«انتشارات فنی ایران» این فرصت را فراهم کرده تا این جمع دوست‌دار محیط‌زیست از صبح تا عصرِ یک روز تابستانی را در دل طبیعت، در باغ ملی گیاه‌شناسی دور هم باشند.
«حمیدرضا کروبی»، بنیان‌گذار جایزه‌ی سپیدار ابراز امیدواری می‌کند که در آینده از میان این کودکان و نوجوانان، نویسندگانی سبز، رخ نشان دهند و به سهم خود در حفظ محیط‌زیست بکوشند.
«فریدون عموزاده‌خلیلی»، دبیر علمی جایزه‌ی سپیدار، برنامه را این‌طوری شروع می‌کند: «ما قول داده بودیم باشگاه سپیدار را به کمک شما تشکیل بدهیم و در زمینه‌ی هنر و ادبیات فعالیت کنیم. این اولین اردو در باشگاه سپیدار است. تفاوت این اردو با بقیه‌ی اردوها این است که هم آموزشی است هم تفریحی و قرار است به شما خوش بگذرد.»
کارگاه‌های ویژه‌ی داستان‌نویسی و گزارش‌نویسی با موضوع محیط‌زیست از مهم‌ترین برنامه‌های این اردو است.
- تنبل سه‌انگشتی پانتومیم می‌شود
«عطیه تک‌تهرانی»، کارشناس ارشد محیط‌زیست و پژوهشگر حوزه‌ی حیات‌وحش، در هردو کارگاه به‌عنوان کارشناس محیط‌زیست حضور دارد و به سؤال‌های علمی حاضران پاسخ می‌دهد. او برای رسیدن به یک تعریف واحد از محیط‌زیست می‌گوید: «محیط‌زیست تنها شامل اجزای زنده، مثل درخت و پرندگان نیست، اجزای غیرزنده مثل خانه و خیابان هم جزء محیط‌زیست‌اند.»
تک‌تهرانی به چند نوجوان سوژه می‌دهد تا پانتومیم بازی کنند و بچه‌ها حدس بزنند که چه چیزی مد نظر است. یکی از این سوژه‌ها «زباله‌ی‌تر» است:
«می‌دانید پوست موز که زباله‌ی تر محسوب می‌شود چه‌قدر طول می‌کشد تا تجزیه شود؟ سه تا چهار هفته. پاکت چیپس چه‌طور؟ 20 تا 50سال، بطری‌های آب‌معدنی هم بعد از 450سال تجزیه می‌شوند. یک میلیون سال طول می‌کشد که یک شیشه، جزیی از طبیعت شود.
حالا با توجه به این‌که فقط در تهران روزانه هشت‌هزار تن زباله تولید می‌شود، اگر در خانه، زباله‌های تر و خشک را جدا کنیم، چه‌قدر به طبیعت کمک کرده‌ایم؟! سوئد در این زمینه کشوری پیشگام است و سوئدی‌ها، 99درصد زباله‌هایشان را بازیافت می‌کنند و از آن انرژی گرمایی می‌گیرند. ما هم می‌توانیم به این‌جا برسیم.»
حسین «تنبل سه‌انگشتی» را بازی می‌کند. کارشناس محیط‌زیست اردو می‌گوید: «فرض کنید کسی از جنگل‌های آمازون یک تنبل سه‌انگشتی به خانه بیاورد، چه می‌شود؟ بیایید ببینیم یک حیوان خانگی چه ویژگی‌هایی دارد. اول نباید آن را از طبیعت گرفته شده باشد. ما اجازه نداریم حیوانی را از طبیعت به خانه بیاوریم.
دوم این‌که حیوانی را می‌توانید نگه دارید که در اسارت به‌دنیا آمده و در اسارت بتواند تولید مثل کند، پس سنجاب حیوان خانگی نیست. سوم نکته‌ی خطرناک، بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است. بیماری‌های سگ و گربه شناخته شده‌اند، اما مثلاً به‌طور کامل نمی‌دانیم میمون چه بیماری‌هایی را منتقل می‌کند.»
او درباره‌ی حیواناتی که از خارج کشور می آیند می‌گوید: «لاک‌پشت گوش‌قرمز از کشورهایی مثل چین وارد کشورمان شده. بسیار وحشی است و ممکن است از بزرگ‌کردنش خسته شویم و در طبیعت رهایش کنیم. می‌دانید با این‌کار چه بلایی سر طبیعت می‌آوریم؟ برای بقیه‌ی لاک‌پشت‌های کشور خودمان غذا کم می‌آید.»
