محمود جام ساز در گفت و گو با خبرنگار مهر، با اشاره به لزوم کاهش وابستگی کشور به درآمدهای نفتی از طریق افزایش سایر درآمدهای ارزی، اظهار کرد: صادرات نفت، صادرات غیرنفتی، گردشگری و اعزام نیروی کار به کشورهای خارجی از جمله مهم ترین راه های افزایش درآمد ارزی هستند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به درآمدهای نفتی، افزود: در دهه های گذشته تمام درآمدهای ارزی ناشی از فروش نفت همواره به بودجه کشور اختصاص یافت در حالی که در برنامه های توسعه مساله عدم وابستگی به درآمدهای نفتی جزء سیاست های کلی نظام شد و برای این کار یک حساب ذخیره ارزی برای واریز بخشی از منابع نفتی جهت مبارزه با نوساناتی که بابت درآمدهای ارزی به وجود می آمد و مقابله با شوک ناشی از کاهش درآمد نفتی و البته کمک به بخش تولید راه اندازی شد.
وی ادامه داد: با توجه به برداشت بی وقفه دولت از حساب ذخیره ارزی، این حساب مثمرثمر واقع نشد از این رو صندوق توسعه ملی راه اندازی شد.
جام ساز با بیان اینکه این صندوق هم در دسترس دولت قرار گرفت، افزود: دولت از این صندوق هم برداشت و تنها بخش کمی را صرف تولید می کرد.
وی با اشاره به صادرات غیرنفتی، گفت: با توجه به تحریم هایی که از سال ۲۰۰۶ شروع شد درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی به مقدار زیادی کاهش یافت زیرا مسیرهای برگشت پول به ایران با مشکلات رو به رو شده بود.
این کارشناس اقتصادی به حوزه گردشگری نیز اشاره کرد و افزود: با توجه به شرایط کشور، عدم ثبات اقتصادی و بسیاری مسائل تابعه دیگر گردشگری در ایران رونق چندانی نداشته و نتوانستیم از این حوزه درآمدزایی خاصی داشته باشیم.
جام ساز ادامه داد: از سویی دیگر در اعزام نیروی کار به خارج هم عملکرد موفقی نداشتیم زیرا به جای اینکه نیروی کار به خارج بروند و ارز حاصله را به کشور بازگردانند، مهاجرت کردند و در کشور خارجی مستقر شدند در صورتی که اگر امنیت سرمایه و مالکیت در کشور وجود داشته باشد و مردم احساس خظر نکنند این سرمایه می تواند به ایران بیاید و کاهش درآمدهای ارزی را جبران کند.
وی کاهش درآمدهای ارزی را نتیجه تحریم کشور دانست و یادآور شد: عدم وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی بسیار مطرح شده است و حتی قرار بود در برنامه پنجم توسعه وابستگی به درآمدهای نفتی به صفر برسد در حالی که روند وابستگی روز به روز بیشتر شد.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اگر در شرایط طبیعی بودیم می توانستیم با استفاده از درآمدهای نفتی و غیرنفتی و با مدیریت صحیح و از طریق جذب سرمایه گذاری خارجی به ترمیم چاه های نفت بپردازیم و میزان تولید و صادرات کشور را افزایش دهیم.
تقویت تولید ملی تنها راه کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی
این کارشناس اقتصادی در ادامه با بیان اینکه تنها راه برای افزایش درآمدهای ارزی ارتقا سطح دیپلماسی ایران است، اظهار کرد: باید بتوانیم با کشورهای خارجی روابط خوبی برقرار کنیم. کشورهای اروپایی خواهان ادامه رابطه تجاری با ایران هستند اما نفوذ امریکا در اقتصاد اروپا این موضوع را سخت کرده است. باید بتوانیم با هند، کره جنوبی و چین رابطه تجاری خود را حفظ کنیم.
وی تاکید کرد: به هر حال در شرایط فعلی افزایش درآمدهای ارزی سخت است.
جام ساز با بیان اینکه برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی تنها راه، تقویت تولید ملی است، گفت: در حال حاضر تولید کشور در وضعیت خوبی قرار ندارد و واردات زیادی که در گذشته شد، تضعیف تولید و کاهش اشتغال را در پی داشت.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: در این حوزه باید بسیار کار کنیم و از طریق کمک های دولت چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ حقوقی تولید ملی را تقویت کنیم.
وی افزود: می توان با حذف مقررات دست و پاگیر، بهبود فضای کسب و کار، ریشه کن کردن فساد از دستگاه دولتی و انجام سرمایه گذاری گسترده بخش تولید را تقویت کرد.
جام ساز تاکید کرد: با حرکت کردن در راستای منافع ملی قطعا می توانیم در برابر تحریم های امریکا ایستادگی کنیم.
