نیما دهقان کارگردان تئاتر به بهانه کشتار بی‌رحمانه مردم غزه و بیاینه‌هایی که هنرمندان کشورمان علیه این اتفاق غیر انسانی صادر کرده‌اند، در گفت‌و‌گو با خبرنگار تئاتر خبرگزاری فارس اظهار داشت: چند وقتی است که مواجه شدم با ارگان‌ها و سازمان‌هایی که حرکت نمادین بسیار زیادی انجام می‌دهند و اینکه در افطاری‌هایشان بیانیه‌ای در خصوص غزه می‌دهند و هنرمندانی که در آن مراسم حضور دارند آن بیانیه را امضا می‌کنند. فی‌نفسه این حرکت خوب است ولی هنرمندان تئاتر صرفا به درد امضا کردن نمی‌خورند اگر مدیران فرهنگی ما، مدیران مهندسی فرهنگی باشند نمی‌گذارند با یک امضا ماجرا به اتمام برسد و در واقع وظیفه مدیریتی خود را توجیه کنند که ما هم نسبت به غزه واکنش نشان دادیم.

* مدیران بخواهند آثار موفقی درباره کشتار بی رحمانه مردم غزه تولید خواهد شد

وی با بیان اینکه مدیران بخواهند آثار موفقی در مورد سوژه‌ای همچون غزه رخ خواهد داد، گفت: تجربه من نشان داده که هر وقت مدیران از من خواستند (شما بگویید سفارش دادند) یکی از بهترین و شاخص‌ترین آثار خود را که در حوزه سفارش دهنده به طور مثال دفاع مقدس بود، تولید کردم. زمانی بوده که نازنینی مثل حسین مسافر آستانه خواست و پافشاری کرد تا نمایشی تولید کنم که خروجی آن شد نمایش «خنکای ختم خاطره» و چقدر لذت‌بخش و افتخار آمیز بود.

یک زمانی هم شد که من پیشنهاد دادم و از مدیران خواستم تا نمایشی را کار کنم و از من حمایت کنند و این پیشنهاد هیچ فرقی با «خنکای ختم خاطره» نداشت. متاسفم. وقتی پیشنهاد دهنده خودت باشی؛ بدترین اتفاقات کاری و زندگی‌ام را خود همین مدیران برایم بوجود می‌آورند و نتیجه آن شد نمایش «ترن»!

* مدیران فرهنگی کل بخش‌های کشور برنامه و استراتژی ندارند

کارگردان نمایش «کانال کمیل» با اشاره به اینکه متاسفانه مدیران فرهنگی کل بخش‌های کشور ما برنامه و استراتژی ندارند، بیان داشت: یعنی هم وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی،‌ حوزه هنوری، بنیاد روایت فتح و ... استراتژی منسجم سالیانه ندارند و کارهای تاریخ مصرف‌دار روزانه انجام می‌دهند. گویی هر روز با مسئله‌ای درگیرند و مجبورند آن مسئله را برطرف کنند و فرصتی برای برنامه‌ریزی پیدا نمی‌کنند. همین است که ناراحتم می‌کند. به خودم می‌گویم منی که اعتقاد دارم و خیلی از مردم را می‌بینم که می‌گویند خدا را شکر که رزمندگانی داشتیم که نگذاشتند زندگی ما به خطر بیافتد. این وقتی در جامعه اینقدر عیان است چرا باید من نسبت به آن بی‌تفاوت باشم؟

وی افزود: بعضی از مصاحبه‌های بعضی از دوستان را می‌بینم که می‌گویند هنرمندان نباید نسبت به این اتفاقات بی‌تفاوت باشند. خب من هم دوست دارم برای دفاع مقدس کار کنم ولی تجربه‌ام نشان داده که اگر بروم و به آنها (مدیران) پیشنهاد دهم فکر می‌کنند که باید در حق من پدری کنند و دخالت‌های سلیقه‌ای انجام دهند و همین باعث می‌شود که من نتوانم یک کار خوب بر روی صحنه ببرم و به این نقطه رسیده‌ام که متاسفانه تا مدیران نیایند و از من نخواهند و اصرار نکنند برای تولید یک اثر ارزشمند، نباید وارد بازی مدیران دلسوز مملکت بشوم.

