به گزارش خبرنگار ادبیات و نشر ایسنا، در مراسم پایانی دوره‌های سیزدهم و چهاردهم جایزه مهرگان ادب، رمان «مردگان جزیره موریس» نوشته فرهاد کشوری از نشر زاوش برگزیده و رمان «گراف گربه» نوشته هادی تقی‌زاده از نشر روزنه به عنوان رمان تحسین‌شده معرفی شد. همچنین در بخش مجموعه داستان، «سمفونی قورباغه‌ها» نوشته کرم‌رضا تاج‌مهر (دریکوندی) از نشر قطره برگزیده شد و مجموعه داستان «نوروز آقای اسدی» نوشته محمد کلباسی از نشر چشمه و مجموعه داستان «آنها کم از ماهی‌ها نداشتند» نوشته شیوا مقانلو از نشر ثالث به عنوان مجموعه اول و دوم تحسین‌شده معرفی شدند. هیات داوران همچنین دو مجموعه داستان «امروز شنبه» نوشته یوسف انصاری از نشر افراز و «بوی قیر داغ» نوشته علی‌اکبر حیدری از نشر روزنه را شایسته تقدیر دانست. داوران این جایزه فتح‌الله بی‌نیاز،‌ علیرضا سیف‌الدینی و مهدی غبرایی بودند.

مراسم پایانی دوره‌های سیزدهم و چهاردهم (دوسالانه 1391-1390) جایزه مهرگان ادب 14 اسفندماه در محل کتاب‌فروشی و انتشارات کتاب‌سرا و تنها با حضور جمع معدودی از جمله هیأت داوران و برگزیدگان این دوره از جایزه برگزار شد.

در ابتدای این مراسم علیرضا زرگر - برگزارکننده جایزه مهرگان - به فعالیت 18 ماهه برای برگزاری این دوره از جایزه اشاره کرد و گفت: تنها در مرحله نهایی و ماقبل نهایی داوری‌ها شاهد بوده‌ام که داوران نزدیک به 16 ساعت بحث‌های اقناعی و تند و تیزی داشته‌اند و مجموعا 311 عنوان کتاب دیده شده است.

او افزود: دوست عزیزم آقای احمد پوری یکی از داوران دوره گذشته به دلیل مشغله زیاد و مشکلات شخصی از داوری مهرگان کنار رفتند ولی جناب مهندس فتح‌الله بی‌نیاز دبیر چند دوره گذشته مهرگان ادب به رغم کسالتی که داشتند به اصرار من و دیگر داوران مجددا به جمع داوران مهرگان ادب پیوستند.

زرگر همچنین به همکاری مهدی غبرایی و علیرضا سیف‌الدینی در هیأت داوران این دوره از جایزه مهرگان اشاره کرد و گفت: خانم محبوبه میرقدیری برنده دوره هفتم جایزه مهرگان که در اراک سکونت دارند نیز در مرحله مقدماتی به داوران مهرگان یاری رساندند.

او در ادامه گفت: بعضی اوقات از سوی مسوولان درباره حمایت از جوایز خصوصی حرف‌هایی زده می‌شود. ما حمایت دولتی نمی‌خواهیم ولی آمادگی نشان داده‌ایم که در چارچوب مقررات موجود فعالیت کنیم، ‌اما ظاهرا قانون و مقررات را برای گروهی نوشته‌اند و امر و نهی را برای گروهی دیگر. امیدوارم روزی برسد که مسوولان ما درباره جوایز خصوصی و تشکل‌های مدنی این رفتار دوگانه را کنار بگذارند.

زرگر سپس با اشاره به مسائل برگزاری جایزه‌های ادبی خصوصی، درباره جایزه مهرگان اظهار کرد: در این دوره از جایزه ما حامی مالی یا اسپانسر نداشتیم. سرجمع هزینه‌های این دوره جایزه حدود 10 میلیون تومان بوده که تماما توسط من و همسرم خانم سودابه سلگی تقبل شده است. مسائل مالی در جایزه مهرگان همیشه شفاف بوده و مجموعا رقم زیادی نیست. امیدوارم جایزه‌های دولتی نیز مبالغ هزینه‌شده برای برگزاری این جوایز را شفاف اعلام کنند.

او همچنین گفت: چون در جایزه مهرگان موضوع علم و محیط زیست نیز برگزیده دارد و در مناسبت رسمی امروز 14 اسفندماه روز درخت‌کاری است و زمان اهدای جایزه مهرگان محیط زیست نیز نزدیک است، دریغم آمد به این نکته اشاره نکنم که کار آلودگی هوای تهران از کاشت 100 درخت و 1000 نهال گذشته است و ترویج فرهنگ، حفظ و نگه‌داری از محیط زیست نیازمند چاره‌اندیشی دیگری است.

