به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، ایام عید نوروز که با آغاز فصل بهار، شکوفه زدن درختان و سرسبز شدن زمین مصادف است، بیشترین ایام تعطیلات عمومی و بهترین فرصت برای دید و بازدید میان مردم و سفرهای زیارتی و سیاحتی است. در همین راستا، حاکمیت و نهادهای دولتی وظیفه دارند زمینه­‌های اقتصادی، مادی و فرهنگی را برای مردم تأمین کنند، از این‌ رو آن‌ها تلاش می‌کنند با برنامه­‌هایی همچون پرداخت عیدی به کارمندان، برگزاری نمایشگاه‌های عرضه مستقیم پوشاک و خوراک، طرح امنیت جاده­ای و شهری، آماده‌سازی اماکن زیارتی، باستانی و تفریحی و ... زمینه را برای استفاده بهتر مردم از تعطیلات فراهم آورند، اما رسالت دولت فقط محدود به بسترسازی­‌های سخت‌افزاری و اقتصادی نیست؛ بلکه باید برنامه منسجم و هدفمندی نیز برای فرهنگ‌سازی داشته باشد تا ایام نوروز از این جهت نیز همراه با فرهنگ، ادب و اخلاق باشد.

این در حالی است که یکی از وظایف مهم دولت­‌ها، حفاظت از هویت فرهنگی، ارزش­‌های انسانی و میراث تاریخی یک ملت است که نقش مهمی در ساخت اجتماعی و همبستگی جمعی افراد جامعه دارد، فرهنگ و ارزش­‌های یک ملت روح اجتماعی است و هوایی است که افراد در فضای آن تنفس می‌کنند و عامل اصلی خودباوری، استقلال و عزت و عظمت جامعه است. به این دلیل، حاکمیت با استفاده از ابزارهای فرهنگی و نخبگان فرهنگ‌ساز و کنترل صحیح اجتماعی باید از فرهنگ و ارزش‌­های ملی و هویت‌بخش پاسداری کند و در گسترش و تعمیق آن بکوشد، زیرا نمی‌تواند به بهانه آزادی به آنارشیست فرهنگی و پلورالیسم روی آورد.

بنابراین توجه مسئولان به فرهنگ­‌ها و ارزش‌های اصیل جامعه ضروری است، چرا که مهم‌ترین سد راه نفوذ کشورهای بیگانه و بهترین سپر دفاعی در برابر جنگ نرم آن‌ها است.

*مهم‌ترین مظهر ستایش خداوند «نماز» است

از آنجایی که انقلاب اسلامی ایران بر بنیان­‌های فرهنگ اسلامی و ارزش­‌های الهی شکل گرفته است و مردم در سایه انقلاب تلاش دارند اسلام ناب محمدی(ص) زنده شود و بر جامعه و زندگی آنان ارزش­‌های فطری سایه افکند، به تبع آن به دنبال عزت و شرف، آزادی و استقلال، عدالت و سعادت، معیشت و معنویت و در یک کلمه به دنبال «زندگی توحیدی» هستند و بر پایه همین فرهنگ و ارزش­‌ها، نظام جمهوری اسلامی ایران را مستقر کردند، ارزش­‌های الهی و فرهنگ اسلامی، روح بهاری انسان ایرانی و فضای معطر جامعه اسلامی موجب نزول باران رحمت الهی، گسترش حیات و سرزندگی و همبستگی اجتماعی و استحکام قلوب انسان­ها می‌­شود، از این‌ رو به «عید نوروز» توجه دارند و همه‌ ساله آن را گرامی می­‌دارند و زیباترین سنت­ها همچون «صله­ رحم» را در آن اجرا می­‌کنند و پاکیزه‌ترین لباس‌ها و خوشمزه‌ترین غذاها، میوه­‌ها و شیرینی­‌ها را در آن مصرف می­‌کنند.

در فرهنگ اسلامی «عید» یک واژه مقدس است که برخی ایام سال به نام آن خوانده می‌شود و بر گرامیداشت آن سفارش فراوان شده است، در این فرهنگ، همواره اعیاد در پی نزول نعمتی مبارک و برکتی متعالی از جانب خداوند متعال شکل گرفته است، عید روز شادی مردم و جشن شکرگزاری از خداوند متعال و قرب به او است، با این وجود نوروز از آن جهت عید است که نعمت بزرگ خداوند، یعنی «بهار» بار دیگر سر رسیده و زمین دگرباره حیات یافته و شکوفه­‌ها سرزده و باران رحمت الهی جریان یافته است، نوروز، آغاز زندگی دوباره زمین و زمان به دست «مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهار» است.

در فرهنگ ایرانی و اسلامی ملت ایران، نوروز با شکرگزاری و سپاس و ستایش حضرت حق عجین و همراه بوده است و در لحظه تحویل سال همگان یک­ صدا و هم­دل خداوند متعال را این­گونه می­‌خوانند: «یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْابْصارْ یا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهارْ یا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْاحْوالْ حَوِّلْ حالَنا الی‏ احْسَنِ الْحال‏»؛ ای دگرگون‏ کننده دل­‌ها و چشم­‌ها، ای تدبیرکننده شب و روز، ای تغییر دهنده سال و سال­‌ها، حال ما را به بهترین حالات دگرگون ساز»؛ چنان‌ که حضرت امام خمینی(ره) فرمودند: «تمام قلوب و تمام ابصار و بصیر‌ت‌ها در دست خدای تبارک تعالی و ید قدرت او است، او است که تدبیر می‏‌کند جهان را، لیل و نهار را و او است که قلوب را متحول می‏‌کند و بصیرت‌ها را روشن می‏‌کند و او است که حالات انسان را متحول می‏‌کند».

