به گزارش خبرنگار مهر، سیاست خارجی هر کشور دارای اصول ثابت و متغیری است. اصول ثابت معمولا در طول زمان تغییر نمی کنند و تغییر در نظام سیاسی یک کشور، تغییر قطب بندی در نظام بین الملل و ... ممکن است اصول ثابت سیاست خارجی را تغییر دهند.

تغییر در اصول بنیادین به تغییر در پارادایم سیاست خارجی یک کشور نیز منجر می شود چرا که ابتنای پارادایم سیاست خارجی بر اساس همین اصول ثابت است. برخی معتقد هستند که نشانه هایی از تغییر پارادایمیک در سیاست خارجی آمریکا در قبال اسرائیل قابل مشاهده است. نکته البته این است که نشانه ها صرفا مشاهده می شوند و نه اینکه سیاست خارجی آمریکا در قبال اسرائیل تغییر کرده باشد.

 پروفسور "آرشین ادیب مقدم" استاد اندیشه جهانی و فلسفه های تطبیقی و رییس مرکز مطالعات ایران مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن در پاسخ به این سوال که آیا تغییرات پارادایمیک (بنیادین) در سیاست خارجی دولت باراک اوباما در قبال رژیم اسراییل مشهود است یا خیر گفت: در خصوص اتحاد آمریکا و اسراییل دو دیدگاه بنیادین تحلیلی وجود دارند. یکی دیدگاه چامسکی و طرفداران وی است که معتقد هستند اسراییل تامین کننده و تسهیل کننده منافع ملی آمریکا در جهان عرب و اسلام است. بر اساس این دیدگاه و دیدگاه های مشابه، اسراییل برای غرب به منزله ایستگاه ایست و بازرسی سفید پوستان است و امتداد سلطه استعماری غرب و مقهور کننده منطقه است.

وی در این خصوص افزود: دیدگاه دوم توسط استفان والت و جان مرشایمر و افراد دیگری ارائه شده اند. والت و مرشایمر بطور خاص معتقد هستند که اسراییل تعهد و مسئولیت سیاست خارجی آمریکا شده است و به نفع و صلاح آمریکا نیست که به تمامی خواسته های اسراییل تن دهد و بسیار وفادارانه در کنار آن بایستد.

استاد دانشگاه لندن تاکید کرد: از منظر (والت و مرشایمر) می توان برخی اقدامات را غیر منطقی و غیر اصولی دانست مثل حمایت های مالی لابی اسراییل مثل AIPAC از سناتورهای آمریکایی بطوریکه این امر باعث شده است تا این سناتورها نتوانند دیپلماسی متوازنی در قبال درگیری های فلسطین و اسراییل اتخاذ کنند.

باراک اوباما تغییرات ظریفی در سیاست آمریکا در قبال اسراییل آغاز کرده است

وی در ادامه تصریح کرد: یقینا در سال های اخیر دیدگاه برخی سیاستمداران در آمریکا و اروپا (از جمله باراک اوباما) و افکار عمومی در این خصوص رو به جلو حرکت کرده است هر چند سرعت آن بسیار کم است. برای باراک اوباما رها شدن کامل از دست اسراییل بسیار دشوار است و این به خاطر سلطه و حمایت های  AIPAC و دیگر لابی ها از سنا است. اما در عین حال وی تغییرات و دیدگاه های دقیق و ظریفی را در خصوص سیاست های آمریکا در قبال اسراییل بنا نهاده است.

ادیب مقدم تأکید کرد: من معتقد هستم که باراک اوباما نگران خشونت های اسرائیل در منطقه است زیرا او به عنوان یک سیاستمدار خواستار یک دیپلماسی محتاطانه تر و متوازن تر در قبال درگیری فلسطین و اسراییل است. امری که می تواند قدرت نرم آمریکا را در جهان اسلام تقویت کند و مشروعیت بیشتری به آن ببخشد. باراک اوباما کاملا متفاوت از جورج بوش است که حمایت تمام عیار از اسراییل داشت؛ سیاستی که توسط دولت های جمهوری خواه در آمریکا اجرا می شود.

وی تصریح کرد: باراک اوباما با دقت و احتیاط خودش را از حمایت تمام عیار و گسترده از اسراییل دور کرده است اما این تغییر هنوز پارادایمیک (بنیادین) نیست. هر چند تغییراتی ظریف و دقیق آغاز شده است.

ایران به علت قابل اعتماد بودن قدرتمندتر از گذشته در آینده منطقه ظاهر خواهد شد

ادیب مقدم در پاسخ به این سوال که آینده نظم امنیتی منطقه بعد از بحران های عراق و سوریه در میان مدت و دراز مدت چگونه خواهد بود و آیا شاهد اتحادها و ائتلاف های جدیدی خواهیم بود، گفت: همواره بر این معتقد بوده ام که دولت های عراق و سوریه از این ماجراها به سلامت عبور خواهند کرد و قدرت ایران در منطقه افزایش خواهد یافت زیرا ایران ثابت کرده است که در دوره های سختی و بحران متحد قابل اعتمادی است.

وی افزود: زمانی که بحران در سوریه و عراق فروکش کند اتحاد این کشورها با ایران مستحکم تر خواهد شد و این موجب خواهد شد تا فلسطینی ها روحیه جدید و تازه تری بگیرند.

وی درباره آینده سیاست های منطقه ای عربستان تصریح کرد:  سیاست های ماجراجویانه منطقه ای عربستان سعودی که بر پایه عصبیت و تعصب فارسی –عربی بوده است، در میان کشورهای عربی به حاشیه رانده خواهد شد. در دراز مدت هم فکر می کنم نزدیکی سیستماتیک آمریکا و ایران اجتناب ناپذیر خواهد بود.

وی درباره علت تمایل امریکا به سمت ایران گفت: آمریکا فهمیده است که ایران کلید بسیاری از مشکلات منطقه را در دست دارد و تنها کشوری است که در بروز بحران های منطقه ای به وعده ها و گفته های خود عمل می کند. از این رو عصبیت و تعصب عربی – فارسی ممکن است در آینده یک زاویه آمریکایی هم داشته باشد.

آرشین ادیب مقدم استاد مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن است. او همچنین استاد مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه لندن است. کتابهای "ایران در سیاست جهانی" و "فراتاریخ برخورد تمدنها" از جمله آثار او به شمار می‌روند.

------------------ 

گفتگو از پیمان یزدانی