وب‌سایت دیجیاتو: شاید هیچ منبع انرژی که تاکنون کشف شده در حد و اندازه انرژی هسته ای خطرناک نباشد. ماجرای این انرژی نهفته عظیم به حدی اهمیت دارد که نیروگاه های هسته ای همیشه خارج از محیط های مسکونی و در حالت امنیتی بسیار شدیدی به سر می برند.



اما از زمانی که انرژی هسته ای به دایره علوم بشر اضافه شد فاجعه های متعددی رخ داد. از ساخت بمب اتمی و با خاک یکسان شدن چندین شهر ژاپن گرفته تا سونامی هایی که باز هم به جان ژاپنی ها افتاد و یکی از مراکز هسته ای این کشور را منهدم کرد.





به هیچ وجه نمی توان شرایط را پیش بینی کرد و نمی توان جلوی وقوع حوادث ناگوار را گرفت. وقتی که با ماده ای خطرناک سر و کار دارید، باید بدانید که خطر و ناامنی بخشی از ماجرا خواهد بود.



از همین رو به بررسی چند واقعه فاجعه برانگیز تاریخ می پردازیم و مروری می کنیم بر تاثیری که روی زندگی مردم گذاشتند.





کیشتیم؛ ۲۹ سپتامبر ۱۹۵۷



قبل



فاجعه کیشتیم برای همیشه سر به مهر باقی ماند، چرا که شوروی علاقه ای نداشت اسرار نظامی اش را با دیگران به اشتراک بگذارد.



در سال ۱۹۴۵، جمهوری شوروی، کارخانه فرآوری پلوتونیوم مایاک را در دهکده اوزیورسک در قسمت شرقی کوه های اورال بنا کرد. پس از اینکه جنگ جهانی دوم به پایان رسید، این کارخانه قرار بود تولیدات نظامی ارتش شوروی را انجام دهد و جایی بود که اولین بمب هسته ای شوروی در آن ساخته شد.





این کارخانه جایی بود که نقش مهمی در جنگ سرد بازی کرد و این منطقه را می توان یکی از معدود ناحیه های کره زمین دانست که خطرناک ترین تشعشعات هسته ای تاریخ را به خود دیده. زمانی که این اتفاق رخ داد، نام نزدیک ترین روستا روی این واقعه نهاده شده: کیشتیم.



چه رخ داد؟



از آنجایی که این نظام ارزش زیادی برای طبیعت قائل نبود و زباله های تولید شده، انبوه انبوه به رودخانه و دریاچه های اطراف ریخته می شد، بسیاری از زباله های خطرناک تر درون محفظه های نه چندان مطمئن نگهداری می شد.



دمای درون یک محفظه شروع به افزایش می کند و آب درون آن کم کم بخار می شود تا اینکه در نهایت، ۲۹ سپتامبر ۱۹۵۷، این محفظه منفجر می شود. گفته می شود قدرت انفجار آن با ۷۰ الی ۱۰۰ تن دینامیت برابری می کند.



در حالی که انفجار به خودی خود تکان دهنده و فاجعه بار بود، مواد پرتوزا به وسیله ابرها و بخارات تا نزدیک به ۳۰۰ مایل در مایاک پخش شدند.



بعد



با توجه به واکنش کند و مخفی شوروی در این زمینه، بسیار دشوار است که آمار دقیقی از کشته های آن انفجار ارائه داد اما گفته می شود تا ۵۵ نفر به خاطر سرطان ناشی از تشعشع جان خود را از دست دادند و ۶۶ نفر دیگر نیز که آلوده بودند جان سالم به در بردند.



۲۰ سال طول کشید تا غرب متوجه شود چه فاجعه ای درون اوزیورسک روی داده. زمانی که ژورس مدودف، فیزیکدان این کشور در مورد فاجعه هسته ای در سال ۱۹۷۶ نوشت، مردم تازه متوجه این واقعه شدند، شاید به همین علت است که همه ما فاجعه هسته ای را تنها با چرنوبیل می شناسیم. طی ۴۵ سال گذشته، ۴۰۰ هزار نفر در معرض پرتوهای مضر این ناحیه قرار گرفته اند.

