شاید دانشمندان مرگ یک ستاره را در میلیونها کیلومتر دورتر حدس بزنند اما روابط قدرت در آلسعود آنقدر پیچیده و مرموز است که شاید خیلی راحت نشود آینده را برای آن دید. به همینخاطر حامیان سعودیها میگویند که اوضاع این کشور از همیشه بهتر است و با متحدان غربی و پولهای نفتی همهچیز خوب پیش میرود. در مقابل گروهی هستند که اعتقاد دارند این کشور در وخیمترین حال خود و در آستانه تجزیه و سقوط قرار دارد.
در 25مارس سالجاری میلادی عربستان یکباره سیاست مداخله بدون استفاده از نیروی نظامی خود را کنار گذاشت و در یک تغییر جدی دست به حملات گسترده به یمن زد. سعودیها اعتقاد دارند که با این کار دست به نجات آنچه «امپراتوری سنی» مینامند، زدهاند. کاتری شیکدام، کارشناس مسائل خاورمیانه در یادداشتی، مینویسد که این حمله بیشتر از آنچه نشان از قدرت باشد، مشخص میکند که سعودیها اینبار دست به اقدام نظامی تمام عیار زدهاند تا خودشان از یک بحران نجات دهند.
استفان لندمن از کارشناسان باسابقه مسائل عربستان میگوید: عربستان به این جنگ و اقدام نظامی نیاز حیاتی داشت تا از خطری که بنیادش را تهدید میکرد، فرار کند. مقامهای سعودی احساس کردهاند که اوضاع در اطرافشان از کنترل خارج شده و دیگر آن وزن و اهمیت سابق را ندارند. غافل از اینکه فارغ از محیط بیرون ویرانی آلسعود از داخل شروع شده و هسته آنهاست که دارد خودش را تخریب میکند.
در داخل عربستان حمایت از نظام پادشاهی به پایینترین حد خودش در همه سالهای اخیر رسیده است. حتی نقشههای همیشگی مهندسی گروههای افراطی و درگیریهای فرقهای دامن خود این کشور را هم گرفته است. وقتی آتشی افروخته شد دیگر به شعلههای آن نمیتوان گفت کجا را بسوزاند یا نسوزاند. کسی نمیتواند این شرایط حساس را انکار کند که در داخل هسته قدرت آلسعود اختلافهای جدی وجود دارد. هر چند در ابتدا بهنظر میرسید که فرایند انتقال قدرت پس از مرگ عبدالله به آرامی در این کشور پیش رفته اما ملک سلمان دست به تغییرات گستردهای در پستهای مهم زد که شاید نخستین و کوچکترین قدم در مسیر جنگ قدرت به حساب آید.
درواقع حتی متحدان مهم عربستان هم حالا منتظر نسل جدید آلسعود هستند تا قدرت را دراختیار بگیرند. سلمان با پشتکردن به سنتها دست به تغییراتی سخت و جنجالی در عربستان زد که مانند یک جراحی بدون فکر باعث شده تا مریض در حال خونریزی رها شود. بدون درنظر گرفتن سازوکار قدرت، سلمان بسیاری از شاهزادهها را کنار گذاشته تا افراد نزدیک به خودش همه پستهای مهم را در اختیار داشته باشند.
بسیاری از افراد خاندان سلطنتی آلسعود از تقسیمات قدرت در این کشور ناراضی هستند و این مسئلهای نیست که شاهزادهها بتوانند نسبت به آن آرام باقی بمانند. هرچند که این مسائل خودش باعث تلاطم در آلسعود شده اما واقعیت این است که سلمان این اقدامها را با هدف بقای خاندان سعود انجام داده است. در واقع همزمان با ناراضی بودن گروه کثیری از شاهزادهها، گروهی هم اعتقاد دارند که اگر این تغییرات سخت صورت نمیگرفت آیندهای برای آلسعود وجود نداشت. در گزارشی که گاردین بهتازگی منتشر کرده آمده است که گروه شاهزادههای معترض در آلسعود اعتقاد دارند که ملکسلمان عملا اختیار امور را از دست داده و محمد پسر او که سمت جانشین ولیعهد و وزیر دفاع را برعهده دارد همه کارها را اداره میکند.
- سقوط در خاموشی
اعتراضهای داخلی در عربستان، سرکوب معترضان توسط نیروهای امنیتی، تقسیم قدرت تنها در میان افراد نزدیک و کاهش محبوبیت آلسعود در کنار حمله به یمن مسائلی نیستند که فراموش شوند. خیلیها فکر نمیکنند که ستارههای درخشان قدیم، روزی خاموش شوند اما وقتی هسته بیثبات شد، همهچیز خبر از یک خاموشی و سقوط میدهد.
7163039