بیکاری، طلسمی که مدت‌هاست اقتصاد شهرستان کاشمر با آن دست و پنجه نرم می‌کند؛ امروزه شاهد آن هستیم که آمار و ارقام رسمی حال و روز خوشی را برای اشتغال به عنوان مهمترین مطالبه و دغدغه جوانان نشان نمی‌دهد، این آمار زمانی تأمل‌برانگیز می‌شود که بدانیم سهم دانشگاهیان از جمعیت شاغل شهرستان فقط ۲۰ درصد است و ۸۰ درصد جمعیت شاغل را افراد بدون تحصیلات دانشگاهی تشکیل می‌دهند.
پیش از این والدین برای اطمینان خاطر شغلی فرزندان خود را به ادامه تحصیل در سطح عالی تشویق می‌نمودند زیرا بر این عقیده بودند که افراد با تحصیلات بالاتر شانس بیشتر و بهتری برای حضور در بازار کار دارند اما اکنون شاهدیم مهمترین معضل فعلی کشور در بخش اشتغال و بازار کار کابوس بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشور است که بعد از فراغت از تحصیل و آماده شدن برای ورود به عرصه کار و تولید با مشکلات جدی مواجه می‌شوند.
وجهه شغلی، مسئله‌ای که به بیکاری دامن می‌زند
دبیر معین اقتصادی کشت و صنعت صالح کاشمر در همین خصوص به ایسنا بیان کرد: اگر به شعار و حرف باشد اتفاقات خوبی می‌افتد ولی وقتی در میدان عمل قرار می‌گیریم می‌بینیم یک فوق لیسانس دام و طیور با گرایش تغذیه نمی‌تواند حتی یک روز ماندن در سالن مرغداری را تحمل کند.
مسعود رحیمی مقدم با بیان اینکه بسیاری از دانشگاهیان فاقد مهارت هستند، افزود: عدم مهارت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی معضلی ریشه‌ای است، اگر تأکید می‌شود که از دوره دوم متوسطه باید دانش آموزان مهارت را فرا بگیرند چون وقتی فرد از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شود در زمان کار کردن خجالت نکشد.
وی عنوان کرد: برخی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی برای کار کردن به ما مراجعه می‌کنند اما حاضر نیستند لباس کار بپوشند و فقط به دنبال پشت میز نشینی هستند، این افراد قبل از اینکه وارد دانشگاه شوند باید با محیط کار آشنا گردند.
این پیک موتوری، مهندس است
این جمله زیاد به گوش می‌خورد که مدرک تحصیلی این روزها به درد گذاشتن لب کوزه می‌خورد این را از شرح‌حال زندگی جعفر نعیمی از جوانان فارغ‌التحصیل دانشگاهی کاشمر جویا شدیم. او که سه سال است با مدرک لیسانس از دانشگاه کاشمر فارغ‌التحصیل شده بارها به دلیل قراردادهای موقت، حقوق پایین و عدم بیمه شغل تغییر داده و اکنون نیز به عنوان پیک موتوری مشغول فعالیت است.
وی به ایسنا مطرح کرد: بعد از فارغ التحصیلی‌ام با اینکه خیلی دوندگی کردم چون تخصصی نداشتم هیچ کاری پیدا نکردم، به برخی کارخانه‌ها هم که مراجعه نمودم همان ابتدا از رزومه کاری و مهارت سؤال می‌کردند که من نداشتم، اگر به عقب برگردم این‌قدر به درس اهمیت نمی‌دادم و حتماً یک مهارت و فن یاد می‌گرفتم تا اگر از درس به‌جایی نرسیدم بتوانم برای خودم کاری دست و پا کنم.
مهارت‌آموزی راهکار مبارزه با بیکاری
در همین زمینه رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت کاشمر به ایسنا عنوان کرد: با توجه به اینکه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بسیاری در منطقه داریم اما بخش اعظمی از آن‌ها مهارت لازم برای ورود به بازار کار را ندارند.
محمدرضا ملکی با تأکید بر اینکه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی باید مهارت‌های لازم را کسب کنند، افزود: در حال حاضر دلیل اصلی بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نه به دلیل فقدان شغل، بلکه در بسیاری زمینه‌ها نبود مهارت لازم است.
وی تصریح کرد: اگر چه با این ظرفیت و توانمندی که در تمام حوزه‌ها دیده می‌شود نباید در منطقه معضلی به نام بیکاری داشته باشیم اما اکنون به یکی از معضلات جدی تبدیل شده است.
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت کاشمر راهکار مبارزه با بیکاری را مهارت‌آموزی دانست و گفت: کسانی که از طریق مهارت‌آموزی مهارت‌های لازم را کسب می‌کنند روحیه کارآفرینی در آن‌ها ایجاد می‌شود.
