند به اطلاعاتی دسترسی دارند که می‌توانند از طریق همین کد‌های خاص خیلی جلوتر از دیگران اقدام به خرید سهام در بورس کنند و عوامل نشت اطلاعات هم در بورس فعال هستند. او بازهم تأکید کرد و توضیح داد: معاملات بورس براساس سیستم معاملات و براساس رقابت انجام می‌شود.

بر معاملات بورس نظارت وجود دارد و امکان چنین چیزی نیست. از قالیباف پرسیدیم که آیا درست است که اطلاعات ارسالی شرکت‌های بورس با یک تأخیر 4روزه منتشر می‌شود؟ او گفت: بخش زیادی از اطلاعات در حال حاضر به‌صورت مستقیم از طریق سامانه کدال منتشر و به بازار منتقل می‌شود و اینطور نیست که همه اطلاعات با تأخیر منتشر شود.

• رئیس سازمان بورس: تخلفی در افشای اطلاعات نداریم

رئیس سازمان بورس هرگونه تخلفی در افشای اطلاعات بازار سهام را رد کرد. محمد فطانت در جمع خبرنگاران، درباره عملکرد نظارتی سازمان بورس گفت: فعالیت‌های سازمان بورس در قالب نظارت، در درجه اول مستند به قانون و مصوباتی است که در این‌باره ابلاغ شده است.

بنابراین هرگونه دخالت غیرمبتنی بر اصول و خارج از قانون و بخشنامه‌های سازمان را رد می‌کنیم و به‌هیچ‌وجه نمی‌پذیریم. او با بیان اینکه طبیعتاً تلاش شده منطق دستورالعمل‌ها در بازار حاکم شود و با تخلف‌ها و رویدادهای غیرقانونی برخورد شود، در پاسخ به این پرسش مبنی بر شائبه وجود تخلف در سازمان بورس، تأکید کرد: هرگز تخلفی در بحث انتشار اطلاعات شرکت‌ها و افشای آن وجود ندارد.

او در عین حال وعده داد: از ابتدای خردادماه، تمام اطلاعات شرکت‌ها به‌صورت مستقیم، بدون دخالت نظر کارشناسان سازمان بورس، به‌صورت مستقیم در بازار سهام منتشر خواهد شد. به شرکت‌های مشاوره هم این امکان داده می‌شود تا از طریق توکن، درباره هرکدام از اطلاعات منتشر شده به‌صورت آزاد و بدون هزینه، اعلام نظر کنند. فطانت درباره شائبه ریزش هدفمند شاخص بورس در روزهای اخیر توضیح داد: افت و خیز در بازار سهام تابع شرایط شرکت‌ها و بخش واقعی اقتصاد است. بنابراین آنچه در بازار رخ می‌دهد انعکاس عملکرد بخش واقعی اقتصاد است .