به گزارش ایسنا، شهرستان طبس اولین شهرستان پهناور ایران است و فاصله بین دورترین روستاهای منتهی الیه شمالی و جنوبی شهرستان بیش از 400 کیلومتر است.
طبس از شمال با استان های خراسان رضوی و سمنان، از غرب با استان اصفهان، از جنوب با استان های یزد و کرمان و از شرق با شهرستان های خوسف، سرایان، فردوس و بشرویه همجوار است.
شهرستان طبس مشتمل بر سه بخش مرکزی، دیهوک و دستگردان و هشت دهستان است و جمعیت شهرستان 68500 نفر (طبق سرشماری سال90) است که جمعیت شهری آن 48 هزار و 20500 نفر جمعیت روستایی آن را تشکیل می‌دهند.
از امکانات برجسته شهرستان، وجود فرودگاه و راه آهن بوده که تاثیر فراوانی در افزایش ارتباطات منطقه و تسهیل در رفت وآمد گردشگران دارد.
تاریخچه
عده‌ای معتقدند طبس از واژه تب به معنای گرما گرفته شده است. به نظر می‌رسد طبس در قبل از اسلام جزیی از ایالت ساگارت بوده است.
وجود محوطه‌ها و قبرستان های مربوط به دوران تاریخی این مسئله را تائید می‌کند. طبس در دوران اسلامی دروازه خراسان بوده است. رونق طبس از دوران سلجوقی و زمان امیران گیلکی آغاز می‌شود.
ارگ و حصار طبس در این دوران گسترش می‌یابد. طبس در دوران تیموری و صفوی مورد حمله مکرر ازبک‌ها قرار گرفته و آسیب‌های بسیار دید.
در دوره قاجار و بخصوص در زمان میرحسن خان، ارگ طبس چندین بار مرمت شده است. در سال 1357 شهر طبس و نواحی اطراف در زلزله‌ای ویران شد، اما با این وجود هنوز طبس، گلشنی است در دل کویر.
دیدنی‌های طبس
برج هادرباش
نخلستان‌های طبس منطقه وسیعی را تحت پوشش خود دارند در قدیم برای حفاظت از نخلستان در برابر سارقین و حیوانات وحشی برج‌های هادر باش ساخته شده است.
سد تاریخی شاه‌عباسی
این سد یکی از نمونه‌های عالی خلاقیت، دوراندیشی و سخت‌کوشی ایرانی است. در میان مردم محلی به طاق عباسی معروف است. این طاق بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد. میان دو کوه نزدیک به هم ساخته شده و بنایی آجری است که در قسمت بالا یا تاج آن سنگ به کار رفته است.
با توجه به اینکه به علت موقعیت خروجی سد، رسوب در پشت سد ذخیره نمی‌شود، می‌توان انتظار داشت برای هزاران سال، این سازه بی‌نظیر بدون نیاز به تعمیر و نگهداری و مدیریت، کارکرد اصلی خود را به انجام برساند.
غار حلوان
این غار در روستای حلوان در ۷۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان طبس قرار دارد. سن سنگ‌های غار حلوان تقریبا ۱۶۰ میلیون سال است و مربوط به دوره ژوراسیک میانی است. با توجه به اینکه در این غار بقایای زیادی از استخوان‌های حیواناتی همچون گوسفند، شتر، الاغ و پرندگان دیده می‌شود، شاید این غار پناهگاه حیوانات درنده باشد.
قلعه اسماعیلیان
در زمان سلجوقیان، اسماعیلیان بر طبس استیلا یافتند و قلاع محکمی در کوه‌های آن ساختند. قلعه اسماعیلیان طبس که یکی از قلعه‌های معروف این فرقه است، بر فراز کوهی ایجاد شده که در مجاورت آن روستای خراوان پایین قرار دارد.
از فراز قلعه به هر طرف که چشم دوخته می‌شود، کوهستان است و افق بازی وجود ندارد. در درون قلعه چهار آب‌انبار وجود دارد که سالم‌ترین آن‌ها در بالاترین سطح کوه قرار دارد و تنها پوشش گنبدی آن در وسط از بین رفته است.
