این همان اتفاقی است که حالا و پس از گذشت 2روز از واژگونی مرگبار اتوبوس مسافربری در جاده چالوس که منجر به کشته شدن 16نفر و زخمی شدن 12نفر شد، در حال رخ دادن است. انگار پس از این حادثه هم هیچ نهاد و سازمانی حاضر نیست تقصیر را بپذیرد و هیچ مسئولی پیشقدم نشده تا با عذرخواهی از خانواده قربانیان، حداقل مرهمی باشد بر آلام آنها.

درحالی‌که پس از حادثه مرگبار واژگونی اتوبوس مسافربری حوالی تونل کندوان پلیس دلیل حادثه را سرعت زیاد اتوبوس و عدم‌توانایی راننده در کنترل وسیله نقلیه اعلام کرده بود، روز گذشته معاون وزیر راه و شهرسازی توپ را به زمین پلیس انداخت و در گفت‌و‌گو با فارس مدعی شد: «یکطرفه‌شدن جاده چالوس عامل این تصادف بود».

رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای با بیان اینکه در سانحه بامداد شنبه و واژگونی مرگبار اتوبوس در محور کندوان، تخطی راننده از سرعت مطمئنه و عدم‌رعایت قانون عامل اصلی بروز حادثه و جان‌باختن ۱۶ مسافر بوده است، گفت: معمولاً در پایان هفته ترافیک در جاده‌ چالوس زیاد است، بنابراین پلیس مسیر را یکطرفه می‌کند و به‌نظر اینجانب همین یکطرفه شدن مسیر موجب افزایش سرعت خودروها و حادثه می‌شود.

داوود کشاورزیان ادامه داد: در این حادثه هم افزایش سرعت اتوبوس و عدم‌رعایت سرعت مطمئنه به‌دلیل یکطرفه بودن و البته خطای راننده، موجب بروز حادثه شد. این در حالی است که هنوز گزارشی مبنی بر خطای شرکت تعاونی به من ارائه نشده است و اگر شرکت در صدور صورت وضعیت تخلف کرده باشد حتماً در کمیسیون‌های ماده 11و 12برخورد قانونی و جدی خواهیم داشت. به گفته وی، بهسازی جاده‌ها در راستای کاهش سوانح رانندگی در دستور کار سازمان راهداری است اما در کنار این موضوع اگر رانندگان مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت نکنند و رفتارهای پرخطر داشته باشند قطعا می‌تواند منجر به تصادف شود.

• مدیریت واحد نداریم

هر چند معاون وزیر معتقد است خطای راننده باعث این حادثه شده اما به‌نظر سیدهادی هاشمی، فرمانده سابق پلیس راه، دلیل اصلی چنین حوادثی نبود‌مدیریت واحد در سیستم حمل‌ونقل عمومی است. او در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان گفت: 74درصد تصادفات کشور در 30کیلومتری شهرها رخ می‌دهد. اگر بخواهیم این مناطق را چهاربانده کنیم تا دیگر تصادفی رخ ندهد به سال‌ها بودجه نیاز داریم. چقدر مردم باید بمیرند تا دولت نسبت به این اتفاقات در جاده‌ها بازنگری کند؟ قرار نیست همه راه‌ها را دولت بسازد و ما می‌توانیم از بخش خصوصی در این حوزه کمک بگیریم.

این کارشناس ارشد ترافیک و تصادفات، معضل دیگر را ناتوانی در مدیریت شرکت‌های مسافربری عنوان کرد و گفت:‌ 4هزار و 600واحد مسافربری عمومی در کشور فعال هستند. انگار هر فردی با خرید یک اتوبوس لیزینگی یک مؤسسه حمل‌ونقل تاسیس کرده و اکنون تعداد قابل توجهی مؤسسه دایر است. در این شرایط مطمئنا نمی‌توان روی این تعداد واحد مسافربری مدیریت کرد و باید تمامی شرکت‌های مسافربری در یکدیگر ادغام شوند و حداکثر 10تعاونی مسافربری داشته باشیم. از طرفی نقش مدیر فنی تعاونی‌ها که وظیفه معاینه دقیق فنی اتوبوس قبل از حرکت را دارند، تنها زدن یک مهر است که متأسفانه این روزها یک بلیت فروش هم به راحتی مهر یک مدیر فنی را در برگه صورت وضعیت می‌زند و اتوبوس بدون بررسی فنی وارد جاده می‌شود.

