به گزارش خبرنگار مهر، همایش مطالعه نقش علمی و تاریخی مدینه در شیعه به مناسبت پنجاهمین سالگرد تاسیس نخستین کتابخانه تخصصی شیعه در اروپا به دست دکتر عبدالجواد فلاطوری، توسط دانشگاه کلن و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
در ادامه گزارشی کوتاه از این همایش به قلم حجت الاسلام محسن الویری، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) که از ارائه کننندگان مقاله در این همایش بود از نظر شما می گذرد.
نشست علمی "علوم اسلامی، اخلاق و هنر در جهان تشیع: بررسی موردی مدینه" ۲۶ مهرماه کار خود را در محل یک بنای تاریخی متعلق به دانشگاه کلن به نام قصر وان Wchloss Wahn که در سال ۱۷۵۷ م. ساخته شده است، آغاز کرد.
محل این نشست یک سالن کوچک، کم‌نور و پر از نقاشی دیواری ویژه تئاتر در این قصر با حداقل تجهیزات متعارف بود. در آغاز جلسه دیروز، مقاله‌ای کوتاه از سوی از سوی خانم دکتر کتایون امیرپور به زبان انگلیسی با عنوان "کتابخانه شیعی عبدالجواد فلاطوری و مطالعات اسلامی در دانشگاه کلن" ارائه شد. درباره ایشان و کتابخانه مرحوم فلاطوری یادداشتی جداگانه نوشته خواهد شد.
سپس ۹ مقاله از ساعت ۱۰ صبح تا پنج بعد از ظهر به این ترتیب ارائه شد. مقاله اول از سوی دکتر احمدعلی حیدری عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با عنوان تبیین اصول اخلاقی حضرت محمد صلی الله علیه و آله در مدینه از نظر اخلاق اگزیستانسیال" به زبان آلمانی بود که نقطه محوری آن ضمن اشاره به ملاقات مرحوم فلاطوری با هایدگر، تکیه بر این بود که آن دسته از اندیشمندان مسلمان که تجربه زیستن در غرب دارند و آن را از نزدیک فهم کرده‌اند دریافته‌اند که راه شناساندن فرهنگ و معارف اسلامی به مخاطب غربی بهره‌گرفتن از مفاهیم انسان‌شناختی اگزیستانسیالیسم است.
مقاله دوم، مقاله بنده با عنوان تاریخ پیامبران پیشین در روایات امام باقر علیه السلام به زبان انگلیسی بود.
عنوان مقاله‌های "حیات و آثار امام جعفر بن محمد در مدینه" و "نقش و آثار امام جعفر الصادق علیه السلام در تحول دانش حدیث" به زبان آلمانی از سوی آریا اوانلو از دانشگاه کلن و حسام عوف از دانشگاه توبینگن گویای محتوی آن‌هاست.
مقاله بعدی به زبان انگلیسی از سوی حسین قزوینی استاد حوزه علمیه کربلا به "امکان‌سنجی ایجاد فقه شیعی بدون خبر واحد" اختصاص داشت که در آن با تتبعی در خور به بررسی پیامدهای نپذیرفتن حجیت خبر واحد در آثار فقهی چند تن از فقهای متأخر و جدید پرداخته شده بود.
مقاله بعدی را استاد مجید هادیزاده از حوزه علمیه اصفهان با عنوان "مدارس کلامی شیعه: نخستین نشانه‌های پیدایش مدرسه کلامی شیعه" ارائه کردند.
سپس سجاد رضوی از دانشگاه اگسیتر انگلستان مقاله خود را به زبان انگلیسی با عنوان "خاندانی از فیلسوفان شیراز در دو قلمرو قدسی: بررسی موردی سید علی خان مدنی" ارائه کرد.
عنوان مقاله آقای لیاقت تکیم از دانشگاه مک ماستر کانادا نیز چنین بود: "بین نظریه و عمل: منازعه قدرت بین ائمه و شاگردانشان". آخرین مقاله ارائه شده در نشست دیروز از سوی خانم رقیده مصری از دانشگاه لبنانی بیروت با عنوان "مبانی عقلی و معرفت‌شناختی مکتب اهل بیت علیهم السلام در قرن اول هجری" به زبان عربی بود.
پس از پایان یافتن نشست روز اول همایش، به منظور بازدید از کتابخانه مرحوم فلاطوری به همراه چند تن از شرکت کنندگان همایش به کتابخانه دانشگاه کلن که در ساختمانی جدا در بیست کیلومتری محل همایش بود رفتیم.
این کتابخانه که بر اساس گزارش ارائه شده از سوی خانم دکتر امیرپور در نشست صبح دیروز، نخستین کتابخانه شیعی در اروپاست، کار خود را از سال ۱۹۴۹ با خرید مقداری کتاب آغاز کرده است و تصمیم اختصاص یافتن آن به موضوع شیعه ـ اسلام از سوی رییس سابق بخش مطالعات شرقی دانشگاه کلن در سال ۱۹۷۶ اتخاذ شده است.
مجموعه اصلی کتاب‌های این کتابخانه در دو اتاق مملو از قفسه و کارتن به بیش از ده هزار جلد می‌رسد که در فاصله سالهای ۱۹۶۵تا ۱۹۷۵م. فراهم شده است و مرحوم فلاطوری از طریق سفرهای مکرر به ایران و دستیابی به مجموعه‌های شخصی و خرید لیتوگرافی نسخه‌های مربوط به قرن هجدهم و نوزدهم در تهیه آن نقش بسزایی داشته است.
این نسخه‌ها دربردارنده موضوعات متنوعی از تفسیر و فقه و فلسفه و آداب و رسوم و دیگر آموزه‌های شیعی است. در سال ۲۰۱۳ م. چند صد جلد کتاب عربی از سوی شیعیان عراق به این مجموعه افزوده شده است. متاسفانه هنوز فهرستی روش‌مند از این کتابخانه تهیه نشده است و نسخه‌های خطی هم به صورت غیراستاندارد در پنج کمد فلزی کنار هم قرار گرفته‌اند. نسخه‌های خطی و چاپ سنگی این کتابخانه افزون بر ارزش خود نسخه، از نظر نوشته‌های روی صفحه عنوان و پشت جلد و حاشیه اهمیت دارد.
این کتابخانه پشتوانه اصلی کرسی اسلام‌شناسی دانشگاه کلن است که خانم دکتر امیرپور به تازگی آن را برعهده گرفته‌اند. تقویت و به روزرسانی منابع این کتابخانه و پشتیبانی از ارتباط دانشجویان این کرسی با اشخاص و نهادهای علمی غیردولتی کشورمان به ویژه با مجموعه‌های مرتبط با حوزه علمیه می‌تواند زمینه‌ساز عمیق‌تر نسل جدیدی از شیعه‌پژوهان مغرب زمین به ویژه آلمانی‌ها با معارف مکتب اهل بیت علیهم السلام شود. دریغ است که بهره‌برداری از این فرصتها از سوی کسانی که می‌توانند کاری کنند در اولویت قرار نگیرد.
