به گزارش خبرنگار مهر، احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در نشست خبری روز جهانی تالاب‌ها گفت: آخرین تالابی که در کنوانسیون رامسر ثبت شد تالاب زریوار بود و مراسم روز جهانی تالاب‌ها امسال آنجا برگزار خواهد شد.
لاهیجان‌زاده افزود: دوم فوریه در سال ۱۹۷۱ یا ۱۳۴۹ شمسی اولین کنوانسیون بین‌المللی در حوزه محیط زیست تحت عنوان حفاظت از تالاب‌ها به تصویب رسید که میزبانی آن در شهر رامسر و کشور ایران بود که افتخار بزرگی برای ما بود چون اولین کنوانسیون محیط زیستی جهان را ما به ثبت رساندیم. آن زمان ۱۸ کشور عضو این کنوانسیون شدند و الان بیش از ۱۷۰ کشور عضو آن هستند.
وی ادامه داد: در کشور خودمان هم ۱۴۳ تالاب داریم که با هماهنگی وزارت نیرو به عنوان پیوست قانون حفاظت از تالاب‌ها ثبت شده و مجموعاً ۳ میلیون هکتار را در بر می‌گیرد. در کنار این‌ها در مصوبه دولت صخره‌های مرجانی، هورها و مانند این‌ها هم یاد شده است.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: از این میان ۲۵ تالاب ما ثبت کنوانسیون رامسر هستند که ۱.۴ میلیون هکتار از تالاب‌های ما را شامل می‌شود. ۴۵ تالاب ما می‌تواند منشأ گرد و غبار باشد یعنی اگر در شرایط تالابی خود نباشد می‌تواند منشأ گرد و غبار باشد که ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار هم مساحت دارد و مساحت قابل توجهی است.
لاهیجان‌زاده تصریح کرد: چهار تهدید و مشکل عمده تالاب‌های ما را تهدید می‌کند. اولین موضوع تأمین حقابه تالاب‌هاست و کمبود آب و خشک شدن تالاب‌ها اولین تهد جدی مجموعه تالاب‌های کشور است. بحث دوم آلودگی‌هایی است که وارد تالاب‌ها می‌شود و می‌تواند فاضلاب شهری و روستایی، زهاب کشاورزی، یا پساب‌های صنعتی باشد که وارد تالاب می‌شود. تصرفات و تغییر کاربری غیرمجاز تالاب‌ها یکی دیگر از تهدیدات تالاب‌ها هستند که بیشتر در تالاب‌های شمال با آن رو به رو هستیم. گونه‌های غیربومی مضر یا مهاجم مثل تیلاپیا در جنوب و سنبل آبی در شمال مشکل بعدی است.
وی ادامه داد: سازمان محیط زیست سیاست تازه‌ای را در قبال تالاب‌ها در دستور کار قرار داده است. اولین بحث تعیین نیاز آبی تالاب است. صراحتاً در قانون آمده سازمان محیط زیست مکلف است نیار آبی تالاب را مشخص کند و وزارت نیو هم مکلف است حقابه مورد نیاز تالاب را تأمین کند. تا کنون تعیین نیاز آبی ۳۴ تالاب و مجموعه رودخانه‌ای را به پایان رسانده‌ایم و اکنون ۱۸ تالاب دیگر را هم در دستور کار داریم.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برنامه‌های زیست‌بومی و پایش کمی و کیفی تالاب‌ها در دستور کار ماست. مخصوصاً نیازمندیم که آخرین ورودی آب تالاب‌ها را بدانیم و در تلاشیم که در محل ورودی رودخانه‌ها به تالاب‌ها سیستم‌های دبی‌سنج را نصب کنیم و از نظر کیفی هم سیستم‌هایی را پیش‌بینی کرده‌ایم که برخی آنلاین است و برخی لازمه‌اش نمونه‌برداری است.
لاهیجان‌زاده افزود: در تالاب گاوخونی حتی در شرایط پرآبی سال گذشته نتوانستیم حقابه تالاب را تأمین کنیم و از موارد اعتراض ما نسبت به وزارت نیرو بودیم. در پنجاه سال گذشته سه نوبت بالای ۲ هزار میلیمتر بارندگی داشتیم که یکی سال گذشته بود و سد زاینده‌رود در خرداد سال ۹۸ نزدیک به ۷۸۰ میلیون متر مکعب آب در پشت سد ذخیره شده بود که در ۱۸ سال گذشته به ندرت این اتفاق افتاده بود اما در این سال پر آب هم وزارت نیرو حقابه مربوط به تالاب گاوخونی را تأمین نکرد.