او اضافه کرد: لااقل ما تصمیم گرفته‌ایم که دوره بعدی جایزه مهرگان را در اعتراض به نبودن امکانات تنفسی، به جای شهر تهران در یکی از شهرهای شمالی برگزار کنیم.

برگزارکننده جایزه مهرگان ادب سپس به ناشرانی که به عرصه ادبیات داستانی آمده‌اند اشاره کرد و از تلاش‌های آن‌ها برای چاپ کتاب‌های نویسندگان جوان قدردانی کرد.

زرگر همچنین گفت: شایعات مربوط به تعطیل شدن جایزه مهرگان این آخرین بازمانده از دهه 70 را رد می‌کنم. از خاتمه کار چند جایزه قدیمی متأسفم و امیدوار به شروع دوباره آن‌ها هستم. ما در جایزه مهرگان همچنان به کار ادامه خواهیم داد و هم‌اکنون کار دوره‌های پانزدهم و شانزدهم جایزه آغاز شده اما پس از خاتمه نمایشگاه در اردیبهشت 94 کار داوری‌ها رسما آغاز می‌شود.

او در ادامه بیان کرد: با توجه به نوآوری‌ها و تحولاتی که در فضای مجازی رخ داده است و امکانات قابل توجه نشر الکترونیک، سازوکارهایی را پیش‌بینی کرده‌ایم که در آینده امکان بررسی و داوری ادبیات داستانی در حوزه زبان فارسی وجود داشته باشد و حقوق برابری برای همه نویسندگان پدید آید. در این مورد سال آینده اطلاع‌رسانی بیش‌تری خواهد شد.

در ادامه مراسم مهدی غبرایی بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان ادب دوره‌های سیزدهم و چهاردهم را خواند. در بخشی از این بیانیه آمده بود: هیأت داوران مهرگان ادب از میان 143 رمان، نوولت و داستان بلند که در سال‌های 1390 و 1391 در ایران منتشر شده است و همچنین از میان 168 مجموعه داستان کوتاه که در سال‌های مذکور انتشار یافته برگزیدگان نهایی این دوسالانه را برگزیده است.

در بخش دیگری از این بیانیه عنوان شده بود: هیأت داوران اشاره به این نکته را ضروری می‌داند که در این دوره نیز همچون سال‌های قبل تنگناها و محدودیت‌های قابل توجهی در راه انتشار ادبیات داستانی معاصر وجود داشته و بروز و ظهور سلیقه‌ها و دیدگاه‌های متفاوت و گاه متضاد هم، شرایط دشواری برای بعضی از نویسندگان پدید آورده است. بدون شک چنان که فضای حاکم بر ممیزی کتاب تغییر کند و محدودیت‌ها کاهش یابد می‌توان امیدوار بود که آثار درخشان‌تری چاپ و منتشر شود. در هر حال گزینش هیأت داوران محدود به بررسی آثار منتشرشده در طول دوره است.

در ادامه برگزیدگان این دوره از جایزه و دلایل برگزیده شدن آن‌ها اعلام شد و سپس علیرضا سیف‌الدینی یکی از داوران این دوره از جایزه در سخنانی درباره کیفیت آثار اظهار کرد: کیفیت آثار کاملا مأیوس‌کننده نیست مخصوصا داستان کوتاه که امیدوارکننده است و می‌تواند با داستان‌ کوتاه‌های کشورهای پیشرفته هم رقابت کند. چنان‌چه در حال حاضر تعدادی از داستان کوتاه‌های نویسندگان ایرانی ترجمه شده و به کشورهای آمریکایی و اروپایی راه پیدا کرده است. اما در مورد رمان کاستی‌هایی وجود دارد که به ساختار رمان برمی‌گردد و دانش و تسلط زیادی می‌طلبد.

او در بخش دیگری از سخنانش گفت: در طول این سال‌ها توجه به ادبیات عامه‌پسند بیش‌تر از ادبیات جدی بوده است. من با جوایز دیگر کاری ندارم اما ما در جایزه مهرگان سعی می‌کنیم به ادبیات جدی توجه کنیم؛ یعنی بخشی که چندان مورد توجه نیست. البته معتقدیم در کنار ادبیات جدی باید ادبیات عامه‌پسند هم باشد اما رقابت باید سالم باشد.

این نویسنده و مترجم گفت: تقویت ادبیات عامه‌پسند در مقابل ادبیات جدی مشکوک است و بنابراین باید هوشیار بود.

او همچنین اظهار کرد: کسانی که به ادبیات جدی و رشد فکری معتقدند باید خط و مرزشان را مشخص کنند. جایزه مهرگان هم خطش را که ادبیات جدی است تعریف کرده و همواره نگاهش به ادبیات جدی است.

در ادامه فتح‌الله بی‌نیاز از دیگر داوران جایزه در سخنانی گفت: تمامی عرصه‌ها مثل سیاست، اقتصاد و علم باخت دارند ولی عرصه فرهنگی باخت ندارد.

