به گزارش همشهری، نرخ بازده اوراق بدهی در بازار‌های مالی مهم‌ترین مولفه‌ای است که نرخ سود واقعی را مشخص می‌کند، در همه بازار‌های مالی سرمایه گذاران عمدتا نرخ سود را با محاسبه نرخ سود اوراق بدهی تنظیم می‌کنند و معمولا این اعداد بر هم منطبق هستند و در عین حال تفاوت بین نرخ تورم، نرخ سود بانک و بهره اوراق یا صفر است یا تفاوت فاحشی ندارد.

اکنون اما پدیده جدیدی در اقتصاد ایران اتفاق افتاده که هنوز هیچ‌یک از مسئولان و اقتصاددانان به آن واکنش نشان نداده‌اند. در مبادلات روز گذشته فرابورس نرخ سود اسناد خزانه اسلامی از مرز 26درصد گذشت. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که مرکز آمار دیروز نرخ تورم بهمن‌ماه را 6.8درصد اعلام کرد.

در مبادلات دیروز نرخ بازده دست‌کم 6سررسید اسناد خزانه اسلامی در محدوده 26درصد و حتی بالاتر دادوستد شد. این در حالی است که اکنون نرخ رسمی بهره بانکی در محدوده 15درصد است و در عین حال سهامداران از ابتدای سال تاکنون 4.5درصد زیان کرده‌اند.

وجود چنین تفاوتی بین نرخ سود اوراق بدهی و نرخ بهره بانکی و بورس هم اعتراض سپرده‌گذاران بانکی و هم اعتراض سهامداران را به‌دنبال داشته است.بانک‌ها می‌گویند اگر قرار باشد دولت برای تأمین بدهی‌هایش وعده سود 26درصدی بدهد و بانک‌ها فقط 15درصد سود به سپرده گذاران بپردازند، کسی حاضر نمی‌شود پولش را در بانک سپرده‌گذاری کند.

در این میان اما دولت که ناچار است بدهی‌هایش را بپردازد چاره‌ای ندارد جز اینکه منابع مالی‌اش را از طریق انتشار اوراق بدهی تأمین کند اما کارشناسان اقتصادی تأکید می‌کنند دولت می‌تواند به جای اینکه برای پرداخت بدهی‌هایش نقدینگی مردم را جمع‌آوری کند با انتشار اوراق بدهی ارزی این نقدینگی را از بورس کشور‌های دیگر و منابع مالی خارجی تأمین کند.

در همین رابطه دیروز به فاصله چند روز بعد از سفر حسن روحانی به کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس و رفع سوء‌تفاهم هیأتی از بانک مسقط عمان به سرپرستی معاون ارشد این بانک از بورس تهران بازدید کرد و در این بازدید تفاهمنامه‌ای را برای انتشار اوراق مشارکت ارزی که راه‌حل برون‌رفت از چالش انتشار اوراق بدهی داخلی است، امضا کرد.

• بدهی 700هزار میلیارد تومانی

وزارت اقتصاد دیروز در گزارشی رسمی اعلام کرد که دولت 700هزار میلیارد تومان بدهی دارد. معلوم نیست دولت قصد دارد همین مقدار اوراق بدهی را برای تسویه بدهی‌هایش منتشر کند یا نه؟ زیرا از یک طرف قیمت نفت کاهش یافته و از سوی دیگر بانک‌ها قدرت کافی برای تأمین این مقدار منابع مالی را ندارند. این مقدار بدهی دست‌کم دوسوم از کل حجم نقدینگی موجود در ایران را شامل می‌شود؛ به این ترتیب به نظر می‌رسد تنها راه‌حل موجود برای خروج دولت از بن‌بست، انتشار اوراق بدهی است و تنها مجرایی که می‌تواند منابع مالی دولت را برای پرداخت بدهی‌هایش تأمین کند، انتشار اورق بدهی ارزی و ریالی است.

• برهم خوردن توازن بازارسهام

در طول ‌ماه‌های گذشته ده‌ها هزار میلیارد تومان اوراق بدهی در بورس منتشر شده و همین موضوع، توازن بازار سهام را به هم ریخته است؛ زیرا بخش زیادی از سهامداران ترجیح می‌دهند به جای اینکه در بورسی سرمایه‌گذاری کنند که میانگین زیان سرمایه‌گذارانش به 4.5درصد رسیده، اوراق بدهی دولتی بخرند.

حتی گزارش رسیده بسیاری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری نقدینگی خود را در بازار اوراق بدهی که دولت پرداخت سودش را تضمین کرده، پارک کرده‌اند. با این رویه روند حرکت شاخص بورس به شکلی آشکار تحت‌تأثیر روند بازار اوراق بدهی دولت قرار گرفته و مدام در حال نزول و درجا زدن است. اقتصاددانان راه‌حل را انتشار اوراق بدهی ارزی می‌دانند اما هنوز اوراق بدهی دولت ایران در هیچ بازار مالی بین‌المللی منتشر نشده است.