به گزارش خبرنگار دفتر منطقهای خبرگزاری فارس در دوشنبه، در تاریخ یکم مارس سال 2015 برابر با دهم اسفند 1393، تاجیکستان شاهد برگزاری انتخابات سراسری و رقابت 8 حزب سیاسی برای احراز کرسیهای پارلمان خواهد بود.
در بخش دوم به معرفی احزاب شرکت کننده در این انتخابات خواهیم پرداخت.
به گفته کمیسیون مرکزی انتخابات و همه پرسی تاجیکستان, مراحل ثبت نام نامزدهای 8 حزب خواهان مشارکت در انتخابات پارلمانی در تاریخ 15 ژانویه 25 دیماه آغاز شد و تا تاریخ 9 فوریه 20 بهمن ادامه داشت که در این مدت از حزب «خلق دموکرات تاجیکستان» 28 نفر, حزب «نهضت اسلامی تاجیکستان» 27 نفر, حزب «کمونیست» تاجیکستان 7 نفر, حزب «سوسیال تاجیکستان» 6 نفر, حزب «کشاورزی» تاجیکستان 13 نفر, حزب «دموکرات تاجیکستان» 4 نفر, حزب «اصلاحات اقتصادی» تاجیکستان 6 نفر و حزب «سوسیال دموکرات» تاجیکستان 22 نفر تحت عنوان نامزد از حوزه عمومی وارد میدان انتخاباتی میشوند که در این بخش به ترتیب اهمیت به معرفی اجمالی این احزاب خواهیم پرداخت.
حزب دموکراتیک خلق
حزب حاکم خلق دموکرات که رهبری آن را امامعلی رحمان بر عهده دارد، در سال 1994 تأسیس یافت و تا سال 1997 «حزب خلق تاجیکستان» نام داشت. بخش اعظمی از اعضای این حزب مقامهای حزب کمونیست سابق و منصبدارانی هستند که پس از فروپاشی شوروی و کمرنگ شدن نفوذ کمونیسم به این حزب پیوستهاند. نمایندگان این حزب در پارلمان فعلی تاجیکستان از 63 کرسی پارلمان اکثریت را دارند. مجالس محلی این کشور نیز عمدتا از جمله نمایندگان این حزب هستند. در حال حاضر، تنها حزب حاکم خلق دموکرات تاجیکستان به ریاست رحمان در پارلمان فراکسیون خود را دارد و تعداد اعضایش را بیش از 200 هزار نفر اعلام کردهاند و در 27 جولای 2011، جناح جوانان این حزب با نام «سازندگان وطن» ایجاد شد.
حزب دموکرات خلق تاجیکستان با احزاب حاکم روسیه (حزب روسیه واحد)، آذربایجان (حزب آذربایجان جدید)، چین (حزب کمونیست چین)، اوکراین (حزب مناطق اوکراین) و ارمنستان (حزب جمهوریخواه ارمنستان) قزاقستان ارتباط و همکاری دارد.
طبق نظر تحلیلگران، در انتخابات قریبالوقوع پارلمانی تاجیکستان نیز تناسب کرسیهای پارلمانی دستخوش تغییر جدی نخواهد شد و حزب دموکرات خلق بر کنترل خود بر مجلس ادامه خواهد داد.
حزب نهضت اسلامی
حزب نهضت اسلامی در قالب «حزب اسلامی اتفاق» تا فروپاشی شوروی در سال 1991 عمل میکرد. حزب نهضت اسلامی که از مدتها پیش به صورت زیرزمینی و مخفیانه مشغول فعالیت بود در تاریخ 26 اکتبر 1991 پس از آزادی تشکیل احزاب به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز میکند. رسمیت یافتن حزب نهضت اسلامی نتیجه تظاهرات ماههای سپتامبر و اکتبر 1991 بود که تظاهرکنندگان یکی از شرایط خود برای پایان دادن به تظاهرات را به رسمیت شناختن حزب نهضت اسلامی عنوان کرده بودند و تنها شرطی که دولت به آن عمل کرد، همین بود.
حزب نهضت اسلامی در ابتدا وابسته به حزب نهضت اسلامی اتحاد جماهیر شوروی بود و پس از بروز تمایلات «پان ترکیسم» از طرف نهضت اسلامی، شاخه تاجیکستان از این حزب جدا شد و حزب «نهضت اسلامی تاجیکستان» را تشکیل داد. حزب نهضت اسلامی در میان روحانیون و روستائیان حامیان زیادی دارد و هر چه زمان به جلوتر آمد، هواداران این حزب که بیشتر در میان روحانیون و روستائیان بودند، تقریبا همه اقشار مردم تاجیکستان تسری پیدا کرد.
در مورد اهداف و برنامههای حزب نهضت اسلامی میتوان گفت، این حزب خواهان پاسداری از استقلال تاجیکستان و برقراری سیستم پارلمانی برای توسعه اسلام میباشد. اسلام به عنوان عامل منسجمکننده اقوام مختلف نیز مدنظر است. این حزب معتقد به تغییر سیستم اقتصادی تاجیکستان است تا این کشور تنها صادرکننده مواد اولیه نباشد و از صنایع تبدیل مواد اولیه بهرهمند گردد. به عقیده رهبران این حزب، شریعت انحصار منافع توسط حزب خلق دموکرات (حزب حاکم) را ممنوع میداند. همچنین رهبران نهضت معتقد به برقراری ارتباطات نزدیک با کشورهای اسلامی هستند.
از سال 1993 تا سال 2006 (تا زمان درگذشت) رهبری این حزب را «سید عبدالله نوری» برعهده داشته و از سال 2006 به این طرف فردی جدید مسئولیت این حزب را بر عهده گرفت. نهضت اسلامی حزب مخالف دولت تاجیکستان و تنها حزب اسلامی است که به طور رسمی در آسیای مرکزی فعالیت انجام میدهد.