او اضافه کرد: در عرصه فرهنگی مسئله همیشه یا برد است یا برد بیش‌تر. الان شاهد هستیم که ترکیه در مسائل فرهنگی برد بیش‌تری دارد چون تلاش‌های زیادی در جهت ترجمه کتاب‌هایش به دیگر زبان‌ها انجام می‌دهد و این موضوع را حتی از طریق سفارتخانه‌ها دنبال می‌کند.

این نویسنده و منتقد ادبی همچنین گفت: به هر حال شاهد بیش‌تر شدن کشورهایی هستیم که جوایز ادبی را برگزار می‌کنند و همچنین شرکت‌هایی که تلاش‌های زیادی در جهت اسپانسرینگ جوایز دارند.

او افزود: خیلی از جوایز در کشورهای فرانسه و اسپانیا دولتی است اما دولت هیچ دخالتی در آن‌ها ندارد، ولی بدبختانه در این‌جا هر ساله تعداد جوایزمان مدام کم‌تر شده و دیگر اصلا نمودی ندارد.

او با بیان این‌که جایزه برای دادن مبلغی پول به نویسنده نیست بلکه برای ایجاد فضا در محله و شهر و کشور است، گفت: جوایز باعث تشویق خیلی‌ها به نوشتن می‌شود.

بی‌نیاز سپس ابراز امیدواری کرد برگزاری جوایز ادبی در کشور افزایش پیدا کند.

سپس مهدی غبرایی دیگر داور جایزه گفت: از طرفی برای برگزاری این دوره از جایزه خوشحال هستم و از طرفی غمگینم که جایزه‌ای که روزی با 700 نفر در یک سالن بزرگ برگزار می‌شد امروز تنها با 20 نفر برگزار می‌شود. امیدوارم روزی برسد که ما باز هم جایزه را به آن شکل برگزار کنیم.

این مترجم در ادامه به مشکلات برگزاری این جایزه با توجه به تنگناهای انتشار کتاب در ایران اشاره کرد و سپس برگزیدگان جوایز را برای اهدای تندیس و لوح فراخواند.

در این بخش فرهاد کشوری که به خاطر رمان «مردگان جزیره موریس» برگزیده بخش رمان شده بود پس از ابراز خوشحالی از برگزیده شدن در این جایزه در سخنانی گفت: با توجه به این‌که در کشور ما نویسندگان در تنگناهای زیادی هستند و در زمینه‌های مختلف مشکلات گوناگون دارند از جمله در هشت - نه سال گذشته وضعیت مجوزها بسیار سخت بوده بنابراین نوشتن در ایران شرایط خاصی دارد که در آن تنها نویسنده دخیل نیست.

او همچنین با ابراز تأسف از رسیدن تیراژ کتاب به 400 نسخه اظهار کرد: این برای کسانی که زندگی‌شان بر مبنای نوشتن و ترجمه می‌چرخد بسیار سخت است. با این حال خوشحالم کسانی علی‌رغم این شرایط هنوز کار می‌کنند. ما با این شرایط هنوز در حال کار کردن هستیم و اگر این کار را از ما بگیرند کاری برای ما در زندگی نمی‌ماند. نوشتن برای ما انگیزه‌ای در جهان است و برای ما پناهگاهی است که به ما تسکین می‌دهد.

همچنین کرم‌رضا تاج‌مهر (دریکوندی) در هنگام دریافت جایزه‌اش به مشکلات پیش روی انتشار کتاب «سمفونی قورباغه‌ها» اشاره کرد و گفت: این کتاب شش سال در وزارت انتشار منتشر مجوز نشر بود و نهایتا پس از حذف چهار داستان به چاپ رسید. کتاب حاضر تنها شش داستان دارد.

این نویسنده همچنین به مشکلات نویسندگان به‌خصوص جوانان علاقه‌مند به نویسندگی در شهرستان‌ها اشاره کرد و گفت: نویسندگان جوان شهرستانی کرم‌های ابریشمی هستند که فرصت خارج شدن از پیله را ندارند. خودِ من چندین‌بار در پیله خفه شده‌ام اما با سخت‌کوشی یا شانس توانسته‌ام از پیله خارج شوم.

شیوا مقانلو هم که برای مجموعه داستان «آن‌ها کم از ماهی‌ها نداشتند» لوح تقدیر گرفت، ویژگی جایزه مهرگان را به هیأت داوران و استمرار و خط سیر آن در سال‌های متمادی عنوان کرد.

او همچنین با اشاره به رشد کمی نویسندگان زن در ادبیات ایران گفت:‌ از رشد کمی نویسندگان زن در ایران خوشحال هستم و دیگر می‌توان این شائبه را رد کرد که امروز آثار نویسندگان زن بدون ارفاق بررسی می‌شود و به اثر آن‌ها توجه می‌شود.

انتهای پیام