---

تری مایل آیلند؛ ۲۸ مارس ۱۹۷۹



قبل



میان سال های ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۰، یک کارخانه تولید انرژی در تری مایل آیلند تاسیس گشت. تا فوریه ۱۹۷۸، دو رآکتور این پایگاه فعال شدند و بیش از یک سال این فعالیت تداوم داشت، تا اینکه در ۲۸ مارس ۱۹۷۹، بزرگ ترین فاجعه هسته ای تاریخ ایالات متحده رخ داد.



چه رخ داد؟



حوالی ۴ صبح روز حادثه، یک اشتباه مکانیکی یا الکتریکی، سبب شد تا پمپ های ورودی جریان آب به هسته رآکتور متوقف شوند. در نتیجه، هسته رآکتور به شدت داغ بود و کل سیستم برای مدتی خاموش شد.



در همین حال که فشار درون رآکتور بالا می رفت، اپراتورها لوله ای را به سمت آن باز کردند تا دوباره آب وارد رآکتور شود. زمانی که این فشار تنظیم شود، باید لوله ها بسته می شدند اما اپراتورها اشتباه دوم را مرتکب شدند و فشار ورودی آب را رها کردند.





یک سری از اشتباهات انسانی و غیر انسانی سبب شد تا رآکتور اول ذوب شود اما مخزن رآکتور هسته ای دوم، TMI-2 قادر به نگه داشتن میزان عظیمی از مواد رادیواکتیو بود. به هر حال، برخی از این مواد باید دو روز پیش تر خارج می شدند که همین عامل سبب شد تا تشعشعات به درون کارخانه راه یابد.



بعد





در حالی که تری مایل آیلند را بدترین اتفاق هسته ای آمریکا می خوانند اما میزان تشعشعاتی که به اطراف کارخانه راه یافت آنقدر ناچیز بود که مردم تاثیر آن را حس نکردند. هیچ مورد بیماری از این پرتوهای مضر گزارش نشد و در حالی که میزان ابتلا به سرطان در این منطقه بسیار بالا رفته، هیچ پژوهشی ارتباط آن با تشعشعات هسته ای را تایید نمی کند.

---

چرنوبیل؛ ۲۶ آپریل ۱۹۸۶



قبل





چرنوبیل خانه ۱۴ هزار انسان در آپریل ۱۹۸۶ بود و مردم در آن زمان چرنوبیل را صرفا به خاطر حضور یک کارخانه بزرگ هسته ای می شناختند. پیش از اینکه جمهوری شوروی این کارخانه ها را در سال ۱۹۷۷ راه اندازی کند، چرنوبیل تقریبا خالی از سکنه بود، منطقه ای که میزبان هزاران یهودی بود، یهودیانی که اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ میلادی قتل عام شدند.



شهر کوچک پریپیات که در کنار چرنوبیل قرار داشت، مخصوص کارکنان نیروگاه هسته ای بود و ۵۰ هزار نفر را در خود جای می داد، اما در تاریخ ۲۶ آپریل ۱۹۸۶ همه چیز تغییر کرد.



چه رخ داد؟



حوالی ۱:۲۳ دقیقه صبح، رآکتور شماره ۴ چرنوبیل به علت افزایش فشار و قدرت منفجر شد و ابر رادیو اکتیوی بر فراز شهر منتشر کرد. یک فاجعه تمام عیار که بدون شک قادر بود نه تنها جان انسان ها را بگیرد، بلکه نسل های بعدی را نیز دچار مشکل کند.





در حالی که تدابیر امنیتی قرار بود جلوی شیوع بیشتر را بگیرند، اما همه چیز نتیجه عکس داد و تشعشعات بیشتری در سرتاسر اوکراین، بلاروس و اروپای شرقی منتشر شد. به محض شروع آتش سوزی و انفجار، آتشنشان ها شروع به مبارزه کردند اما یک روز به طول انجامید تا اهالی چرنوبیل و پریپیات منازل خود را ترک کنند.