ملکی اظهار کرد: بیشتر تحصیل‌کردگان به دلیل عدم گذراندن دوره‌های عملی و آموزش‌های مهارتی، توان ورود به بازار کار را ندارند و این ضعف به عدم اتصال بنگاه‌های اقتصادی و مراکز دانشگاهی با یکدیگر بر می‌گردد.
وی ادامه داد: بسیاری از جوانان به دلایلی چون تمایل به مدرک‌گرایی وارد دانشگاه می‌شوند و عملاً از آموختن مهارت‌های لازم دور ماندند، در صورتی که اگر دانشجویان در کنار تحصیلات دانشگاهی، مهارتی را کسب کنند به طور حتم بسیاری از مشکلات و معضلات بیکاری رفع می‌شود.
بیکاری فارغ‌التحصیلان زنان ۱۵ درصد بالاتر از مردان
در ادامه رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۴۰۰۰ دانشجو در مرکز آموزش عالی کاشمر، آزاد اسلامی کاشمر، پیام نور، جهاد دانشگاهی و دانشکده پرستاری مشغول به تحصیل هستند، گفت: به طور میانگین هر ساله ۲۵ تا ۳۰ درصد دانشجویان فارغ‌التحصیل می‌شوند.
هادی معماریان بیان کرد: وجود فرصت‌های شغلی بیشتر در شهرهای بزرگ موجب شده نرخ بیکاری دانشجویان در شهرهای کوچک بیشتر باشد، بر اساس بررسی انجام شده و صرفاً بر اساس فارغ‌التحصیلان ورودی ۹۳-۹۴ میانگین اشتغال فارغ‌التحصیلان در شهرستان ۵۰ درصد است.
وی تصریح کرد: اکثر افرادی که در کاشمر وارد دوره‌های تحصیلات تکمیلی می‌شوند بومی بوده و غالباً کارمندان بخش‌های دولتی یا خصوصی هستند که این وضعیت باعث بالا بودن آمار اشتغال فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی می‌شود.
رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر بیان کرد: نرخ اشتغال افراد بدون مدرک نسبت به دانش‌آموختگان دانشگاهی بیش از دو برابر است، در کاشمر و حومه فرصت‌های شغلی کارگری برای افراد بدون مدرک به خصوص در بخش کشاورزی زیاد بوده و دارندگان مدرک دانشگاهی کمتر به سراغ این فرصت‌ها می‌روند.
وی اظهار کرد: علیرغم اینکه در سه سال اخیر کارهای خوبی در وزارت علوم انجام شده اما هنوز سهم دانشگاهیان در حوزه صنعت و تولید کمتر از ۱۰ درصد است.
معماریان افزود: چون برنامه‌ریزی دولت برای اجرای سند جامع علمی کشور بسیار ضعیف است موجب شده میزان اشتغال در دانشجویان و نخبگان شهرستانی کمتر باشد.
وی گفت: هنوز دانشگاه‌ها ارتباط خوبی با بخش خصوصی ندارند در صورتی که بخش خصوصی می‌تواند شتاب دهنده اشتغال در مراکز دانشگاهی باشد.
رئیس مرکز آموزش عالی کاشمر ادامه داد: پذیرش دانشجو باید در دوره‌های تحصیلات تکمیلی به خصوص دوره دکترا هدفمند شده و بر اساس نیاز بازار و جامعه باشد.
وی عنوان کرد: دانشجویان فاقد مهارت لازم فقط باری بر دوش جامعه هستند، دانش‌آموخته دانشگاهی که مهارتی در دوره آموزش خود کسب نکرده اگر وارد بازار کسب و کار شود مجبور به آزمون و خطا خواهد بود که این مسئله هزینه‌های هنگفتی را به سیستم تحمیل می‌کند.
معماریان یادآور شد: البته این را نیز باید پذیرفت که بخشی از عدم یادگیری مهارت متوجه استادی می‌شود که خود مهارت کافی را ندارد و صرفاً قادر است تئوری مطالب را سر کلاس برای دانشجو تشریح کند به همین دلیل دانش‌آموخته فاقد مهارت مجبور به اشتغال در اموری خواهد شد که هیچ ارتباطی با مدرک تحصیلی او ندارد.
وی مطرح کرد: میزان اختلاف بیکاری بین دانشجویان دختر با پسر در کاشمر بستگی به نوع رشته دارد، در میانگین منطقه‌ای نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان زنان حدود ۱۵ درصد بالاتر از مردان است.
دانشجویان باید بدانند که اکتفا به آموزش‌های دانشگاهی، در هیچ برهه‌ای از زمان لزوماً تضمین کننده تصدی مشاغل مناسب نیست. به همین دلیل است که باید آموزش‌های موازی با آموزش‌های دانشگاهی مانند آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را به صورت جدی دنبال کنند تا در بازار کار و رقابت جذب در مشاغل موجود، حرفی برای گفتن داشته باشند.
انتهای پیام