* گاهی حمایت و محبت مدیران شکل دوستی خاله خرسه پیدا می‌کند

کارگردان نمایش «ترن» مشکل خود را نبود حمایت معنوی از سوی مدیران برای تولید نمایشی ارزشمند خواند و گفت: وقتی می‌گویم مدیران حمایت کنند منظورم حمایت مادی نیست، من حتی پیشنهاد می‌دهم که به آنها پول می‌دهم. مشکل من حمایت معنوی و حس انسان دوستانه است که گاهی اوقات محبت آنها شکل خاله خرسه برای من پیدا می‌کند. مدیران فرهنگی با من برخورد خاله خرسه می‌کنند زمانی که من به آنها پیشنهاد اجرای کار می‌دهم. وقتی می‌خواهند به من کمک کنند اگر مگسی روی سر من باشد با یک سنگ یک تُنی می خواهند آن مگس مزاحم را بکشند و نمی‌دانند که من را هم با آن مگس می‌کشند. همه اینها دلیل می‌شود گوشه‌ای بایستم و احساس کنم که وقتی نمی‌بینند تو را، نمی‌خواهند تو را، تو بهتر است از روش دیگر برنامه‌ریزی کنی و نگاه خودت را از زاویه دیگری وارد کنی. این هم واقعا دلیلش بی‌برنامه‌گی و بدون هدف بودن مدیران دلسوز فرهنگی است.

* یکی از استعدادهای مدیران فرهنگی کشور خوب شعار دادن است

تهیه‌کننده برنامه «مجله تئاتر» با بیان اینکه یکی از استعدادهای خوب مدیران فرهنگی ما این است که شعار خوب می‌دهند، گفت: رهبر معظم انقلاب امسال را با نام اقتصاد و فرهنگ نامگذاری کردند و مدیران این واژه فرهنگ را دائم در جملات خود تکرار می‌کنند و اسف بارتر اینکه در سرلوحه هر برنامه سالیانه مجموعه قرار می‌دهند، ولی یک بار نیامدند تحلیل کنند که ایشان گفتند فرهنگ، یعنی چه کمبودی حضرت آقا احساس کردند که من مدیر باید آن را برطرف کنم. اینها مسائل نگران‌کننده‌ای است.

* مدیران هنرمندان را درگیر مرداب کمبود بودجه و زیاد و کم شدن سانسور می‌کنند/ باید از این سطح خارج شویم

دهقان ادامه داد: دومین دلیل کار نکردنم این است که اکثر مدیران دلسوز فرهنگی، ما (هنرمندان) را درگیر کمبود بودجه و مسایل سخفیف مشکلات زیاد و کم شدن سانسور کردن می‌کنند؛ این یعنی ما در یک سطح (مرداب) مانده‌ایم و اجازه نمی‌دهند از این سطح نسبی که کارکردی ندارد خارج شویم.

کارگردان نمایش «دو متر در دو متر جنگ» گفت: مدیران بگویند که به کجای فرهنگ قرار است برسیم. ما را درگیر مسائل سخیف مثل کمبود بودجه، فضا باز شده، سانسور کم شده و ... نکنند. اینها مشکلات ما نیست. مشکلات ما اهدافی است که بواسطه آن می‌خواهیم در کنار جامعه باشیم. قرار است به جامعه کمک کنیم، قرار نیست بگوییم ما بیشتر از جامعه می‌فهمیم.

* خیلی خوب است آدم عاشقانه شعار دهد!

دهقان از طرحی نمایشی درباره موضوع مردم غزه و علاقه‌اش برای تولید یاد کرد و در ادامه گفت‌وگوی خود با فارس اظهار داشت: زمانی دوست دارم از غزه برای مردمم حرف بزنم که نشان دهم یک بچه‌ای در غزه با بچه‌ای در دفاع مقدس مواجه می‌شود. من دوست دارم این فضای تطبیقی را انجام دهم. دوست دارم بگویم امنیت و آرامش امروز جامعه ما مدیون آن آدم‌ها است. فکر کنید من شعار می‌دهم. بله، من دوست دارم شعار بدهم. خیلی خوب است آدم عاشقانه شعار دهد من نه جنگ را دیدم و نه از خانواده جانبازان و شهدا و ایثارگران هستم ولی احساس شخصی دارم که می‌گوید تو (نیما) تا چه حد می‌توانی نسبت به جامعه‌ات بی‌تفاوت باشی.