در فرهنگ اسلامی و ایرانی ما، مهم‌ترین مظهر شکرگزاری و ستایش خداوند متعال «نماز» است. جایگاه و نقش نماز در قلب انسان مؤمن همچون جایگاه و نقش بهار در زمین و طبیعت است. نماز همچون بهار، انسان را از حجاب غفلت و زمستان گناه و ظلمت نجات می­‌دهد و باران رحمت الهی را در وجود آدمی جاری می­‌سازد و همه سیاهی­‌ها و ظلمات را می‌شوید و طراوتی دوباره به قلب آدمی می­‌دهد و شکوفه­‌های امید و نورانیت را می­‌رویاند. بنابراین به جهت اهمیت و جایگاه نماز در فرهنگ دینی، قرابت آن به بهار و جامع­‌ترین سنت اسلامی و ایرانی در شکرگزاری و ستایش حق، باید در رأس برنامه­‌های فرهنگی مسئولان در ایام عید نوروز و تعطیلات باشد و برای رونق آن و گسترش فرهنگ نماز در ایام نوروز تلاش جدی کنند تا نوروزی حقیقی و عیدی سرشار از شادابی روحی و معنوی را برای مردم ـ به خصوص جوانان ـ رقم زنند.

*رابطه فصول با نماز

حجت‌الاسلام هادی عجمی از کارشناسان مرکز تخصصی نماز در پاسخ به این سؤال که آیا میان رسیدن به حیات و نوروز قلب رابطه‌ای وجود دارد، این گونه می‌گوید: یک عامل بسیار مهم که سه فصل تابستان و زمستان و پاییز را از بین می‌برد، نماز است؛ چون نماز در زندگی، قلب، فکر و اندیشه ما تحول ایجاد خواهد کرد. حیات طیبه‌ای که همه انبیا برای آن آمده‌اند، با نماز ایجاد می‌شود، به محضر مبارک رسول الله عرضه داشتند: فلان جوان نماز می‌خواند، اما در کنار نماز کارهای خلافی هم از او سر می‌زند. حضرت(ص) فرمودند: «سرانجام، نماز او را از آن کارهای خلاف بازمی‌دارد»، همچنین نماز هر دو نوع گناه را از بین می‌برد و انسان را از گناهان بازمی‌دارد.

وی می‌افزاید: امام زین العابدین(ع) در مناجات تائبین به خدای منان عرضه می‌دارد: «خدایا! گناهان بر من لباس خواری پوشانده، و دوری از تو جامه درماندگی بر تنم پیچیده، و بزرگی‏ جنایتم دلم را میرانده است». گناه مرگ قلب را در پی دارد؛ اما نماز جلوی مرگ قلب را می‌گیرد و اگر مرده باشد، آن را احیا می‌کند و اگر نمرده باشد، حیاتش را استمرار می‌بخشد. در یکی از زیارت‌های حضرت ولی‌ّ‌الله الاعظم می‌خوانیم: «السَّلَامُ عَلَی رَبِیعِ الْأَنَامِ و َنَضْرَةِ الْأَیَّام‏»، توضیح آنکه هر چیزی بهاری دارد. بهار طبیعت، نوروز است، بهار قرآن ماه مبارک رمضان است، بهار عمر، جوانی است. بهار دل‌ها، حضرت ولی الله الاعظم است.

عجمی معتقد است: همان‌طور که بهار پیام‌آور تحول و دگرگونی است، حضرت ولی الله الاعظم نیز دگرگونی را در قلب ما ایجاد می‌کند. این یکی از ویژگی‌های زیبای حضرت(عج) است که نماز نیز در جایگاه خود این دگرگونی را ایجاد می‌کند، امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «کُلُّ یَوْمٍ لَایُعْصَی اللَّهُ فِیه ِفَهُوَ یَوْمُ عِید»؛ هر روزی که خدا نافرمانی نشود، آن روز عید است، نماز ما را از فحشا و منکر باز می‌دارد؛ پس با نماز هر روزمان عید می‌شود.

بنابراین یکی از زیبایی‌های فصل بهار و نوروز، طراوات و نشاط و شادابی طبیعت است. انسان وقتی شادابی طبیعت را می‌بیند، در وجود خود نیز احساس شادابی می‌کند. نماز بی‌نظیرترین شادابی و نشاط را برای ما به ارمغان می‌آورد؛ چنان‌که حضرت رسول الله(ص) وقت نماز که فرا می‌رسید، می‌فرمودند: «أَرِحْنَا یَا بِلَال‏»؛ یعنی نماز عامل و مایه نشاط و راحتی و آرامش و آسایش درون انسان محسوب می‌شود. امام سجاد(ع) نیز در مناجات المریدین عرضه می‌دارد: «وَ فِیم ُنَاجَاتِکَ رَوْحِی وَ رَاحَتِی» زیباترین مناجات نماز است، نماز جامع دعا، جامع مناجات، راز و نیاز و نجوا است، بنابریان با نماز، انسان به نشاط و شادابی می‌رسد.

بهار فصل اعتدال است، اتفاقاً خدای منان بشر را معتدل آفریده است: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی‏ أَحْسَنِ تَقْویمٍ»، طبیعت بشر اعتدال‌گرا است، با بندگی می‌توانیم به اعتدال برسیم و زیباترین عامل اعتدال، نماز است، با نماز از افراط و تفریط، نجات پیدا می‌کنیم و به برکت آن، در اخلاق، عقاید، عبادات، سبک و روش زندگی اعتدال پیدا می‌کنیم.