هاشمی ادامه داد: وقتی اتوبوس را از جلو تا عقب بررسی می‌کنیم هزار مشکل از بوفه تا آینه وسط پیدا می‌شود. کنترل‌های پلیس راهگشا نیست چرا که متأسفانه پلیس به‌صورت سنتی کار می‌کند و دیگر با وجود تردد 24میلیون وسیله نقلیه در کشور روش‌های سنتی 30سال قبل جواب نمی‌دهد. متأسفانه خود پلیس هم نمی‌خواهد به روز شود و امکانات کافی به‌روزشدن را ندارد. پلیس به‌صورت رندوم خودروها را چک کرده که ممکن است در این بررسی‌ها کسی شناسایی و با او برخورد شود. باید قانون به قدری محکم باشد که اگر فردی تخلف کرد و با او برخورد شد دیگران جرأت ارتکاب تخلف را نداشته باشند و بستر تخلف از بین برود.

• اختلافات تمام نشدنی

به گفته هاشمی امروز پلیس و سازمان حمل‌ونقل و راهداری روبه‌روی هم قرار گرفته و اعتقادی به یکدیگر ندارند. اما با وجود تمامی این اختلافات امروز یا فردا به‌منظور بررسی و تحلیل تصادف جاده چالوس مسئولان دستگاه‌ها به صدا و سیما می‌آیند و در مقابل مردم از یکدیگر تشکر کرده و نان به همدیگر قرض می‌دهند که این موضوع خیانت به کشور است. متأسفانه هنوز وزارت راه نمی‌خواهد ببیند چه تعداد انسان بی‌گناه در جاده‌ها کشته می‌شوند به همین دلیل با یک ندانم کاری مردم به قربانگاه می‌روند. نه پلیس و نه وزارت راه و نه حتی دولت نمی‌خواهند این کمبودها را ببینند.

هاشمی با اشاره به تست حریق اتوبوس‌های بین‌شهری در کشور تأکید کرد: براساس استانداردهای جهانی درصورت شعله ور شدن اتوبوس، حریق در هر دقیقه یک متر باید پیشروی کند این درحالی است که اتوبوس‌های ما در یک دقیقه تبدیل به گلوله آتش شده و تمام اتوبوس می‌سوزد. متأسفانه سازمان استاندارد تست حریق را جدی نمی‌گیرد. همه در کشور حمل‌ونقل مسافربری را شوخی گرفته‌اند که این ناشی از طرز نگاه مسئولان است.

• نیاز به مصوبه مجلس

در همین حال جواد هدایتی، مدیرکل دفتر آمار، ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای نیز مهم‌ترین مشکل ایمنی در کشور را نداشتن ساختاری کارآمد و منسجم عنوان کرد و به مهر گفت: برای حل مشکل چندصدایی در این بخش باید یک ساختار منسجم ایجاد شود تا در زمان بروز سانحه، چندین دستگاه متولی اعلام دلایل آن نباشند. هدایتی با بیان اینکه ساختار مناسبی برای پیگیری سوانح جاده‌ای وجود ندارد، اظهار داشت:

درحالی‌که رئیس کمیسیون ایمنی راه‌ها یک وزیر است اما بازهم می‌بینیم که اظهارنظر برخی نهادها از کمیسیون ایمنی راه‌ها پیشی می‌گیرد و سریع برای جمع کردن یک موضوع، علت سانحه را اعلام می‌کنند. مدیرکل دفتر آمار، ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ادامه داد: برای حل این مشکل نیاز به قوانینی در مجلس داریم تا هرچه سریع‌تر یک نهاد برای اعلام دلایل تصادفات رانندگی و حل این مشکل انتخاب شود.

• مردم پیامک بزنند

درحالی‌که اظهارنظرها درباره حادثه واژگونی اتوبوس در جاده چالوس ادامه دارد، رئیس پلیس راهور ناجا از مردم خواسته است تخلفات رانندگی رانندگان را به‌صورت پیامکی به پلیس اعلام کنند. سرهنگ محمدحسین حمیدی، با توضیح اینکه رانندگان اتوبوس مراقب باشند، چون مردم آنها را رصد می‌کنند، ادامه داد: سامانه ۱۱۰۱۲۰ اطلاعات مسافران را به‌صورت لحظه‌ای دریافت می‌کند و تا‌کنون نیز پیامک‌های مردم باعث جریمه شدن حدود ٨٠ راننده متخلف شده است.

به گفته وی، مسافران می‌توانند با این شیوه نظر خود را به شماره ۱۱۰۱۲۰ اعلام کنند: «شماره اتوبوس * محل تخلف * کد گزارش * مقصد سفر»‌که کد یک یعنی صحبت با موبایل، کد 2یعنی استفاده نکردن راننده یا مسافران از کمربند ایمنی، کد۳ یعنی خستگی و خواب‌آلودگی راننده، کد 4به منزله رانندگی خطرناک، کد ۵ به‌معنای اشکالات فنی خودرو و کد ۶ به منزله توقف نکردن برای انجام فریضه نماز و عدد ۷ به منزله تقدیر از راننده است.