بدون حبوبات هم سخت نیست، می‌شود لبنیات و غلات را به جای آن گذاشت. بدون لبنیات هم ممکن است، باید از سبزیجات استفاده کرد. بدون سبزیجات هم می‌شود غذا درست کرد ولی وقتی آب آنقدر کم است که چاه‌ها خشک شده‌اند و زمین‌های کشاورزی از تشنگی ترک می‌خورند باید چه‌کار کرد؟

مناطقی در ایران که اقلیم مشابه دارند غذا‌های مشابه هم دارند. بخش بزرگی از شهر‌ها و روستا‌های ایران در اقلیم خشک حاشیه ‌بیابان قرار دارند و به همین دلیل می‌شود غذا‌های شبیه به هم را در استان‌های میانه کشور پیدا کرد. یکی از این ‌غذا‌ها از مواداولیه ساده‌ای درست می‌شود که در گذشته به‌سادگی قابل فراهم‌کردن بودند. برای پختن این غذا که به نام‌های ماست‌جوش و کشک‌جوش و... نامیده می‌شود باید اول پیازداغ و نعناع داغ درست کرد و بعد رب گوجه‌فرنگی و سبزیجات مختلف و در مرحله آخر هم ماست یا کشک را به آن اضافه کرد تا غذا آماده شود. غذایی مقوی که اگرچه سریع آماده می‌شود ولی فقیرانه نیست. با اضافه‌کردن مخلفات مفصلی مثل روغن زیتون، زردچوبه، زیره، سیر، تره، فلفل، گردو، تخم‌مرغ، بادمجان و... این غذا وعده مناسبی برای همه اعضای خانواده و مهمانان است.

در بعضی از مناطق که درآمد و سطح زندگی پایین است، از اجزای این غذا کم می‌شود. یعنی مخلفات حذف و چندماده اصلی شامل پیاز، روغن، رب گوجه‌فرنگی، ‌ماست، تخم‌مرغ، ادویه و نعنا باقی‌می‌ماند. وقتی سطح درآمد کمتر شد تخم‌مرغ و ادویه هم حذف می‌شود. موقعی که درآمد به حداقل خود رسید یک غذای ابتکاری دیگر شکل می‌گیرد که ترکیب پیازداغ و رب گوجه‌فرنگی و ماست است. کسانی که به مناطق محروم رفته‌اند نمونه‌های دیگری هم دیده‌اند که فقط از پیاز داغ درست شده است و البته کودکان گرسنه‌ای هم دیده می‌شوند که همان پیازداغ را به سرعت می‌خورند.

اهالی خیلی از روستاها تا قبل از این کم‌آبی قادر به کشاورزی بودند و می‌توانستند شرایط زندگی را فراهم کنند زیرا زمین‌ محصول می‌داد و زندگی با وجود کمبود‌هایش ادامه داشت اما خشکسالی چنان زمین را تشنه کرده که دیگر بهره‌گرفتن از آن ممکن نیست. این وقت‌ها رها‌کردن روستای اجدادی و مهاجرت به شهر هم دردی را درمان نمی‌کند. آنها که حاشیه‌نشین شهر می‌شوند و آنهایی که به امید سرسبزی دوباره روی زمین‌های خشک باقی می‌مانند هر دو گرفتار خشکسالی هستند.

خبرنگارانی که به مناطق محروم در روستا‌ها یا حاشیه شهر‌ها رفته‌اند و نیکوکارانی که برای کمک به نیازمندان تلاش می‌کنند این غذای آخر را دیده‌اند. ترکیب رب ترش و نمک رب و پیازداغ که با نان خورده می‌شود آخرین تلاش مادر‌ها برای سیرکردن شکم بچه‌هایشان است. برای اینکه زنده بمانند و امیدوار باشند به روزی که دوباره آب جاری و زمین سرسبز را ببینند و در خاکی که از تشنگی ترک‌خورده باز هم زندگی آغاز شود.