به گزارش خبرنگار ایرنا، گلیم که در کردی به آن (به ر) یا (به ره) می گویند یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند و یا دیگر چهارپایان اهلی بافته می شود، گلیم به شکل سنتی اش، معمولا برای پوشاندن زمین، دیوار و یا رواندازی برای حیوانات باربر استفاده می شود ولی امروزه به عنوان یک پوشش مدرن و تزیینی برای خانه های شهری نیز خریداری می شود.



گلیم در اکثر مناطق بافته می شود اما مرکز اصلی گلیم سنه شهر سنندج است که با آموزش های معاونت صنایع دستی استان این شیوه در اکثر شهرها و بسیاری از روستاهای استان بافت می گردد.



تاریخچه ابداع آن نامشخص است اما با توجه به ساختار آن و روش کار احتمال می رود قبل از ابداع قالی بافی و بعد از حصیر بافی شکل گرفته باشد، به احتمال زیاد قدمت آن به بیش از 4 تا 6 هزار سال قبل از میلاد بر می گردد.



گلیم کردستان از لحاظ بافت، رنگرزی، طرح و نقش، مواد اولیه و اندازه بسیار حائز اهمیت است.



در نقوش، بیشتر از نقوش کلاه فرنگ و لچک ترنج و سراسری و واگیره ای استفاده می شود ولی در طرح های گلیم، بافندگان از طرح ها و فرم های بسیار زیبا و ریز استفاده می کنند به نحوی که در هیچ کجای دنیا به این کیفیت اجرا نمی شود و بیشتر به همین دلیل در دنیا گلیم کردستان ممتاز است.



در استفاده از طرح ها بیشتر طرح های محلی مرسوم است اما استثناهایی مانند نقشه موسایی، نقشه جانوری و نقشه قفقاز وجود دارد.



از لحاظ مواد اولیه بهترین نوع پشم از لحاظ قطر و طول الیاف، میزان جعد پذیری، رنگ پذیری و سایش را برای فرش بافی در دنیا داریم و پشم گوسفندان مناطق کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی برای گلیم بافی و قالی بافی بسیار مناسب است.



طرح گل میرزا علی سنه ( این طرح از گوبلنی فرانسوی با نام آبوسن اقتباس شده است)، گل و گلدان، سه ترنج، طرح ماهی در هم (طرح ماهی دارای چندین نوع است)، طرح های بوته ای (در گلیم سنندج چند نوع بته جقه از قبیل جقه چارکی بافته می شود)، طرح میناخانی، طرح محرمات سنه، گل وکیلی، سنگ رودخانه، گل چای و گل چینی از جمله طرح های معروف گلیم سنه هستند که اندازه بیشتر این گلیم ها از شش متر مربع کمتر است.



گلیم نیز همانند دیگر دستبافت ها داری نیاز به دار قالی بافی (سر دار، زیر دار، راست روها، پیچ و مهره)، کوجی (گورد)، هاف (پشت گرد) و نیمکت دارد؛ اما در سنندج یک چوب دیگر در ابتدای بافت استفاده می شود که به «بن جیر» مشهور است و باعث سالم بودن ابتدای بافت می شود و از عیوبی همچون شمشیری شدن جلوگیری می کند، از دیگر ابزار گلیم بافی میتوان به دفه و سوکه و قیچی اشاره نمود.



چون در بافت گلیم به دلیل ریز بافی باید دقت و تمرکز بافنده زیاد باشد و با توجه به دستمزدها و نیز واسطه ها، بافنده تمایل زیادی برای بافت آن نشان نمی دهد، همچنین بافت گلیم سنه بیشتر با خامه دستریس ارزش و اهمیت خود را دارد لذا با توجه به سختی تهیه خامه دست ریس و نیز مشکل رنگرزی با رنگ گیاهی، بافت گلیم محدود شده است.



دستمزد کم بافندگان و همچنین مشکلات گمرکی از دیگر عواملی است که می توان در این زمینه عنوان کرد.



برای حفظ و احیای گلیم پیشنهاد می شود توسط افراد خبره وضع موجود گلیم سنندج مورد بررسی و کاوش قرار گیرد، همچنین انتخاب متخصص یا کارشناس فرش در مسئولیت های دولتی مرتبط با فرش در جهت اخذ تصمیمات کارشناسی برای این هنر امری ضروری است.



اجرای طرح های پژوهشی در ارتباط با گلیم، تهیه پکیچ های آموزشی در زمینه بافت، چله کشی، رنگرزی، طراحی و نقشه کشی و کارهای تکمیلی گلیم سنندج، ایجاد موزه فرش، ایجاد و امکان کارشناسی و گمرک فرش در استان کردستان، ایجاد زمینه انتقال سریع سلیقه بازار مصرف به تولید کننده و بافنده از مهمترین عواملی است که می تواند به حفظ و احیای گلیم کمک کند.ک/4



1904/7246