خبر مرگ ملاعمر رهبر طالبان افغانستان و مالک اسحاق، فرمانده گروه لشکر جنگهوی پاکستان در یک روز، با خبر مرگ جلال‌الدین حقانی بنیانگذار گروه حقانی در افغانستان و پاکستان که دیروز اعلام شد، تکه‌های پازلی را کامل می‌کنند که از چند‌ماه پیش با مذاکرات میان دولت افغانستان با نمایندگان طالبان به میزبانی پاکستان و قطر شروع شد.
تغییر شرایط افغانستان بعد از خروج نظامیان خارجی، وضعیت جدید منطقه با ظهور داعش و گسترش ناامنی در طول مرزها در کنار یارگیری‌های جدید جهانی و منطقه‌ای، موقعیت طالبان و تأثیرگذاری‌اش بر وضعیت افغانستان و پاکستان را دچار تغییر کرد. همین تغییر را باید ریشه اخباری دانست که ظرف همین 3روز گذشته درباره طالبان و شبکه حقانی و دیگر گروه‌های افراطی افغانستان و پاکستان منتشر شده است.
بسیاری از رهبران افغانستان سال‌هاست که طالبان را ساخته سازمان اطلاعات درون ارتش پاکستان موسوم به آی‌اس‌آی می‌دانند. وقتی اسامه‌بن‌لادن در شهرک ابوت‌آباد در حومه پایتخت پاکستان و در حوزه استحفاظی ارتش این کشور در یک عملیات پرابهام توسط کماندوهای آمریکایی کشته شد، این گمانه‌زنی‌ها تقویت شد.
سال گذشته وقتی پاکستان از عملیات نظامی علیه گروه‌های تندرو مانند طالبان در مناطق مرزی و قبیله‌نشین خبر داد و طالبان به تلافی این عملیات با حمله به مدرسه فرزندان نظامیان پاکستان کشتار به راه انداخت، نخستین نشانه‌های فاصله گرفتن پاکستان از بازی با کارت طالبان بروز کرد. خبر مرگ ملاعمر که می‌گویند 3سال پیش بر اثر بیماری صورت گرفته و حالا خبر مرگ جلال‌الدین حقانی که او هم ظاهرا یک سال از مرگش می‌گذرد، در آستانه مهمترین دور مذاکرات دولت افغانستان و نمایندگان طالبان، از سوی منابع پاکستانی اعلام شده‌است.
پاکستان بعد از وارد شدن به مرحله درگیری نظامی با گروه‌های تندرو در داخل کشور، اکنون به‌دنبال کنترل میز مذاکره است. انتشار خبر حذف رهبران و فرماندهان طالبان و گروه حقانی و گروه‌های تندرویی چون لشکر جنگهوی، از یک سو این گروه‌ها را تضعیف می‌کند و از سوی دیگر زمینه را برای شکل دادن به موضع آنها و کنترلشان پای میز مذاکره فراهم می‌کند. پاکستان در ماه‌های اخیر با موضع‌گیری علنی علیه گروه‌های تندرو حتی از کنترل پول‌هایی خبر داد که از عربستان برای این گروه‌ها در پاکستان می‌رسد. موضع‌گیری‌ای که به‌صورت رسمی از سوی وزارت خارجه پاکستان اعلام شد و واکنش رسمی سعودی‌ها را هم به‌دنبال داشت.
شرایط وخیم اقتصادی پاکستان، محدود شدن کمک‌های مالی آمریکا به این کشور و حساس‌شدن جهان به حمایت‌های نظام‌مندی که از گروه‌های افراطی به‌طور کلی صورت می‌گیرد، در اخباری که این روزها از پاکستان درباره طالبان و دیگر گروه‌های افراطی مخابره می‌شود بی‌تأثیر نیستند. شاید گزینه‌های روی میز در این منطقه، دیگر فقط بمبگذاران انتحاری نباشند. نوری که به تاریکخانه حامیان گروه‌های افراطی تابانده شده، صف‌بندی میان میانه‌روها و تندروها را بیشتر از قبل روشن و شفاف می‌کند.
6843187