دهقان درباره مضمون این نمایش تصریح کرد: ماجرای دو کودک 7 ساله است که در دنیا و عالمی با یکدیگر بازی می‌کنند و قصه‌های زندگی‌شان را برای یکدیگر می‌گویند تا بخوابند. یکی از آنها بچه غزه و دیگری بچه پاوه است. این دو از تجربیات خود و آنچه دیدند به صورت کودکانه سخن می‌گویند. اما آنچه این دو برای هم تعریف می‌کنند قصه های تکان‌دهنده‌ای است و بدتر از این آن است که این دو بچه سالیان سال است که مرده‌اند و الان در بهشت در کنار هم هستند و دارند بازی می‌کنند.

می دانم و اعتقاد دارم به این حرفم. این حرف‌ها را هم نمی‌زنم که بگویند بیا کار کن. من یک نفرم. پنجاه نفر هنرمند دیگر وجود دارد که مدیران باید به آنها زنگ بزنند.

* جامعه هنری ما فقر اجتماعی دارد/ هر کسی دوست دارد به دیگری توهین می‌کند

کارگردان نمایش‌«کانال کمیل» با اشاره به اینکه فقر اجتماعی جامعه هنری کشورمان را فراگرفته است، اظهار داشت: معتقدم، امروز جامعه هنری ما بیشتر از اینکه فقر اقتصادی و سیاسی داشته باشیم، متاسفانه دچار فقر اجتماعی شدیم. ما به سمتی رفتیم که همگی تک نفره در حال تصمیم‌گیری هستیم و این فردیتی که هر کس در هر جایی برای خودش در حال حرف زدن است و به هر کسی دوست دارد توهین می‌کند و ... این برای جامعه هنری بد است و خروجی خوبی قطعا نخواهد داشت.

* مدیران فرهنگی کشور دلسوزند اما در برنامه‌ریزی کلان بی‌تدبیرند

همچنان می‌گویم این تقصیر مدیران فرهنگی است زیرا آمدند و جا انداختن که کار سفارشی باید پول خوب تزریق شود برخلاف این امر، کار سفارشی باید توسط مدیران به هنرمندان پیشنهاد داده شود و از هنرمندان خواهش کنند که در تولید اثر فرهنگی پیش قدم بشودند. توی اتاق خود نشینند و با یک بیانیه اعلام کنند که ما از آثار خوب حمایت می‌کنیم. به خدا کار سختی نیست به تک تک هنرمندان زنگ بزنند و از آنها خواهش بکنند که بیا؛ تو افتخار ملت ما هستی. اعتقاد دارم که مدیران فرهنگی در تمام بخش‌ واقعا آدم‌های دلسوزی هستند اما بی‌تدبیری در برنامه‌ریزی برنامه فرهنگی کلان کشور می‌کنند.

*مدیر عزیز تو مرا مشغول بی‌پولی نکن

وی در خصوص رسیدگی هنرمندان و فواید آن بر جامعه اشاره کرد و گفت: شما هر وقت حال یک هنرمند را خوب کنید، حال یک میلیون نفر از مردم را خوب کرده‌اید. جمعیت کشور ما 70 میلیون نفر است اگر حال 70 نویسنده را خوب کنید تا برای جامعه کند حال 70 میلیون مردم را خوب خواهید کرد. مدیر عزیز تو مرا مشغول به این نکن که پول داریم یا نداریم. مشکل سانسور کارت دارد یا ندارد، تو به من بگو تو برو جلو من پشتت مثل کوه خواهم بود. توقع نداشته باش من بیام به اتاق تو. من توقع دارم تو 10 بار از من خواهش کنی بعد من به اتاق تو بیایم.