او درباره‌ی حیواناتی که عیدنوروز به بازار می‌آیند می‌گوید: «حیوان‌های قاچاق مثل سمندر لرستان را نخرید که سخت در حال انقراض است. این‌ها دوزیست‌اند و در اسارت نمی‌توانند زندگی کنند.»
کارگاه داستان «نوید سیدعلیاکبر»
- قلنبه‌سلنبه ننویسیم!
«نوید سیدعلیاکبر»، نویسنده‌ی کودک‌و‌نوجوان درباره‌ی داستان می‌گوید: «به محیط‌زیست به‌عنوان موضوع انشا نگاه نکنید. به آن درگیری که با محیط داشته‌اید فکر کنید. محیط‌زیست این‌قدر گسترده است که همه حداقل یک دغدغه درباره‌اش دارند.»
سیدعلیاکبر درباره‌ی نوشتن هم توضیح می‌دهد: «قلنبه‌سلنبه ننویسید. حتماً دیده‌اید بچه‌ای که در تلویزیون مصاحبه می‌کند به‌صورت مصنوعی در جواب چرا نباید محیط را آلوده کنیم؟ می‌گوید چون نباید محیط را آلوده کنیم وگرنه ما آدم‌های بدی خواهیم بود!
این چیزها را از شما نمی‌خواهم، رها باشید و آن چیزی را بنویسید که خودتان فکر می‌کنید. نیاز نیست رسمی و غیر صمیمانه بنویسید. اگر می‌خواهید بد و بیراه بگویید یا داستان طنز خلق کنید، راحت بنویسید.
بهتر است درباره‌ی چیزی بنویسید که آن را می‌شناسید و درباره‌اش اطلاعات دارید. مثلاً نوشتن درباره گربه برای من راحت‌تر از کوالاست که تا حالا از نزدیک ندیده‌ام و عادت‌ها و ویژگی‌هایش را نمی‌دانم.»
بچه‌ها داستان‌هایشان را در فضای سبز می‌نویسند و برای جمع می‌خوانند و بقیه، نکات مثبت و منفی هرداستان را می‌گویند.
«مریم محمدخانی» در کارگاه گزارش‌نویسی/ عکس‌ها: سایت انتشارات فنی ایران
- دوستی با سوژه
«مریم محمدخانی»، دبیر تحریریه‌ی فصل‌نامه‌ی پژوهشنامه‌ی ادبیات کودک و نوجوان و معلم ادبیات کلاس هفتمی‌ها کارگاه دیگر را اداره می‌کند.
محمدخانی درباره‌ی تفاوت خبر با داستان می گوید، داستان براساس تخیل شکل می‌گیرد اما در خبر، صحت و درستی مهم است.
او انواع رسانه‌ها مثل تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی و روزنامه‌ها را نام می‌برد و به گزارش‌نویسی می‌رسد: «سوژه‌ی گزارش می‌تواند مکان باشد؛ مثل باغ ملی گیاه‌شناسی. می‌تواند شخص باشد، مثل فعالیت‌های یک فعال محیط‌زیست؛ یا اتفاقی خبری مثل تغییر اقلیم.»
عطیه تک‌تهرانی چند تیتر خبری می‌خواند و بچه‌ها حدس می‌زنند که جزئیات خبر چه بوده.
«خرس‌هایی که گیاه‌خوار شدند»
آمدن ماهی‌های سالمون به‌خاطر تغییرات اقلیمی دیر شده و خرس‌های قهوه‌ای مجبور شدند به جای ماهی به دامنه‌ها بروند و به گیاه خوردن عادت کنند.
«مگس‌های سفید با سم خودشان را برنزه می‌کنند»
مگس‌های سفید که معضل تابستانی تهران هستند و هیچ سمی روی آن‌ها تأثیر ندارد، بلکه آن‌ها با سم، خودشان را خوش‌رنگ می‌کنند.
«صادر‌شدن مجوز اکتشاف معدن در زیستگاه یوزپلنگ»
یوزپلنگ در مناطق کویری زندگی می‌کند که معدن‌خیز است. سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوزی صادر کرده که زیستگاه یوزپلنگ را از بین می برد.
در آخر مریم محمدخانی اهالی باشگاه سپیدار را دعوت می‌کند که در چند گروه فعالیت کنند و هرگروه یک موضوع انتخاب کنند و درباره‌اش بنویسند. بعد گزارش‌ها در میان جمع خوانده می‌شوند.
9433476