مسئولیت رهبری حزب نهضت اسلامی تاجیکستان را «محیالدین کبیری» برعهده دارد و هم اکنون وی به همراه سیدعمر حسینی به عنوان نمایندگان این حزب در پارلمان حضور هستند.حزب در مجلس نمایندگان تاجیکستان دارای 2 (2.8 درصد) کرسی میباشد که طبق پیشبینی کارشناسان تغییر قابل توجه این رقم در انتخابات قریبالوقوع پارلمانی بعید خواهد بود.
حزب سوسیال دموکرات
این حزب در 5 فوریه سال 1999 با نام حزب «عدالت و ترقیات» رسما ثبت نام شد و به دلیل مواضع شدید مخالف دولت در دوم سپتامبر همان سال از طرف دادگاه عالی تاجیکستان تعطیل شد. در دسامبر سال 2002 این حزب با نام سوسیال دموکرات خود را در وزارت دادگستری تاجیکستان به ثبت رساند.
این حزب تامین عدالت اجتماعی را اصل ایدئولوژی خود عنوان میکند. شعار حزب سوسیال دموکرات «خردورزی، عدالت و توسعه» میباشد. این حزب انتخابات پارلمانی سال 2005 را تحریم کرد و نتایج آن را به رسمیت نشناخت. همچنین در انتخابات پارلمانی سال 2010 حزب سوسیال دموکرات نتوانست بیشتر از 5 درصد آرای رایدهندگان را به دست بیاورد که به این دلیل از امکان حضور در مجلس نمایندگان محروم شد. «رحمتالله ظائراف» ریاست این حزب را بر عهده دارد و انتخابات ماه نوامبر سال 2013 ریاست جمهوری تاجیکستان را نیز تحریم کرد.
حزب برای انتخابات 10 اسفند پارلمانی تاجیکستان بر اساس فهرست حزبی و همچنین از طریق حوزههای تکنمایندگی تعدادی نامزد معرفی کرد ولی در پی صدور حکم 9 سال زندان «قدرت اف» وکیل مدافع و معاون حزب سوسیال دموکرات از سوی دادگاه عالی تاجیکستان خواستار بازنگری این حکم شد و هشدار داد که چنانچه اقدامی صورت نگیرد، انتخابات قریبالوقوع پارلمانی را تحریم خواهد کرد. اما در نهایت تصمیم به حضور در انتخابات گرفته شد و کمیسیون مرکزی انتخابات 13 نامزد سوسیال دموکراتها را رسما به ثبت رساند.
در خصوص ارتباط و همکاری حزب سوسیال دموکرات با احزاب کشورهای خارجی اطلاع خاصی وجود ندارد و تعداد واقعی اعضای حزب سوسیال دموکرات، 2-3 هزار نفر پیشبینی میشود. کارشناسان به دلیل مخالفتهای شدید ظائراف با دولت، برای ورود این حزب به پارلمان شانس خاصی پیشبینی نمیکنند.
حزب دموکرات تاجیکستان
این حزب در سال 1990 تأسیس شد و بیشتر اعضای آن در ابتدا از اقشار تحصیلکرده شهری بودند. در این حزب از تمام ملیتها عضو دارند و در میان جوامع دانشگاهی نیز دارای نفوذ و اهمیت است. بعد از جنگهای داخلی سالهای1992-1993 فعالیت سیاسی آن در تاجیکستان ممنوع اعلام شد و حزب دموکرات در ائتلاف با سایر گروههای مخالف دولت تاجیکستان از جمله «نهضت اسلامی» و «حزب رستاخیز تاجیکستان» تا سپتامبر 1994 با آنها همکاری مینمود و در اثر یک چرخش سیاسی، این حزب به دولت تاجیکستان نزدیک شد و با تأیید انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی و رفراندوم قانون اساسی در ژوئیه سال 1995، رسما اجازه فعالیت از دولت تاجیکستان را گرفت و از همکاری با اپوزیسیون تاجیک خودداری نمود. هم اکنون این حزب به دو بخش اقلیت و اکثریت تقسیم شده است و گروه اکثریت کماکان در ائتلاف با گروههای مخالف دولت از جمله نهضت اسلامی قرار دارد.
برنامه این حزب در ابتدا برقراری جامعه مدنی، حمایت از آزادیها بدون در نظر گرفتن فرهنگ، مذهب و وابستگی قومی، برقراری سیستم پارلمانی و مخالفت با حضور ارتش روسیه در خاک تاجیکستان عنوان شده بود. این حزب طرفدار اصلاحات اقتصادی و ارجحیت دادن به مالکیت خصوصی، تقسیم زمین میان کشاورزان، تغییر ساختار اقتصاد تک محصولی و برقراری روابط با جامعه بینالمللی بوده است و بر اساس تائید عثماناف (ریاست حزب) حدود 5 هزار نفر عضو دارد.
دموکرات تاجیکستان در انتخابات پارلمانی سال 2000، 2005 و 2010 شرکت کرد ولی موفق به ورود به مجلس نشد. ایدئولوژی حزب دموکرات را آزادیهای دموکراسی با توجه به ارزشهای ملی و فرهنگی مردم تاجیکستان تشکیل میدهد. این حزب خود را تا حدودی به عنوان مخالف دولت معرفی میکند ولی از زمانی که مسئولیت رهبری آن را عثماناف بر عهده گرفت، از بیش از 90 درصد برنامههای دولت تاجیکستان را مورد حمایت خود قرار داد.
5945108