دهقان خطاب به مدیران تئاتری اظهار داشت: تو فکر کن من آدم مغروری هستم و این توقع بی‌جایی خواهد بود. اشکالی ندارد اگر من موفق باشم تو ماندگار می‌شوی مدیر عزیز. تاریخ 30 ساله انقلاب ما اثبات می‌کند که کدام مدیر در ذهن هنرمندان خوب هستند و کدامشان منفور خواهند ماند. همه مدیران به نظر من دلسوزان انقلاب هستند اما در یک چیز ساده و کوچک یعنی نحوه برخورد با هنرمندان متفاوت هستند.

این کارگردان تئاتر به تجربه تولید «خنکای ختم خاطره» اشاره کرد و افزود: زمانی که «خنکای ختم خاطره» را کار کردم. نمایشنامه‌اش را در 22 روز نوشتم و کارگردانی کردیم. شاید اولین و آخرین نمایش زندگی‌ام بود. در این 22 روز اصلا به فکر بودجه، ممیزی و ... نبودم. هرگاه هم می‌خواستم وضعیت را بررسی کنم با آقای حسین مسافر آستانه (مدیرکل هنرهای نمایشی وقت) مواجه می‌شدم که می‌گفت تو کار خودت را انجام بده و کاری به مسائل دیگر نداشته باش. نمی‌خواهم از آقای مسافر تعریف کنم بلکه می‌خواهم بگویم این یک نوع الگو است. اگر کار خوبی شد به نفع هر دو ما بود و امثال چنین اتفاقات به نفع کشور است.

*آیا مسئولین نمایشی را درباره در جنگ سوریه، جنگ 33 روزه و ... به صورت خصوصی تولید کنند

کارگردان نمایش «لوله» در خصوص افطاری‌های پر زرق و برق گفت: چرا ما این همه افطاری و بریز و بپاش می‌کنیم و توسط هنرمندان بیانیه‌ای را به امضا می‌رسانیم. اما سؤال من این است که با کاغذ امضا شده ما هنرمندان چیکار می‌کنید؟! به چه کسی نشان می‌دهید؟! صادقانه بگویم من این کاغذ را در سطل زباله آشغال در کنار ارگانی دیدم. تنها کارکرد این امضاءها فقط و فقط شکل نمادین برای آن ارگان بود که نشان دهد به این ماجرا بی‌تفاوت نیست. سوال من از مسئولین این است که شده نمایشی را در حوزه دفاع مقدس، جنگ سوریه، جنگ 33 روزه و ... تولید کنیم و آن را در تهران به شکل خصوصی اجرا کنیم و در دیگر شهرهای کشور هم اجرا کنیم؟! آیا سازمان فرهنگ و ارتباطات بواسطه رایزن‌های خود در کل دنیا به اجرا برساند. واقعا برنامه‌ریزی کردیم؟. تنها درخواست و خواهش من این است که در حوزه فرهنگ  برای هنرمندان برنامه‌ریزی انجام دهید.

*اگر مدیران فرهنگی جلسه‌ای را با رهبر انقلاب داشته باشند همگی حرف‌های کلی از برنامه یکساله‌شان خواهند زد

کارگردان نمایش «خنکای ختم خاطره» با بیان اینکه ای کاش هنرمندان تئاتر نشست صمیمانه‌ای را با رهبر انقلاب برگزار می‌شد، خاطرنشان کرد: ای کاش مسولین و نهادهای مربوط به دفتر رهبری نشستی صمیمانه برای هنرمندان عرصه نمایشی (تئاتر و سینما) با رهبر انقلاب تدارک ببیند تا از نزدیک ایشان را از وضعیت این حوزه در جریان بگذاریم و بتوانیم از نظرات ایشان در این حوزه بهرمند شویم. با ترس و وسواس می‌گویم اما اگر رهبر انقلاب از مدیران فرهنگی بخواهند که برنامه‌های یک سالشان چه هست همه آنها حرف‌های کلی می‌زنند و نمی‌توانند هدف یکساله خود را بیان کنند. مطمئنم برای خودشان هم مشخص نیست. مطمئنم در پایان سال 93 مثل پایان سال 92 رهبری در پیام نوروزی خود می‌گویند ما در حماسه سیاسی موفق بودیم اما در حماسه اقتصادی نه؛ در خصوص حوزه فرهنگ هم در پیام نوروزی سال 94 خواهند گفت که در این حوزه کم کاری شده است.