در همین ارتباط و برای اطلاع از نحوه ساماندهی آن که قرار است در قالب طرح موسوم به « اصالت کالا» انجام شود، با دکتر امیرحسین جمشیدی، مدیرکل نظارت بر فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو گفت‌وگو کرده‌ایم:

• خوشبختانه از ابتدای تیرماه، اجرای قانون اصالت کالاهای سلامت‌محور ابلاغ شده. ریشه این قانون از کجا نشأت گرفته است؟

ماده ۲۷ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز صراحتاً بیان می‌کند که هر شخص حقیقی یا حقوقی که اقدام به واردات و صادرات دارو، مکمل، ملزومات و تجهیزات پزشکی بدون انجام تشریفات قانونی کند به مجازات کالاهای قاچاق محکوم می‌شود.

نگهداری و حمل کالاهای قاچاق نیز احکامی مشابه ارتکاب به قاچاق دارد. مجازات این افراد نیز ذیل موضوع قاچاق کالاهای ممنوع، مشخص بوده و بنا بر ماده ۲۲ قانون نامبرده شده با توجه به ارزش کالا به تشخیص قاضی شامل جزای نقدی، حبس یا دیگر جرایم می‌شود.

• یکی از مواردی که شامل این قانون می‌شود، مکمل‌های دارویی و ورزشی است که همواره با چالش‌هایی همراه بوده. برای ساماندهی این محصولات چه برنامه‌ای دارید؟

توصیه اکید ما به استفاده از مکمل‌ها با مشورت پزشک و افراد متخصص است. در باب تجویز مکمل‌های ورزشی که توسط سازمان غذا و دارو بر چسب اصالت دریافت کرده است و از مبادی مجاز به فروش می‌رسد، مصرف خودسرانه مفهومی ندارد. فرد می‌بایست طبق یک برنامه رژیمی خاص زیرنظر متخصص یا کارشناس تغذیه، به مصرف آنها مبادرت ‌ورزد. همچنین توزیع مکمل‌های ورزشی توسط مربیان ورزشی هم غیرمجاز است و همانطور که بارها و بارها و به انحای مختلف متذکر شده‌ایم، مکمل‌هایی که از افراد یا فروشگاه‌های غیرمجاز تهیه می‌شوند عوارض خطرناکی دارند.

به همین سبب مربیان ورزشی و باشگاه‌های ورزشی هیچ‌گونه حقی برای خرید و توزیع مکمل‌های ورزشی ندارند، قاعدتاً در ارتباط با فرآورده‌هایی که عرضه آنها در خارج از سیستم داروخانه امکان‌پذیر باشد، احتمال قاچاق و تقلب وجود دارد. فرآورده‌هایی که در این حوزه به‌صورت اصولی وارد می‌شوند، از سوی شرکت‌های پخش توزیع شده و این شرکت‌ها هم مجاز نیستند این فرآورده‌ها را به جایی جز داروخانه بدهند و خود غیرمجاز بودن منشأ و سرفصل عوارض است.

• درباره تقلب در مکمل‌های تغذیه ورزشی موضوعات بسیاری مطرح می‌شود. دراین‌باره چه راهکاری دارید؟

پودرهای مکمل بدنسازی بدون مجوز اغلب در کشورهای مجاور و به‌صورت دست‌ساز تهیه می‌شوند و احتمال دارا بودن آرد و شیرخشک‌های تاریخ گذشته را در خود دارند. در رابطه با دارو و مکمل‌های تهیه شده از فروشگاه‌های غیرمجاز تحت عنوان فرآورده‌های چاق‌کننده و لاغر‌کننده هم مصرف کورتن در فرآورده‌های چاقی موجب افزایش فشار خون، افزایش قند خون، ایجاد آب مروارید و خشکی پوست می‌شود؛

همچنین مصرف آن سیستم ایمنی فرد را ضعیف کرده، در نهایت مستعد ابتلا به انواع عفونت‌ها خواهد شد. پودرهای چاق‌کننده غیرمجاز گاهی حاوی داروهای سرکوب‌کننده غذا نیز هستند. مصرف اینگونه پودرها عوارض جبران‌ناپذیری بر سیستم هورمونی بدن خواهد داشت.

همچنین محتوای اغلب فرآورده‌های چاق‌کننده و حتی لاغرکننده غیرمجاز، ضمن تحریک غده تیروئید موجب اختلال شدید در سیستم هورمونی فرد مصرف‌کننده می‌شود. این داروها عوارض جبران‌ناپذیری بر سیستم هورمونی فرد خواهند داشت. آنقدر که ممکن است منجر به عقیم شدن دائم، افزایش موهای زائد در بدن، افزایش ریسک سکته و پرخاشگری شدید در فرد ‌شوند.

• برای شناسایی این تقلب‌ها راهی وجود دارد؟ اصلاً می‌توان به پلمب و بسته‌بندی داروها و مکمل‌ها اعتماد کرد؟

امروزه با پیشرفت علم تقلب‌ها هم پیچیده شده‌اند و ممکن است فرد به‌صورت عادی قادر به شناسایی همه تقلب‌ها نباشد؛ پس بهترین راه اعتماد به سازمان‌های نظارتی است. معمولاً تخلفاتی که در زمینه مکمل‌های ورزشی رخ می‌دهد، زمانی است که فرآورده‌ای تقلبی بوده و یا از مبادی غیرمجاز وارد شده و یا محل عرضه آنها ممنوع باشد؛

برای مثال یک کالای رژیمی ورزشی باید از مسیرهای مجاز وارد شده و تمامی حقوق گمرکی را رعایت کرده و محصول مورد آزمایش و ثبت قرار گرفته باشد و سپس در محل مورد تأیید به فروش برسد. گاهی اوقات نیز شرایطی پیش می‌آید که این کالا با وجود اصل بودن و تهیه از شرکت‌های معتبر، خارج از مسیر قانونی وارد کشور می‌شود؛ در این مورد قاچاق صورت گرفته است.

گاهی نیز کالای مکمل از مبادی قانونی ورود پیدا می‌کند اما از روی فرآورده اصیل کپی‌برداری شده و برچسب قلابی روی آن درج می‌شود. این کالا هویت مشخصی نداردو معلوم نیست کجا ساخته شده است. در کشورهای همسایه یا انبارهای زیرزمینی در کشور خودمان؟ عرضه برخی از برندها هم با وجود اینکه ترکیبات و مسیرهای قانونی را دارا هستند، ممنوع است، پس فروش آنها نیز تخلف محسوب می‌شود.

• مزیت طرح اصالت کالا به سایر طرح‌هایی که با هدف مبارزه با قاچاق انجام می‌شده در چه چیزی است؟

با توجه به گستره مرزهای جغرافیایی همیشه ورود فرآورده‌های قاچاق به کشور به‌طور کامل کنترل نخواهد شد، چرا که مانند هر کالای دیگری بالاخره به کشور قاچاق می‌شود؛ طبیعی است که این مکمل‌ها هم در زمره کالاهای قاچاق قرار بگیرند، اما سازمان‌های بازرسی دست روی دست نمی‌گذارند و با جدیت بر قاچاق فرآورده‌های سلامت نظارت می‌کنند ولی آنچه باید مورد تأکید قرار گیرد، این مطلب است که مکمل ورزشی حتماً باید از داروخانه تهیه شود. با این سیاست می‌توان تفاوت مکمل مجاز و مکمل غیرمجاز را تشخیص داد.