بعد



گفته می شود که مجموعا سه هزار نفر در جریان این حادثه جان خود را از دست دادند، برخی بلافاصه پس از انفجار و برخی به وسیله تشعشعات مضری که سال ها زندگی را به کام شان تلخ کرده بود. جالب اینجاست که پروفسور فرد متلر از دانشگاه نیو مکزیکو می گوید رقم کشته شدگان حداقل ۹ هزار نفر است.





اما آنچه که بدتر از کشته شدن انسان ها در اثر تشعشعات فوق العاده خطرناک بود، آن چیزی است که در تصویر بالا می بینید. نه تنها حیوانات بلکه انسان های بسیاری نیز تحت تاثیر جهش های ژنتیکی قرار گرفتند و فرزندانی متولد شدند که یا شباهتی به انسان نداشتند یا به نقصی خاص متولد می شدند.





نه تنها چرنوبیل و پریپیات، بلکه بیش از ۳۵۰ هزار نفر از اوکرایل، بلاروس و روسیه کنونی نیز مجبور به ترک خانه های شان بودند. چندی پس از این اتفاق، تابوت بتنی عظیمی روی رآکتور شماره ۴ قرار گرفت اما تا دسامبر سال ۲۰۰۰، این کارخانه به فعالیت خود ادامه می داد. یک بار دیگر در سال ۱۹۹۱، رآکتور شماره ۲ نیز آتش گرفت اما خاموش شدن به موقع آن، مانع از بروز فاجعه شد.

---

فوکوشیما دای ایچی؛ ۱۱ مارس ۲۰۱۱



قبل





فوکوشیما، پایتخت استانی با همین نام است و مرکز تجاری و اقتصادی مهمی در شمال ژاپن محسوب می شود. این شهر که تمامی فعالیت های انسانی در آن جریان داشت در ماه مارس سال ۲۰۱۱ یکی از بدترین فجایع طبیعی تاریخ را به خود دید و از یک شهر زنده و پویا به خرابه ای عظیم تبدیل شد.



چه رخ داد؟



حوالی ۲:۴۶ بعد از ظهر، زلزله ای با قدرت وحشت انگیز ۹ ریشتر، اقیانوسی که ۴۳ مایل با این کشور فاصله داشت را لرزاند و سونامی بسیار بزرگی را سبب شد. این سونامی بزرگ ترین سونامی تاریخ ژاپن بود و سبب خاموش شدن اتوماتیک رآکتورهای یک تا سه نیروگاه هسته ای فوکوشیما دای ایچی شد.



اگرچه همه چیز خاموش شده اما مواد پرتوزا پس از شکافت هسته ای، هنوز هم باید سرد شوند و این پروسه توسط ژنراتورهای اورژانسی زیر زمینی انجام می شد.





اگرچه همه تدابیر اندیشیده شده بود اما چه کسی فکرش را می کرد که یک موج قدرتمند ۱۵ متری از ساحل به دیوار ۱۰ متری رآکتور برخورد کند؟ نیروگاه های هسته ای مناطقی بسیار حساس هستند و زمانی که عاملی خارجی وارد آن شود دیگر فاجعه قریب الوقوع است.



بعد





بیش از ۱۵ هزار نفر در جریان زلزله و سونامی جان خود را از دست دادند اما تعداد افرادی که تحت تاثیر زباله های هسته ای قرار گرفتند بسیار کم بود. آبی که تمام سطح شهر را پوشانده بود به شستشوی شهر و از بین بردن اثر مواد پرتوزا کمک بسیار کرد، اگرچه بسیاری از این آب ها جمع آوری شدند و هیچ وقت به دریا بازنگشتند.



تا مدت ها، خوردن و آشامیدن آب و گیاهانی که در ناحیه کارخانه بودند ممنوع بود و هنوز هم تا شعاع ۲۰ کیلومتری، تردد در آن ناحیه خطرناک است. پس از سونامی و این فاجعه هسته ای، هیچ مشکلی در ارتباط با بیماری های خاص حاصل از تشعشعات گزارش نشد.