علل استراتژیکی بسیاری وجود دارد که در پرتو آنها میتوان امنیت راهبردی ایران در میانه دولتهای ورشکسته منطقه و شرایط ناپایدار فزاینده امنیتی در جهان را دریافت که در یک تقسیمبندی کلی در 2محور ذیل قابل ارزیابی است.
- افزایش عمق استراتژیک
در نظام متعارض و متضاد بینالمللی و تلاقی و همپوشانی منافع و مصالح کشورها اگر چه اصل حاکمیت سرزمینی بر مرزهای جغرافیایی میزان ثبات پذیری کشورها را در تأمین امنیت داخلی جلوه گر میسازد، اما برخورداری از عمق استراتژیک تأمینکنندگی ضریب امنیتی و نفوذ اطلاعاتی را تعیین مینماید. این مسئله درخصوص امنیت پایدار ایران در بازه زمانی تحولات اخیر بیانگر حضور دفاعی پیشدستانه و اقدامات نظامی پیشگیرانه است.
حضور اطلاعاتی و امنیتی برای مقابله با موج فزاینده تروریسم فراتر از مرزها زمینه رصد تحرکات تروریستها و برخورد با آنها از مبدأ را فراهم آورده است. استقرار مستشاران نظامی ایران در عراق و سوریه یک شبکه اطلاعاتی پیشگیرانه کامل ایجاد کرده که از سویی شبکه دفاعی نظامیان آن کشورها برای مبارزه با تروریستها را انسجام بخشیده و از سوی دیگر به ایران امکان میدهد طراحیهای تروریستها را با سیستم گسترده اطلاعاتی شناسایی و عملیات نابودی آن را کیلومترها فراتر از مرزهای کشور انجام دهد.
وجود حدود 1500کیلومتر مرز مشترک بین ایران و عراق و نبود امنیت کافی برای پاسداری از مرزها توسط نیروهای عراقی سبب شده تا ایران مسئولیت حفاظت از مرز مشترک را نیز بر عهده گیرد. مرزبانی در امتداد سازماندهی نیروهای مردمی و ساماندهی لشکرهای زینبیون و فاطمیون در مواردی تحرکات نظامی ایران را نیز به همراه داشته است. بهرهگیری از هواپیماهای بدون سرنشین مهاجر4و ابابیل 3برای عملیات شناسایی و استفاده از جنگندههای اف 4و اف 14و سامانه سیستم موشکی نقطه زن سبب شده عمق استراتژیک ایران به کیلومترها فراتر از مرزهای مشترک برسد.
ابراهیم رحیمپور، معاون وزیر امور خارجه چندی پیش اعلام کرد که نیروهای ایرانی طی حملاتی هوایی ضرباتی به تروریستهای مستقر در «دیاله» در شرق عراق وارد آوردند که تروریستهای داعشی در آنجا مستقر هستند. این حملات هوایی ایران برای ایجاد منطقهای حایل بود که برای حفاظت از آن ضربات هوایی به تروریستها وارد شد.
فرمانده سپاه پاسداران نیز اعلام کرده بود: ایران آماده است بهطور مستقل امنیت مرز ایران و عراق را تأمین کند. شرط اصلی برای این کار وجود توافق دولت عراق در این رابطه است که مرزبانان ایران از حق انجام عملیات در عمق 30کیلومتری خاک عراق برخوردار شوند. منطقه 30کیلومتری در خاک عراق در امتداد مرز همان منطقه و کمربند حایل امنیتی بود که ایران برای انجام عملیات نظامی علیه داعش بهطور مستقل ایجاد کرد.
احمدرضا پوردستان، فرمانده سابق نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز تعیین خط قرمز 40کیلومتری در مرزها را بهعنوان مصوبه ستاد کل نیروهای مسلح برای مقابله با تهدیدات گروهکهای تکفیری مورد اشاره قرار داد و گفته بود اگر احساس کنیم نیروهای تکفیری قصد عبور از این خط را دارند، این حق را برای خود قائل هستیم که وارد میدان شده و به مقابله با آنها بپردازیم.
به گفته وی در سال 1393داعش در یک فاصله زمانی کوتاه خود را از استان الانبار در غرب عراق به استان دیالی که هم مرز استان کرمانشاه و ایلام است، رساند. از طرف دیگر به سعدیه و جلولا آمد و میخواست در گام بعدی تا خانقین که در 12کیلومتری مرز است، برسد که یگانهای نیروی زمینی با قدرت وارد عمل شدند. برای مقابله با این تهدید نیز 5تیپ عملیاتی وارد میدان شد و براساس مصوبه ستاد کل، شناساییها در آن سوی مرز شروع شد و ما آماده بودیم که اگر از خط 40کیلومتر گذشتند با اینها درگیر شویم و همه سازوکارها نیز برای یک درگیری سنگین فراهم بود.
