هفتادو دومین مجمع عمومی سازمان ملل، دو سوپر استار رسانه یی درجه یک با دو رویکرد متفاوت داشت.حسن روحانی رئیس جمهور ایران و دانلد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده.هر چند سخنان نا متعارف رئیس جمهور ایالات متحده ؛ به دلیل جنجالی که بر پا کرد توجه زیادی را به سوی خود جلب نمود، اما این رئیس جمهور ایران حسن روحانی بود که به برنده اصلی تورنمت نفس گیر سازمان ملل تبدیل شد.دیپلمات ارشد یک کشورآسیایی که دولت متبوعش عضو غیر دائم شورای امنیت است اما ترجیح می دهد هویتش افشا نشود، روز 5 شنبه گفت" در برابر نطق غیر متعارف آقای ترامپ، تنها چیزی که انتظار آن را نداشتیم واکنش عجیب حسن روحانی و خونسردی حیرت آور او بود.من به همکارانم وبرخی دیپلماتهای اماراتی گفتم روحانی بازی را برد".

باتوجه به شناختی که از آقای ترامپ وجود دارد، فکر میکنم از همان ابتدا نمی بایست تصور می کردیم او قرار است (نه صرفا به دلیل مسئله ایران) مواضع دیپلماتیکی متفاوتی در برابر بحران ها و چالش های بین المللی در پیش بگیرد.طی تقریبا یکسال گذشته و سپری شدن قریب به 9 ماه از ریاست جمهوری وی ، آیا برخورد مناسب تر و مواضع قابل دفاع تری از او دیده ایم!؟. البته پال رایان جمهوریخواه و رئیس کنگره ممکن است طبق معمول به غلط استدلال کند"آقای رئیس جمهور تازه کار است و باید به او فرصت داد!" اما او همفکرانش در واشنگتن به خوبی میدانند مشکل نه در تازه کار بودن آقای رئیس جمهور که بیشتر در ساختار های ذهنی و باورهای ایدئولوژیک او نهفته است که همه ازجمله ایالات متحده را با مشکل روبرو کرده است.چند سال پیش در شیکاگو، پشت یک اتومبیل موستانگ نوشته شده بود"اگر از رانندگی من خوشت نمی آید بزن کنار!". صورت توسعه یافته این منطق نوشتاری، با زبانی عریان تر معمولا و همواره از سوی آقای رئیس جمهور بیان می شود.آنگاه که مثلا می گوید "برای من معاهده زیست محیطی پاریس ویا تعهد و پایبندی ایران به توافق هسته یی که جامعه جهانی وهمه نهاد های تخصصی فنی و اطلاعاتی حتی ایالات متحده آن را تایید کرده اند، اهمیتی ندارند. من اصلا هیچ کس جز خودم را قبول ندارم!". بی جهت نیست روز 5 شنبه مجله تایم در فضای اول نسخه الکترونیکی خود نوشت"ترامپ به مراتب بیشتر از توافق هسته یی، باعث شرمندگی آمریکاست". آقای رایان؛این دیگر ربطی به تازه کار بودن یک سیاستمدار ندارد.سخنان آقای رئیس جمهور در سازمان ملل از این جنبه های ناخوشاید البته اتفاق جدیدی نبود.اما نحوه برخورد حیرت آور و خون سرد طرف اصلی مقابل او یعنی حسن روحانی رئیس جمهور ایران، بی شک ما را با رویکرد جدید و هیجان انگیزی در عرصه دیپلماسی روبرو کرده است.وقایع ۱۹ و۲۰ سپتامبر مجمع عمومی سازمان ملل به باور من، سر فصلی جدید وقابل تامل در دیپلماسی نوین ایران واز سوی ارشد ترین دیپلمات و سیاستمدار این کشور به شمار می رود.

تفاوت های اساس میان دو سر طیف یک موضوع مشترک دیپلماتیکی(توافق هسته یی)که دیگر چندان ربطی به طرفین اصلی ماجرا ندارد و یک موضوع بین المللی ست،امروز آنچنان عیان شده که هرگونه تلاش سیاسی و بین المللی برای معکوس جلوه دادن واقعیات چندان با موفقیت همراه نخواهد شد. قضاوت و موضع گیری های بسیاری از رهبران جهان و دیپلمات های مقیم نیویورک طی 4 روز گذشته به وضوح نشان می دهد برنده این زور آزمایی تمام عیار دیپلماتکی، ایران و حسن روحانی بوده. تا کنون هیچ سیاستمدار و دیپلماتی را ندیدم و سخنی از او نشنیدم که مواضع رئیس جمهور ترامپ را تایید ویا ایرادی از سخنان حسن روحانی گرفته باشد. البته تا آنجا که به بنیامین ناتانیاهو نخست وزیر اسرائیل مربوط می شود، موضع گیری های آقای ترامپ درست و منطقی ست و شاهد این درستی هم پنگوئن های قطب شمال ! هستند. احتمالا چند کشور عربی نیز تصورات مشابهی دارند. اما تردیدی وجود ندارد در آنچه که به ایران مربوط می شود، ما با واقعیات متکی به حقایق انکار ناپذیری روبرو شده ایم که از مرز تایید گذشته اند و به وضوح در مرحله تثبیت همکاری و توسعه مناسبات با ایران نوین قرارگرفته ایم.سخنان مهم رئیس جمهور روحانی در سازمان ملل، مواضعی رسمی و کاملا ایدئولوژیک تلقی میشوند که حاوی 3 نکته ساختاری مهم بود. نخست، از جنبه های فنی در مورد توافق هسته یی. دوم، از جنبه های دیپلماسی ،صلح و همکاری مشترک. سوم، از جنبه های فرهنگی ،تاریخی و اجتماعی جامعه ایرانی. واقعیت را قبول کنیم؛ تاثیر مثبت مواضع وسخنان رئیس جمهور ایران بر افکار عمومی و بدنه دیپلماسی بین المللی عمیق و انکار ناپذیر بود.تا آنجا که حتی آقای تیلرسون وزیر خارجه مجبور شد اذعان کند " بله خب! دیپلمات ها معمولا خوشبین هستند".برخی سیاستمداران غربی مانند دیپلمات های سوئدی و فرانسوی مقیم نیویورک می گویند"مواضع حسن روحانی و جواد ظریف، جنبه هیجان انگیزماجرهای هفته گذشته بود". یک دیپلمات ارشد فرانسوی می گوید" ایرانی ها متخصص صبر و حوصله هستند.مسلما اتفاقات هفته قبل و آن سخنان نامناسب آقای ترامپ، آنها را از میدان بیرون نخواهد کرد. این برای جامعه جهانی و اروپا که طرف اصلی و شریک ایران است، نکته بسیار مهمی تلقی می شود. matinmos@gmail.com