عنوان این روز برای نسل های مختلف که گذر ایام در ایران دیده اند می تواند معانی و تعابیر مختلفی داشته باشد چرا که افراد در مواجهه با تاریخ و حوادث یک کشور و ملت امکان تعابیر و تفاسیر مختلف دارند.

در یک نگاه ابتدایی برای همه افراد 12 فروردین می تواند یک روز با مختصات جاری و ساری باشد ولی به نظر می رسد با دقت در لابلای تاریخ و رویدادها این روز تفاسیر و تحلیل های بسیار عمیقی را با خود به همراه داشته است که به برخی از آنها اشاره می شود:

- در نگاهی بنیادین روز 12 فروردین برای بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام (ره) روز استقرار حکومت اسلامی در این سرزمین پس سالها مبارزه و مجاهدت است که همه مردم با هم علیه رژیم پهلوی انجام دادند و فرجام این همدلی همانگونه که حضرتش فرمود، جمهوری اسلامی است نه یک کلمه بیشتر و نه یک کلمه کمتر.

- از نگاه فرزندان معنوی و دلداگان حضرت امام (ره) روز 12 فرودین رور تحقق رویاهای صادقه ملتی برای بازیابی هویت و شان والایش بود که باید ازحکومت جباران تاریخ ستانده می شد تا مردم این دیار پس از قرنی مجاهدت و جانفشانی برای آرمانها و آمال خود آرمان شهری برپا می کردند.

- برای کسانی که در راه برپایی جمهوری اسلامی جانفشانی و ایثار کردند 12 فروردین سرمنزل مقصود و کعبه آمالی بود که آحاد جامعه پس از عمری صبر و تلاش خود را در نقطه کمال می دیدند که مردمی پس از یک رقابت سهمگین در برابر خودکامگان اینک بر نقطه آزادی و رهایی ایستاده است و سرود فتح وپیروزی می خواند.

- از نگاهی دیگر این روز برای اهل تحلیل و کالبد شناسی جامعه می تواند نقطه آغار تحولات سیاسی و اجتماعی در سطوح گوناگون باشد که جامعه ای مصمم به تغییرات می کوشد تا ضمن پوسته شکنی در ساختار و صورت بندی خود به درکی جدید از پیوندهای انسانی و اعتقادی برسد.

- از منظر برخی صاحب نظران هم این روز می تواند پایانی بر بافته ها و یافته های سیستم سیاسی و نسل های گدشته باشد که نسل جدید می خواهد راهی نو را براساس آمال و ارزوهای خود در چارچوب آرمانها و مطالباتش طراحی کند و در این راه از همه اندوخته های اعتقادی و سرمایه های اجتماعی اش بهره می گیرد.

با وجود نگاههای مذکور به نظر می رسد دونگاه بیش از پیش می تواند محل تامل و دفت نظر آیندگان باشد که این دو نگاه را می توان متعلق به نسل کنونی و نسل آتی دانست آنجایی که نسل فعلی می کوشد تا با صلابت اندوخته های خود برای حفظ انقلاب تکثیر نماید و با بازتولید و توسعه تفکرات در حفط جمهوری اسلامی بکوشد و نسل بعدی که خود را وامدار کسانی می داند که با عمری مجاهدت ثمره تلاش خود را به آنان تقدیم نموده و نسل جدید می داند که راهی سخت و اما امیدوار کننده برای آینده دارد.

حسن ختام این نوشتار را به کلام رهبر معظم انقلاب درباره 12 فروردین اختصاص می دهم تا نگاه ایشان راهگشای نسلهای انقلاب باشد که فرمودند:

روز جمهوری اسلامی یک مقطع تاریخی بی‌نظیری در تاریخ کشور ماست، زیرا که برای اولین بار بعد از صدر اسلام و پس از فَترَت کوتاه اولین سالهای فتح ایران به دست مسلمین یعنی که در آن سالهای کوتاه البته حکومتها تا حدود زیادی اسلامی بودند در طول این تاریخ ممتدی که کشور ما داشته، برای اولین بار بعد از آن فَترَت و بعد از آن دوران کوتاه صدر اسلام یک حکومتی اعلان شد، یک نظامی اعلان شد که دارای دو خصوصیت مردمی بودن و الهی بودن هست؛ یعنی جمهوری اسلامی