وی ادامه داد: حقابه گاوخونی ۱۷۶ میلیون مترمکعب است که وزارت نیرو ۱۴۰ میلیون متر مکعبش را تعهد کرده می‌دهد. اما این آب که امسال دم سد رهاسازی شد به تالاب نمی‌رسد و وزارت نیرو می‌گوید من مسئولیتم رهاسازی دم سد است و نه تحویل دادن به تالاب. با پیگیری‌هایی که امسال صورت گرفت توافق بر این شد که بهمن و اسفند که مصرف آب کشاورزی در پایین‌ترین سطح خود است رهاسازی انجام شود و هر ماه ۱۰ میلیون متر مکعب رهاسازی شود که حداقل ۲۰ میلیون مترمکعب را بهمن و اسفند ماه امسال تحویل بگیریم و مابقی را در بهار سال پیش رو. از ۵ روز پیش رهاسازی آب شروع شده است. باید مسیر طی شود تا آب به تالاب برسد.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در تالاب‌های سیستان و بلوچستان که تالاب هامون مهمترین آن‌هاست، خوشبختانه در این هفته‌های اخیر بارش برف خوبی در کشور افغانستان داشتیم. تالاب هامون سه بخش دارد یکی تالاب صابوری که در شمال سیستان قرار گرفته و عمده مساحتش در ایران و بخش کمی در افغانستان است یکی هامون پوزک که برعکس قبلی ۹۰ درصد در افغانستان و بخش کوچک در ایران است. در سیلاب‌های بهار گذشته تقریباً صد در صد تالاب هامون پوزک آبگیری شد. هامون صابوری که بخش بزرگش در کشور ایران قرار دارد ۱۳۰ هزار هکتار آبگیری شد. اکنون بارندگی خوبی در نیمه جنوبی استان سیستان و بلوچستان رخ داد که آمار بالای ۲۰۰ میلیمتر را هم داشتیم اما در بخش شمالی که هم تالاب‌ها آنجاست و هم کانون گرد و غبار است ۲۵ میلیمتر بیشتر بارندگی نداشتیم اما امیدواریم سیلاب‌هایی که در افغانستان رخ می‌دهد بتواند آب تالاب‌ها را تأمین کند. ولی بخش ایرانی هامون پوزک هنوز آبگیری در آن رخ نداده است.
لاهیجان‌زاده تاکید کرد: تالاب‌های بین‌النهرین که برای ما خیلی مهم است در شرایط پرآبی یک میلیون سیصد تا یک میلیون هفتصد هزار هکتار می‌تواند فرصت داشته باشد. از این میان ۳۶۰ هزار هکتار هورالعظیم است که از آن ۱۳۰ هزار هکتار در ایران است. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای تقریباً ۹۰ درصد تالاب‌های بین‌النهرین آبگیری شده است. این اتفاق که از سیل پارسال شروع و کماکان ادامه دارد، از سال ۲۰۰۰ میلادی که صدام به عمد تالاب‌های بین‌النهرین را خشک کرد و در سال ۲۰۰۰ به عنوان بزرگترین فاجعه زیست محیطی قرن در کنار از بین رفتن جنگل‌های آمازون مطرح بود، این تالاب‌ها به شرایط مطلوب خود برمی‌گردد و ۹۰ تا ۱۰۰ درصد آبگیری انجام شده و میزان آبگیری در تصاویر حتی از تصاویر سال ۱۹۷۵ هم بیشتر است. به این ترتیب پدیده گرد و غبار می‌تواند خیلی کاهش پیدا کند. تالاب شادگان هم شرایط مشابهی دارد و ۸۵ تا ۹۰ درصد تالاب وضعیت مطلوبی دارد و این روند ادامه خواهد داشت.
وی ادامه داد: یکی از استان‌های تالاب‌خیز ما استان فارس است که تالاب‌های متعددی دارد. بارندگی در استان فارس خیلی مطلوب بوده و در مقایسه نقطه‌ای بالاتر از میانگین بوده و برخی شهرها مثل فیروزآباد بالاتر از ۴۰۰ میلیمتر بارندگی داشته. در این استان تقریباً تالاب‌های جنوب و جنوب شرق استان، شرایط صد درصدی و مطلوب را به خود اختصاص می‌دهند. تالاب مهارلو که در نزدیکی شهر شیراز قرار دارد نزدیک به ۷۰ درصد آبگیری در آن اتفاق افتاده است. طشک و بختگان هم شرایط بهتری از سال‌های گذشته دارد و در حال حاضر بین ۳۰ تا ۳۵ درصد آبگیری شده است. اتفاق خوب این بود که ۲ ماه پیش ۴۰ میلیون مترمکعب حقابه این تالاب رهاسازی شد و قابل توجه بود.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: تالاب پریشان وضعیت خوبی ندارد اما جالب بود که میزان بارندگی در شهر کازرون تا دو روز پیش ۳۰۰ میلیمتر بود که از میانگین شهر کازرون تا اول بهمن که ۲۱۳ میلیمتر است بیشتر بود. چه اتفاقی افتاده که حتی با این میزان آب هم تالاب آبگیری نشده و این بر می‌گردد به نزول آب‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز و هرچه آب وارد تالاب می‌شود از طریق آب‌های زیرزمینی جذب می‌شود و این تالاب ۵۰ هزار هکتاری را دچار مشکل کرده است.
