مجید سلیمی‌بروجنی: سرانجام انتظارها به پایان رسید و نخستین هواپیمای نو خریداری شده از ایرباس در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست. به این ترتیب «هما» توانست از رهگذر اجرایی شدن برجام و فروپاشی ساختمان تحریم‌های خصمانه علیه ایران، نخستین هواپیمای صفر خود را به ناوگان هوایی کشور اضافه کند. این هواپیما چهارشنبه شب به طور رسمی در تولوز فرانسه به مقام‌های ایران تحویل شد و ساعت 14 و 45 دقیقه روز پنج‌شنبه، 23 دی‌ماه در فرودگاه مهر‌آباد به زمین نشست.

طی چند روز گذشته حاشیه‌های پیرامون این اتفاق، فراتر از حد انتظار بود و به یک کارزار سیاسی داغ تبدیل شد. منتقدان دولت، چند نقد به این قرارداد وارد می‌کنند. این دسته از افراد عقیده دارند به دلیل آن‌که این هواپیماها در فاصله چند ماه مانده به انتخابات تحویل داده شده، بنابراین با قصد و نیت انتخاباتی بوده است. نقد دیگر آنها این است که آخوندی، وزیر راه و شهرسازی برای فرار از استیضاح، این کار را انجام داده است. مهم‌ترین و عمده‌ترین تمرکز مخالفان اما چگونگی تامین منابع مالی این قرارداد است.

از سوی دیگر، دولت و طرفداران دولت با اشاره به شکسته شدن تحریم‌های 37 ساله صنعت هوایی، آن را یک پیروزی بزرگ می‌دانند و معتقد هستند که این انتقادها بیشتر سیاسی است تا اقتصادی. ورود این ایرباس به کشور می‌تواند یک خروجی مهم در سالگرد برجام و ضمانت‌نامه‌ای برای ادامه تعهدات برجام در آینده باشد.

به اعتقاد کارشناسان، فرود این هواپیما در باند فرودگاه مهرآباد، خود پیام‌هایی به همراه دارد که می‌توان آثار اقتصادی و غیراقتصادی آن را به طور مستقیم و غیرمستقیم بررسی کرد. اول این‌که یکی از مشکلات بزرگ روابط اقتصادی ما با دنیا مربوط به روابط بانکی است. با توجه به اجرای قرارداد ایرباس با تحویل نخستین هواپیما مشخص می‌شود که اولین گام برای رفع پالش نظام بانکی برداشته شده است.

پیش از این بانک‌های بزرگ و مهم دنیا برای همکاری با ایران هراس داشتند. این در حالی است که ورود ایرباس ای‌321 ایران‌هراسی را از این منظر تعدیل خواهد کرد، اما این اتفاق معمای دیگری را نیز حل خواهد کرد و آن، بحث بازگشت تحریم‌هاست. در واقع اجرای قرارداد ایرباس، اعتماد به نقس سایر شرکت‌های اروپایی را نیز افزایش خواهد داد.

کالای وارد شده به ایران، یک کالای بسیار گران‌قیمت است. ارزش این هواپیما در کاتالوگ ایرباس حدود 115 میلیون دلار است که به گفته مدیرعامل ایران‌ایر، با 50 درصد تخفیف خریداری شده است. بدین جهت خرید این کالای گران می‌تواند یک نقطه امید برای سرمایه‌گذاران خارجی در خصوص ادامه همکاری با ایران باشد.

نباید از یاد ببریم که ایرباس یک شرکت اروپایی و چند ملیتی است که با توجه به منفعت چند کشور اروپایی از این قرارداد، احتمال عدم اجرای قرارداد بسیار کاهش خواهد یافت. برخی تحلیلگران ورود اولین هواپیما به کشور که پیش از روی کار آمدن رسمی ترامپ روی داده را بهانه‌ای خوب برای شروع قرارداد و تداوم آن می‌دانند.

با توجه به شنیده‌ها که حاکی از ورود 2 فروند هواپیمای دیگر تا پایان امسال است، در صورت تحقق این وعده، می‌توان امیدوار بود که نه‌تنها قرارداد ایرباس با ایران ادامه خواهد یافت، بلکه ترامپ نیز به نوعی در قبال تهدیدات خود کوتاه خواهد آمد.

طبق گفته‌ها، قرارداد این شرکت چند ملیتی با ایران یک هفتم کل سفارش‌هایی است که ایرباس در سال 2016 میلادی انعقاد کرده است. هر چند قرارداد بوئینگ با ایران زودتر از ایرباس به نتیجه رسید و امضا شد، اما هواپیماساز اروپایی گوی رقابت را از آمریکایی‌ها بر و نخستین هواپیما را تنها پس از 20 روز از انعقاد قرارداد، تحویل ایران داد.

برخلاف تفسیر اشتباهی که برخی رسانه‌ها از دستورالعمل تازه اوفک کردند، قراردادهای خرید هواپیما حتی در صورت بازگشت تحریم احتمالی پابرجا می‌ماند و مشمول تحریم‌های جدید نمی‌شود.

مطابق قرارداد، ایرباس با عرضه قطعات مورد نیاز، پشتیبانی‌های فنی را به عمل خواهد آورد و قرار است اگر قطعه‌ای بسیار حساس باشد، با تحویل قطعه معیوب، قطعه جدید را از این شرکت تحویل بگیریم. تامین مالی توسط شرکت‌های بین‌المللی لیزینگ انجام می‌شود که برای قرارداد ایرباس‌ها شرایط این‌گونه است.

در صورت تامین مالی توسط ایرباس برای این قراردادها، بازپرداخت 10 ساله و در صورت تامین مالی توسط موسسات مالی دیگر، بازپرداخت 18ساله خواهد بود. ایرباس ای321 از نسل چهارم و جدیدترین هواپیمای موجود در جهان است و ایرانی‌ها پیش از این، آن را فقط در سفر با ایرلاین‌های خارجی تجربه کرده بودند.

ایرباس مذکور، نمونه بسیار خوبی است که از یک‌سو برای توسعه مسیرهای پرحجم مسافر ایران مناسب است و تلفیقی از پایین‌ترین هزینه عملیاتی و بالاترین استانداردهای راحتی مسافر را ارائه می‌دهد. همچنین به عنوان بزرگ‌ترین هواپیمای تک راهروی ایرباس به «هما» کمک می‌کند تا پاسخ‌گوی تقاضای در حال رشد سفر هوایی در داخل و خارج ایران باشد.

حسن روحانی در گفت‌وگوی اخیر تلویزیونی، با مردم در این باره گفته بود: این‌که ما هواپیما را از راه اجاره به شرط تملیک خریدیم و پولی بابت این هواپیماها قرار است پرداخت شود، در یک مدت 18ساله داده خواهد شد، به معنای آن است که دنیا به ایران، برجام و ادامه راهی که آغاز کردیم، اعتماد دارد.

35225