باغ گلشن
باغ گلشن یکی از باغ‌های نادر ایرانی است که آب جاری دائمی در آن جریان دارد. باغ گلشن طبس به‌وسیله امیرحسین خان، سومین حاکم طبس از سلسله خوانینی که به فرمان نادرشاه به حکومت طبس منصوب شد، ساخته شده است.
ساختمان سردر باغ گلشن در زلزله ویرانگر شهریور ۱۳۵۷ طبس به‌کلی از بین رفت، اما هم‌اکنون در همان محل، ساختمانی با همان طرح و نقشه بنا شده است.
اروانسرای خان
در مسیر جاده قدیم طبس به یزد، پس از عبور از کاروانسرای کلمرد و به فاصله ۳۰ کیلومتری آن، روستای رباط خان قرار دارد. در میان این روستا، کاروانسرای زیبای خان با معماری زیبا و قابل توجهی قرار دارد. بنای این کاروان چهارگوش است.
یکی از ویژگی‌های معماری این کاروانسرا، کالبد فضایی مجموعه بادگیر و گنبد شاه‌نشین آن است، در آجرکاری‌های نماهای داخلی آن‌ها از گل چین‌هایی استفاده شده که بر زیبایی کار افزوده است.
امامزاده حسین بن موسی بن کاظم (ع)
حسین بن موسی الکاظم (ع) از جمله امامزادگانی است که مورخان آن را از فرزندان بلافصل امام کاظم (ع) دانسته‌اند. با توجه به برخی از اسناد، زمان بنای اولیه مزار این امامزاده در قرن پنجم هجری بوده است.
مقبره امامزاده حسین بن موسی الکاظم در طبس از قدیم مورد توجه و استقبال مردم بوده اما متاسفانه در زلزله ویرانگر طبس در سال ۱۳۵۷ این بنا به‌کلی ویران شد. پس از آن، آستان قدس رضوی اقدام به بازسازی آن کرد.
سد کریت
سد کریت در فاصله ۴۲ کیلومتری شهر طبس قرار گرفته است. از تاریخ ساختمان این بند اطلاعاتی در دست نیست و بخشی از طاق آجری آن که در پایین بند وجود دارد در ناحیه تیزه از بین رفته و در نتیجه طرح کامل آن محو شده است. برخی مورخان این بنا را به دوره مغول نسبت داده‌اند.
با توجه به تنوع مصالح به کار رفته و ساختار کلی بنا که در مرحله تعمیر بر روی آن انجام گرفته، می‌توان استنباط کرد که بند کریت متعلق به چند دوره زمانی مختلف است.
حدود ۱۵۰ سال قبل ۴ متر به ارتفاع بند افزوده شده این افزایش باعث جلوگیری از متروکه شدن این بند شده بود. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد بند قدیم که هنر سدسازی ایرانیان را آشکار می‌کند، قوسی بودن بند است.
قلعه طبس
سبک بنای قلعه طبس آشکار می‌کرد که در یکی از دوره‌های گذشته بنا گردیده، شاید در دوره‌ای که هنوز اسلام به خراسان نیامده بود. شیب کوه از خارج به‌سوی قلعه به‌قدری کم بود که در موقع راه رفتن شخص احساس نمی‌کرد که از یک سربالایی بالا می‌رود. به همین جهت شیب مزبور مانع از این نمی‌شد که از پایین کوه قلعه طبس را در بالای کوه مشاهده نکنند.
در طرف‌های مشرق و مغرب و شمال قلعه فقط کوه بود و جز قلل کوه‌ها چیز دیگری به چشم نمی‌خورد. اما در قسمت جنوب یک وسعت روشن وجود داشت که آنجا جلگه‌ای بود بنام طبس و چون قلعه مزبور نزدیک به این جلگه بود، اسماعیلیان آن را «قلعه طبس» می‌گفتند.
از دیگر دیدنی‌های طبس می‌توان به روستاهای زیبای این منطقه مانند نایب‌اند، اصفهک، دره کال جنی، پناهگاه حیات‌وحش نایبندان، کویر حلوان، غار اژدهای رودسراب، جنگل سنو اشاره کرد که در این مختصر نمی‌گنجید به تمام آن‌ها پرداخت.
انتهای پیام
