نتیجه این همه‌پرسی، رأی اکثریت به رد شرایط ریاضتی اروپا برای دادن وام بود. قبل از همه‌پرسی، اروپایی‌ها خط و نشان کشیده بودند که رأی منفی مردم به‌معنای خروج یونان از یورو است. دولت یونان اما می‌گفت که رأی منفی به‌معنای خروج نیست بلکه به‌معنای تغییر شرایط مذاکره برای ماندن یونان در یورو است. فراتر از رأی منفی و مثبت و تفسیرهایش، فردای این همه‌پرسی در یونان و در اروپا از جهاتی مشابه و از جهاتی متفاوت است.

روز بعد از همه‌پرسی، تصویر خیابان‌های یونان، تصویر جشن و شادی مردمی است که بعد از ماه‌ها ناامیدی و یأس، حالا هرچند برای مدتی کوتاه احساس غرور و پیروزی می‌کنند. چون به گفته نخست‌وزیر چپ‌گرای این کشور، «یونانی‌ها با این رأی نشان دادند که همچنان حق تعیین سرنوشت دست خودشان است و تسلیم نمی‌شوند.» اما در میانه این شادی و پایکوبی حتما فراموش نمی‌کنند که بانک‌ها هنوز تعطیل است و در جیبشان چند ده یورو بیشتر باقی نمانده‌است. به همین‌خاطر دولت یونان منتظر فردای همه‌پرسی نماند و همان شب اعلام کرد که مذاکرات با وام‌دهندگان اروپایی را بلافاصله از سر می‌گیرد. اما یونانی‌ها امیدوارند که با این رأی گزینه‌های روی میزشان در مذاکره با وام‌دهندگان بیشتر از شب قبل از همه‌پرسی باشد.

اما فردای همه‌پرسی برای اروپا جشن و شادی ندارد. استیصال و ادامه وضعیت بحران، موقعیت مشترک یونان و اروپا در فردای همه‌پرسی است. وام‌دهندگان اروپایی به گواه گزارش اخیر صندوق بین‌المللی پول، اکنون می‌دانند که یونان نمی‌تواند وام‌های قبلی را پس بدهد. این عبارتی است که به صراحت در گزارش صندوق‌ بین‌المللی پول آمده‌است. فشارها درون اروپا بر آلمان به‌عنوان اصلی‌ترین طلبکار یونان، برای بخشیدن بخشی از بدهی‌ها افزایش یافته‌است. اما این تصمیم برای آلمان فقط تصمیم به بخشش چند میلیون یورو بیشتر یا کمتر نیست. دولت آلمان در این تصمیم هم باید پاسخگوی مردم کشورش باشد، هم به فکر تأثیر دومینووار این تصمیم بر دیگر بدهکاران قاره اروپا. پرتغال و ایرلند اکنون چشم به میز مذاکره یونان و اروپا دارند. اگر آنطور که یونان توقع دارد 30درصد از بدهی‌های این کشور بخشیده شود، این درخواست را بدهکاران دیگر اروپا هم تا پای همه‌پرسی و فشار و خروج از یورو، پیگیری می‌کنند. آن وقت دیگر برای این روند انتهایی وجود ندارد و این پایان انضباط مالی است که بنیانگذاران یورو از ابتدا به‌دنبال آن بودند.

بحرانی که اکنون اتحادیه اروپا با آن روبه‌روست، بسیار دشوارتر و پیچیده‌تر از بحران امنیتی نظامی اوکراین است. اگرچه برای هر بحرانی با مذاکره و چند گام عقب‌نشینی راه‌حلی پیدا خواهد شد. پیش‌بینی درباره برنده و بازنده نهایی این بحران هم آسان نیست. اما تا اینجا، این بحران برنده‌ای نداشته‌است.