به گفته پوردستان بالگردهای ایرانی بالای سر آنها حاضر بودند و عناصر اطلاعاتی تا نزدیکی آنها رفته و شناساییها را کامل کردند و مسیرها نیز با سامانههای موقعیتیاب ثبت شد تا درصورت نزدیکی، آنها را زیر باران سنگین توپخانه و آتشبار قرار دهیم که البته این مسائل خیلی رسانهای نشد، اما موجب شد تا داعش از این اقدام منصرف شود.
البته تهدید داعش و تروریستها تنها در مرزهایغربی متوقف نماند که این تهدیدات در شرق کشور نیز به واسطه حضور عناصر داعش در مرزهای افغانستان و پاکستان وجود دارد.
- اشراف اطلاعاتی فزاینده
اقدامات ایران در این سوی مرزها و در داخل قلمرو سرزمینی نیز بااقتدار ادامه داشته و راه را بر هرگونه تحرک ضدامنیتی و تروریستی بسته است، اما اطلاعات مربوط به این دستاوردها هنوز بهطور کامل منتشر نشده و شاید تا سالها نیز نشود. بخش کمتری از این مسئله به رازداری امنیتی و ملاحظات حفاظتی مربوط میشود و بخش بیشتر آن به ماتریس امنیتی بومی جمهوری اسلامی بر میگردد که بر بنیانهای چتر گسترده امنیتی بر پایههای اعتقادی و مردمی بنا نهاده شده است.
توانمندیهای امنیتی ایران مبتنی بر توان داخلی و قدرت بومی طی حدود 4دهه اخیر گسترده، پیچیده و چندلایه دنبال شده و موجبات کارایی فزاینده و اثربخش جامعه اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی در مواجهه با دشمنان قسم خورده شده است. شبکه در هم تنیده امنیتی در داخل و خارجهای مرزهای کشور سبب شده تا «ایران؛ قلب جهان» همچنان امن و ایمن باقی بماند. ایران امن محصول و برونداد یک فرایند به هم پیوسته، منسجم و مقتدر است که درخصوص گردآوری، به اشتراکگذاری و عملیاتی نمودن دادههای اطلاعاتی برای حل تحرکات و بحرانهای تروریستی مانعی فراروی خود نمیبیند.
پیوستگی و هم افزایی اطلاعاتی سبب شده تا معدود تروریستهایی گهگاه با هدف بیثباتسازی و ایجاد ناامنی از مرزها به عمد عبور داده شوند تا با رهگیری آنها، پدرخواندههای تروریست شناسایی شده و در تور امنیتی ایران گرفتار شوند.
مهر 1395سردار محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه جزئیاتی از درگیری با تروریستها در کرمانشاه ارائه داد که طی آن رزمندگان قرارگاه نجف یک تیم وابسته به ضدانقلاب و گروهکهای تروریستی را منهدم و ۱۲ تن از اشرار مسلح را به هلاکت رساندند. پیش از آن نیز یک تیم 3نفره از تروریستها در داخل شهر کرمانشاه طی یک درگیری منهدم شد. البته طی 70ماه اخیر چندین مرتبه گروهکهای تروریستی مختلف که همگی تحت حمایت کشورهای غربی و برخی کشورهای ماجراجوی منطقه قصد تجاوز به کشور را داشتند با اشراف اطلاعاتی ایران بدون دستیابی به اهداف پیشبینی شده و با دادن تلفات بسیار نابود شدهاند.
تیرماه 1395نیروهای سپاه پاسداران با شماری از عناصر گروهک تروریستی دمکرات در مهاباد درگیر شدند. پیش از آن نیز اعضای این گروهک با نیروهای سپاه در منطقه نالوس اشنویه درگیری ایجاد کرده بودند. درگیریهایی نیز با تروریستهای پژاک در سردشت و خوی طی سالجاری رخ داد. شروع درگیریها در شمال غرب کشور در حالی است که عملیات ضدتروریستی ایران در سال 1390پاکسازی این مناطق از وجود تروریستها را به همراه داشته بود، اما به گفته فرمانده نیروی زمینی سپاه برخی از کشورهای منطقه بار دیگر سودای ناامنی ایران را با دلارهای عربی دنبال میکنند.
علاوه بر این وزارت اطلاعات نیز چندین مرتبه از کشف و خنثیسازی تحرکات تروریستهای تکفیری در تهران و چند استان دیگر خبر داد. بمبگذاری در معابر و تجمعات و آلودهسازی آب و غذا در مناسبتهای مذهبی و انجام عملیاتهای انتحاری ازجمله اقدامات ناکام تروریستهای وارداتی بود که توسط جامعه اطلاعاتی ایران کشف و خنثی شد.
برآیند عمق استرتژیکی و اشراف اطلاعاتی موجبات یک ایران امن در جهان ناامن را فراهم آورده است.
8954862