سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه پس از دیدار روز پنجشنبه‌خود با متیس که نخستین ارتباط مستقیم دوطرف از زمان ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید محسوب می‌شود گفت که با همتای آمریکایی خود توافق کرده تا فعلا در زمینه‌هایی که دو طرف دارای منافع مشترک هستند، گام بردارند. لاوروف گفت: «نمی توانیم همه مشکلات بین دو کشور را حل کنیم اما در جاهایی منافع‌ مشترکی داریم؛ ما باید در این حوزه‌ها پیش برویم.» وزیر خارجه روسیه گفت که تیلرسون در این نشست بار دیگر تأکید کرده که دولت جدید آمریکا برای عبور از «دوران روابط تیره دوجانبه» آمادگی دارد.

رکس تیلرسون هم گفت: «لاوروف و من نشستی سازنده داشتیم؛ ما درباره مسائل گوناگون در چارچوب منافع دوجانبه، گفت‌وگو کردیم.» تیلرسون هم همچون لاوروف گفت که دو طرف توافق کرده‌اند در شرایط کنونی روی حوزه‌هایی که منافع مشترک ایجاب می‌کند متمرکز شوند.

همزمان، کمی آن طرف‌تر در بروکسل و به دور از تعارفات دیپلماتیک، ژنرال متیس که در مقر ناتو سخنرانی می‌کرد در واکنش به درخواست همتای روس‌اش که خواستار بهبود روابط شده بود گفت که آمریکا آمادگی همکاری با مسکو را ندارد. سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، پیش از این گفته بود که مسکو «برای ازسرگیری همکاری‌ها با پنتاگون» آماده است. متیس در مقابل تأکید کرد که روس‌ها باید ابتدا پایبندی خود به قوانین بین‌المللی را نشان دهند،

سپس به‌دنبال همکاری با آمریکا باشند. اظهارات او فارغ از تأکید بر ریشه‌ای بودن اختلاف‌ها میان روسیه و آمریکا از یک ناهماهنگی و آشفتگی بی‌سابقه در سیاست خارجی واشنگتن حکایت دارد. درحالی‌که تیم ترامپ، همصدا با رئیس‌جمهور به‌دنبال بهبود رابطه با روسیه هستند، وزیر دفاع آمریکا چنین اتفاقی را ممکن نمی‌داند.

متیس با اشاره به لزوم پایبندی مسکو به قوانین بین‌المللی، بار دیگر تلاش داشت به موضوع جدایی شبه جزیره کریمه از اوکراین و پیوستن آن به روسیه اشاره کند. کریمه در اسفند 1392در یک همه پرسی از اوکراین جدا و با رأی موافق 96.8درصدی مردم، به روسیه ملحق شد. پس از پیوستن این منطقه به روسیه، آمریکا و اروپایی‌ها مسکو را تحریم کردند و روابط‌شان با روس‌ها را تا حد زیادی کاهش دادند.‌شان اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید، هفته گذشته گفت که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا انتظار دارد روسیه، کریمه را بازگرداند؛ خواسته‌ای که بلافاصله با واکنش منفی وزارت خارجه روسیه مواجه شد.

• شکاف از درون

طی روزهای گذشته همه نگاه‌ها به آلمان و حضور وزیر خارجه آمریکا در نشست 20کشور صنعتی جهان بود؛ موقعیتی که این امکان را می‌داد تا تیلرسون دست‌کم نخستین پرده از سیاست خارجی آمریکا را به نمایش بگذارد. دیدار لاوروف و تیلرسون نیز به‌خاطر حساسیت‌های زیادی که طی یک‌ماه حضور ترامپ در کاخ سفید در مورد ارتباط او و تیمش با مسکو ایجاد شده اهمیت داشت. مایکل فلین، مشاور امنیت ملی ترامپ، نخستین قربانی جنجال‌ها بر سر این ارتباط بود. او هفته گذشته به‌خاطر مذاکرات خارج از قاعده‌اش با سفیر روسیه در واشنگتن مجبور به استعفا شد.

این ماجرا به همینجا ختم نشد و دیروز دریادار بازنشسته رابرت هاروارد هم در میان ناباوری پیشنهاد ترامپ برای قبول پست مشاور امنیت ملی آمریکا را رد کرد. این نخستین بار است که یک ژنرال آمریکایی، پیشنهادی که از سوی رئیس‌جمهور در چنین سطحی مطرح می‌شود را رد می‌کند. روزنامه‌های فایننشال تایمز و واشنگتن پست و همچنین تلویزیون سی‌ان‌ان دیروز گزارش دادند که اختلاف نظر هاروارد و ترامپ در مورد تیم شورای امنیت ملی باعث شده که او این پست را قبول نکند. هاروارد به ترامپ گفته که قصد دارد اعضای تیم فلین را برکنار کند؛ موضوعی که با مخالفت دونالد ترامپ مواجه شده است.

هاروارد همچنین بر سر ادامه حضور استفان بنون در شورای امنیت ملی آمریکا با ترامپ به نتیجه نرسیده است. بنون استراتژیست ارشد کاخ سفید و یکی از افراطی‌ترین چهره‌های تیم ترامپ است. هفته گذشته ترامپ او را به عضویت شورای امنیت ملی در‌آورد.

این اقدام تاکنون بی‌سابقه بوده است. بنون در همین مدت کوتاه، تشکیلاتی موازی با عنوان «گروه ابتکارات استراتژیک» در شورای امنیت ملی به راه انداخته که گفته می‌شود جلوگیری از ادامه فعالیت آن از شروط اصلی هاروارد برای پذیرفتن پست مشاور امنیت ملی بوده است.

پیش از رد پیشنهاد ترامپ از سوی هاروارد و بعد از ضربه‌ای که ماجرای فلین به دونالد ترامپ وارد کرد، اندرو پازدر، گزینه پیشنهادی او برای تصدی پست وزارت کار هم انصراف داد. او پیش از برگزاری جلسه سنا برای بررسی صلاحیتش، این تصمیم را گرفت. گفته می‌شود پازدر حمایت لازم از سوی جمهوریخواهان برای تأیید صلاحیت را نداشته است.سردرگمی در سیاست خارجی آمریکا، این کشور را در میان متحدانش به بازیگری نامطمئن تبدیل کرده است. از سوی دیگر، آشفتگی در داخل، فضای تنش‌آلودی را در سیاست آمریکا رقم زده که تاکنون بی‌سابقه بوده است.